An Examination of Postgraduate Theses Prepared in the Field of Peer Bullying in Turkey

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 4, 409 - 423

Mehmet Ali Ayaz , Ramazan Furan , Fatma Ak , Sevinç Yarış , Rujen Dağhan , Fatma Kaya , Bedirhan Erol , Özlem Yaşar

Öz

The main objective of this study is to examine postgraduate theses prepared in the field of peer bullying in Turkey in order to reveal academic trends and content-related focal points in this area. Within the scope of the research, master's and doctoral theses published between 2000 and 2024 in the Higher Education Council National Thesis Centre database were examined, and the identified theses were analysed according to specific criteria. During the examination process, the theses were evaluated according to various categories, such as the years they were published, the research methods used, the data collection tools, and the subject headings addressed. The research process was conducted using the document analysis technique, one of the qualitative research methods. The data obtained were interpreted using descriptive analysis methods. The results show that academic production in the field of peer bullying in Turkey has increased significantly, especially in the last ten years, that quantitative research methods were used in most of the studies, and that the sample group generally consisted of preschool students. In addition, the most frequently focused topics in theses include cyberbullying, the psychological effects of bullying on individuals, and strategies to prevent this situation. The findings are intended to shed light on future research on peer bullying and contribute to the development of education policies. However, when examining the distribution of thesis topics, it is noteworthy that the theme of ‘cyberbullying’ is one of the most preferred topics among students.

Anahtar Kelimeler

Education , Bullying , Student , Teacher , Peer , School

Türkiye'de Akran Zorbalığı Alanında Hazırlanmış Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye'de akran zorbalığı alanında hazırlanmış lisansüstü tezleri inceleyerek bu konudaki akademik eğilimleri ve içeriksel odak noktalarını ortaya çıkarmaktır. Araştırma kapsamında, Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi veri tabanında 2000 ile 2024 yılları arasında yayımlanmış yüksek lisans ve doktora tezleri incelenmiş ve belirlenen tezler belirli kriterler doğrultusunda analiz edilmiştir. İnceleme sürecinde tezler, yayımlandıkları yıllar, kullanılan araştırma yöntemleri, veri toplama araçları ve işlenen konu başlıkları gibi çeşitli kategorilere göre değerlendirilmiştir. Araştırma süreci, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman analizi tekniğiyle gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler, betimsel analiz yöntemiyle yorumlanmıştır. Sonuçlar, Türkiye’de akran zorbalığı alanındaki akademik üretimin özellikle son on yılda dikkat çekici bir artış gösterdiğini, çalışmaların büyük bir kısmında nicel araştırma yöntemlerinin kullanıldığını ve genellikle örneklem grubunun okul öncesi öğrencilerden oluştuğunu göstermektedir. Ayrıca tezlerde en sık odaklanılan konular arasında siber zorbalık, zorbalığın bireyler üzerindeki psikolojik etkileri ve bu durumu önlemeye yönelik stratejiler yer almaktadır. Bulgular, akran zorbalığı konusundaki gelecekteki araştırmalara ışık tutacak nitelikte olup, aynı zamanda eğitim politikalarının geliştirilmesinde de katkı sunması amaçlanmaktadır. Bununla birlikte, tez konularının dağılımı incelendiğinde "siber zorbalık" temasının öğrenciler tarafından en çok tercih edilen başlıklardan biri olduğu dikkat çekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim , Zorbalık , Öğrenci , Öğretmen , Akran , Okul

Kaynakça

• Alsubaie, M. (2024). Systematic literature review: The effects of school bullying on students’ academic performance. Kuwait University Journal, 18 (2), 88–101.
• Aslan, M. & Polat, M. O. (2023). Tüm Boyutlarıyla Akran Zorbalığı. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (1), 43–60.
• Cowie, H. & Myers, C.-A. (2016). What do we know about bullying and cyberbullying among university students? In H. Cowie & C.-A. Myers (Ed.). Bullying Among University Students (pp. 3–14). Routledge.
• Doğan, A. (2023). Ekolojik Sistemler Kuramı Çerçevesinde Akran Zorbalığının İncelenmesi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 30 (2), 149–158.
• Eraslan-Capan, B. & Altun, Z. (2017). Akran Zorbalığı Üzerine Yapılan Araştırmaların İncelenmesi: Bir İçerik Analizi Çalışması. Eğitim ve Bilim, 42 (191), 123-142.
• Gökler, R. (2009). Okullarda Akran Zorbalığı. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6 (2), 520–534.
• Gür, B. S. & Kartal, Y. (2020). Akran Zorbalığı Statülerinin Ortaokul Öğrencileri Arasındaki Dağılımı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35 (3), 742–757.
• Hymel, S., & Bonanno, R. A. (2014). Moral disengagement processes in bullying. Theory Into Practice, 53(4), 278–285. https://doi.org/10.1080/00405841.2014.947221
• IDRA. (2024). Literature review: Bullying and harassment in schools (2nd ed.). Intercultural Development Research Association. https://www.idra
• NCBI. (2023). Consequences of bullying behavior. National Center for Biotechnology Information. https://www.ncbi.
• Olweus, D. (1993). Bullying at school: What we know and what we can do. Blackwell Publishing.
• Pişkin, M. & Ayas, T. (2011). Akran Zorbalığı. Pegem Akademi.
• Pişkin, M. (2005). Öğrenciler Arasında Zorbalık: Tanımı, Sıklığı ve Okul Psikolojik Danışmanlarının Rolü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 5 (2), 525-562.
• Salmivalli, C. (2010). Bullying and the peer group: A review. Aggression and Violent Behavior, 15 (2), 112–120. https://doi.org/10.1016/j.avb.2009.08.007.
• Uludağ Üniversitesi. (t.y.). Akran zorbalığı. https://uludag.edu.tr/dosyalar/ailehekimligi/
• Veenstra, R., Lindenberg, S., Huitsing, G., & Salmivalli, C. (2023). Teachers’ responses to bullying: The role of social cognitions. Journal of School Violence, 22 (1), 1–18.
• Yıldırım, A. & Şimsek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştirma Yöntemleri. Seçkin.
• Yükseköğretim Kurulu (YÖK). (1996). Lisansüstü eğitim ve öğretim yönetmeliği. https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim