CBS Temelli Doğa Turizmine (Trekking) Yönelik Optimum Verimli Rotaların Belirlenmesi

Year 2025, Volume: 8 Issue: 1, 327 - 346

Barna Babajanova , Zahide Küçük , Hatice Doğa Altun , Azem Kuru , Mete Korhan Özkök

https://doi.org/10.53353/atrss.1454165

Abstract

Kapadokya bölgesi Türkiye'de en çok turist çeken kültürel ve coğrafi lokasyonlardan biridir. Kapadokya'da birçok farklı turizm çeşidi bulunurken günümüzde özellikle yoğunlaşan kent hayatına bağlı doğa turizmi ile trekking ön plana çıkmaktadır. Mevcut durumda Kapadokya’da tur şirketleri tarafından kullanılan farