Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Financial Performance Analysis in the BIST Retail Sector Using VIKOR and Grey Relational Analysis Methods

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 5, 954 - 969

Fatih Ulutaş , Ceren Oral

Öz

This study aims to evaluate the financial performance of companies listed in the Borsa İstanbul (BIST) retail sector by employing the VIKOR and Grey Relational Analysis (GRA) methods. Using data from the 2018–2022 period, nine firms—BİM, BİZİM, CARREFOURSA, GİMAT, MAVİ, MİGROS, ŞOK, TEKNOSA, and VAKKO—were examined. Within the framework of the Multi-Criteria Decision-Making (MCDM) approach, financial ratios were analyzed to establish performance rankings among the firms. The results indicate that both methods produce consistent outcomes and highlight variations in financial efficiency levels across the companies. The findings demonstrate that the integrated use of the VIKOR and GRA methods provides a reliable and applicable approach for assessing financial performance. Overall, the study offers valuable insights that can support strategic decision-making processes for managers and investors within the retail industry.

Anahtar Kelimeler

Financial Performance; BIST; Retail Sector; VIKOR; Grey Relational Analysis

Kaynakça

  • Akgün, A. E. (2012). VIKOR method and its application for financial performance evaluation of Turkish manufacturing industries. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 41(1), 45–62.
  • Alp, F. (2020). Dünya deniz taşımacılığında Türkiye modeli araştırması (Doktora tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Ayçin, E. (2018). BIST menkul kıymet yatırım ortaklıkları endeksinde (XYORT) yer alan işletmelerin finansal performanslarının entropi ve gri ilişkisel analiz bütünleşik yaklaşımı ile değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(33), 595–622.
  • Bengül, G. N. (2018). TOPSIS ve VIKOR karar verme yöntemlerinin karşılaştırılması üzerine bir uygulama: Bartın Devlet Hastanesi örneği (Yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Chen, S. J., & Hwang, C. L. (1992). Fuzzy multiple attribute decision making: Methods and applications. Springer Science & Business Media.
  • Kahraman, C., & Ruan, D. (2018). VIKOR method. In Wiley StatsRef: Statistics Reference Online. Wiley. https://doi.org/10.1002/9781118445112.stat08094
  • Kamuyu Aydınlatma Platformu. (2023). Kamuyu Aydınlatma Platformu web sitesi. https://www.kap.org.tr/tr/
  • Liu, H., Chen, L., Sun, H., & Zhang, Z. (2017). An extended VIKOR method for multi-criteria decision making with interval-valued intuitionistic fuzzy sets. International Journal of Fuzzy Systems, 19(2), 598–609. https://doi.org/10.1007/s40815-016-0224-9
  • Öztayşi, B., Koç, E., & Kahraman, C. (2019). An integrated VIKOR and ELECTRE II method for multi-criteria decision-making problems. Annals of Operations Research, 282(1–2), 445–477. https://doi.org/10.1007/s10479-018-3082-7
  • Zhang, Y., Zhao, X., Ma, L., & Zhao, X. (2020). Multi-attribute group decision making based on an extended VIKOR method with Pythagorean fuzzy numbers. Soft Computing, 24(9), 6441–6461. https://doi.org/10.1007/s00500-019-04

VIKOR ve Gri İlişkisel Analiz Yöntemleri ile BIST Perakende Sektöründe Finansal Performans Analizi

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 5, 954 - 969

Fatih Ulutaş , Ceren Oral

Öz

Bu çalışma, Borsa İstanbul (BIST) perakende sektöründe işlem gören firmaların finansal performanslarını VIKOR ve Gri İlişkisel Analiz (GİA) yöntemleriyle değerlendirmeyi amaçlamaktadır. 2018–2022 dönemine ait veriler kullanılarak BİM, BİZİM, CARREFOURSA, GİMAT, MAVİ, MİGROS, ŞOK, TEKNOSA ve VAKKO firmaları incelenmiştir. Çalışmada, çok kriterli karar verme (ÇKKV) yaklaşımı kapsamında finansal oranlar analiz edilerek firmaların performans sıralamaları oluşturulmuştur. Bulgular, her iki yöntemin benzer sonuçlar ürettiğini ve perakende sektöründe finansal etkinlik düzeylerinin firmalar arasında farklılaştığını göstermektedir. Araştırma, VIKOR ve GİA yöntemlerinin birlikte kullanımının finansal performans değerlendirmesinde güvenilir ve uygulanabilir bir yaklaşım sunduğunu ortaya koymaktadır. Elde edilen sonuçlar, sektör yöneticileri ve yatırımcılar açısından stratejik karar süreçlerine önemli katkılar sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Finansal Performans BIST Perakende Sektörü VIKOR Gri İlişkisel Analiz

Kaynakça

  • Akgün, A. E. (2012). VIKOR method and its application for financial performance evaluation of Turkish manufacturing industries. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 41(1), 45–62.
  • Alp, F. (2020). Dünya deniz taşımacılığında Türkiye modeli araştırması (Doktora tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Ayçin, E. (2018). BIST menkul kıymet yatırım ortaklıkları endeksinde (XYORT) yer alan işletmelerin finansal performanslarının entropi ve gri ilişkisel analiz bütünleşik yaklaşımı ile değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(33), 595–622.
  • Bengül, G. N. (2018). TOPSIS ve VIKOR karar verme yöntemlerinin karşılaştırılması üzerine bir uygulama: Bartın Devlet Hastanesi örneği (Yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Chen, S. J., & Hwang, C. L. (1992). Fuzzy multiple attribute decision making: Methods and applications. Springer Science & Business Media.
  • Kahraman, C., & Ruan, D. (2018). VIKOR method. In Wiley StatsRef: Statistics Reference Online. Wiley. https://doi.org/10.1002/9781118445112.stat08094
  • Kamuyu Aydınlatma Platformu. (2023). Kamuyu Aydınlatma Platformu web sitesi. https://www.kap.org.tr/tr/
  • Liu, H., Chen, L., Sun, H., & Zhang, Z. (2017). An extended VIKOR method for multi-criteria decision making with interval-valued intuitionistic fuzzy sets. International Journal of Fuzzy Systems, 19(2), 598–609. https://doi.org/10.1007/s40815-016-0224-9
  • Öztayşi, B., Koç, E., & Kahraman, C. (2019). An integrated VIKOR and ELECTRE II method for multi-criteria decision-making problems. Annals of Operations Research, 282(1–2), 445–477. https://doi.org/10.1007/s10479-018-3082-7
  • Zhang, Y., Zhao, X., Ma, L., & Zhao, X. (2020). Multi-attribute group decision making based on an extended VIKOR method with Pythagorean fuzzy numbers. Soft Computing, 24(9), 6441–6461. https://doi.org/10.1007/s00500-019-04

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 5, 954 - 969

Fatih Ulutaş , Ceren Oral

Öz

Kaynakça

  • Akgün, A. E. (2012). VIKOR method and its application for financial performance evaluation of Turkish manufacturing industries. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 41(1), 45–62.
  • Alp, F. (2020). Dünya deniz taşımacılığında Türkiye modeli araştırması (Doktora tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Ayçin, E. (2018). BIST menkul kıymet yatırım ortaklıkları endeksinde (XYORT) yer alan işletmelerin finansal performanslarının entropi ve gri ilişkisel analiz bütünleşik yaklaşımı ile değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(33), 595–622.
  • Bengül, G. N. (2018). TOPSIS ve VIKOR karar verme yöntemlerinin karşılaştırılması üzerine bir uygulama: Bartın Devlet Hastanesi örneği (Yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Chen, S. J., & Hwang, C. L. (1992). Fuzzy multiple attribute decision making: Methods and applications. Springer Science & Business Media.
  • Kahraman, C., & Ruan, D. (2018). VIKOR method. In Wiley StatsRef: Statistics Reference Online. Wiley. https://doi.org/10.1002/9781118445112.stat08094
  • Kamuyu Aydınlatma Platformu. (2023). Kamuyu Aydınlatma Platformu web sitesi. https://www.kap.org.tr/tr/
  • Liu, H., Chen, L., Sun, H., & Zhang, Z. (2017). An extended VIKOR method for multi-criteria decision making with interval-valued intuitionistic fuzzy sets. International Journal of Fuzzy Systems, 19(2), 598–609. https://doi.org/10.1007/s40815-016-0224-9
  • Öztayşi, B., Koç, E., & Kahraman, C. (2019). An integrated VIKOR and ELECTRE II method for multi-criteria decision-making problems. Annals of Operations Research, 282(1–2), 445–477. https://doi.org/10.1007/s10479-018-3082-7
  • Zhang, Y., Zhao, X., Ma, L., & Zhao, X. (2020). Multi-attribute group decision making based on an extended VIKOR method with Pythagorean fuzzy numbers. Soft Computing, 24(9), 6441–6461. https://doi.org/10.1007/s00500-019-04

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 5, 954 - 969

Fatih Ulutaş , Ceren Oral

Öz

Kaynakça

  • Akgün, A. E. (2012). VIKOR method and its application for financial performance evaluation of Turkish manufacturing industries. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 41(1), 45–62.
  • Alp, F. (2020). Dünya deniz taşımacılığında Türkiye modeli araştırması (Doktora tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Ayçin, E. (2018). BIST menkul kıymet yatırım ortaklıkları endeksinde (XYORT) yer alan işletmelerin finansal performanslarının entropi ve gri ilişkisel analiz bütünleşik yaklaşımı ile değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(33), 595–622.
  • Bengül, G. N. (2018). TOPSIS ve VIKOR karar verme yöntemlerinin karşılaştırılması üzerine bir uygulama: Bartın Devlet Hastanesi örneği (Yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Chen, S. J., & Hwang, C. L. (1992). Fuzzy multiple attribute decision making: Methods and applications. Springer Science & Business Media.
  • Kahraman, C., & Ruan, D. (2018). VIKOR method. In Wiley StatsRef: Statistics Reference Online. Wiley. https://doi.org/10.1002/9781118445112.stat08094
  • Kamuyu Aydınlatma Platformu. (2023). Kamuyu Aydınlatma Platformu web sitesi. https://www.kap.org.tr/tr/
  • Liu, H., Chen, L., Sun, H., & Zhang, Z. (2017). An extended VIKOR method for multi-criteria decision making with interval-valued intuitionistic fuzzy sets. International Journal of Fuzzy Systems, 19(2), 598–609. https://doi.org/10.1007/s40815-016-0224-9
  • Öztayşi, B., Koç, E., & Kahraman, C. (2019). An integrated VIKOR and ELECTRE II method for multi-criteria decision-making problems. Annals of Operations Research, 282(1–2), 445–477. https://doi.org/10.1007/s10479-018-3082-7
  • Zhang, Y., Zhao, X., Ma, L., & Zhao, X. (2020). Multi-attribute group decision making based on an extended VIKOR method with Pythagorean fuzzy numbers. Soft Computing, 24(9), 6441–6461. https://doi.org/10.1007/s00500-019-04

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 5, 954 - 969

Fatih Ulutaş , Ceren Oral

Öz

Kaynakça

  • Akgün, A. E. (2012). VIKOR method and its application for financial performance evaluation of Turkish manufacturing industries. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 41(1), 45–62.
  • Alp, F. (2020). Dünya deniz taşımacılığında Türkiye modeli araştırması (Doktora tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Ayçin, E. (2018). BIST menkul kıymet yatırım ortaklıkları endeksinde (XYORT) yer alan işletmelerin finansal performanslarının entropi ve gri ilişkisel analiz bütünleşik yaklaşımı ile değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(33), 595–622.
  • Bengül, G. N. (2018). TOPSIS ve VIKOR karar verme yöntemlerinin karşılaştırılması üzerine bir uygulama: Bartın Devlet Hastanesi örneği (Yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Chen, S. J., & Hwang, C. L. (1992). Fuzzy multiple attribute decision making: Methods and applications. Springer Science & Business Media.
  • Kahraman, C., & Ruan, D. (2018). VIKOR method. In Wiley StatsRef: Statistics Reference Online. Wiley. https://doi.org/10.1002/9781118445112.stat08094
  • Kamuyu Aydınlatma Platformu. (2023). Kamuyu Aydınlatma Platformu web sitesi. https://www.kap.org.tr/tr/
  • Liu, H., Chen, L., Sun, H., & Zhang, Z. (2017). An extended VIKOR method for multi-criteria decision making with interval-valued intuitionistic fuzzy sets. International Journal of Fuzzy Systems, 19(2), 598–609. https://doi.org/10.1007/s40815-016-0224-9
  • Öztayşi, B., Koç, E., & Kahraman, C. (2019). An integrated VIKOR and ELECTRE II method for multi-criteria decision-making problems. Annals of Operations Research, 282(1–2), 445–477. https://doi.org/10.1007/s10479-018-3082-7
  • Zhang, Y., Zhao, X., Ma, L., & Zhao, X. (2020). Multi-attribute group decision making based on an extended VIKOR method with Pythagorean fuzzy numbers. Soft Computing, 24(9), 6441–6461. https://doi.org/10.1007/s00500-019-04

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 5, 954 - 969

Fatih Ulutaş , Ceren Oral

Öz

Kaynakça

  • Akgün, A. E. (2012). VIKOR method and its application for financial performance evaluation of Turkish manufacturing industries. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 41(1), 45–62.
  • Alp, F. (2020). Dünya deniz taşımacılığında Türkiye modeli araştırması (Doktora tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Ayçin, E. (2018). BIST menkul kıymet yatırım ortaklıkları endeksinde (XYORT) yer alan işletmelerin finansal performanslarının entropi ve gri ilişkisel analiz bütünleşik yaklaşımı ile değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(33), 595–622.
  • Bengül, G. N. (2018). TOPSIS ve VIKOR karar verme yöntemlerinin karşılaştırılması üzerine bir uygulama: Bartın Devlet Hastanesi örneği (Yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Chen, S. J., & Hwang, C. L. (1992). Fuzzy multiple attribute decision making: Methods and applications. Springer Science & Business Media.
  • Kahraman, C., & Ruan, D. (2018). VIKOR method. In Wiley StatsRef: Statistics Reference Online. Wiley. https://doi.org/10.1002/9781118445112.stat08094
  • Kamuyu Aydınlatma Platformu. (2023). Kamuyu Aydınlatma Platformu web sitesi. https://www.kap.org.tr/tr/
  • Liu, H., Chen, L., Sun, H., & Zhang, Z. (2017). An extended VIKOR method for multi-criteria decision making with interval-valued intuitionistic fuzzy sets. International Journal of Fuzzy Systems, 19(2), 598–609. https://doi.org/10.1007/s40815-016-0224-9
  • Öztayşi, B., Koç, E., & Kahraman, C. (2019). An integrated VIKOR and ELECTRE II method for multi-criteria decision-making problems. Annals of Operations Research, 282(1–2), 445–477. https://doi.org/10.1007/s10479-018-3082-7
  • Zhang, Y., Zhao, X., Ma, L., & Zhao, X. (2020). Multi-attribute group decision making based on an extended VIKOR method with Pythagorean fuzzy numbers. Soft Computing, 24(9), 6441–6461. https://doi.org/10.1007/s00500-019-04
Toplam 10 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Sosyal ve Beşeri Bilimler Eğitimi (Ekonomi, İşletme ve Yönetim Hariç)
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Fatih Ulutaş 0000-0002-2933-9994

Ceren Oral 0000-0001-9314-8845

Erken Görünüm Tarihi 10 Kasım 2025
Yayımlanma Tarihi 28 Kasım 2025
Gönderilme Tarihi 12 Eylül 2025
Kabul Tarihi 9 Kasım 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 12 Sayı: 5

Kaynak Göster

APA Ulutaş, F., & Oral, C. (2025). VIKOR ve Gri İlişkisel Analiz Yöntemleri ile BIST Perakende Sektöründe Finansal Performans Analizi. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 12(5), 954-969.
 Kapak Resmi İndir

Copyright and Licensing Policy

All articles published in the Journal of Academic History and Ideas / Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi are copyrighted by the journal. The journal’s content is made available as open access under the Creative Commons Attribution–NonCommercial–NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) license: https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/ Under this license: Content may be shared and reproduced in any medium or format for non-commercial purposes, provided that proper scholarly attribution is given. Modification, adaptation, translation, or the creation of derivative works is not permitted (ND). Requests for commercial reuse, translation, or republication must be directed to the Editorial Board at akademiktarihvedusunce@gmail.com. The scientific, legal, and ethical responsibility for published works rests entirely with the author(s); the editors and Editorial Board assume no liability for the content.
 
©  ATDD Tüm Hakları Saklıdır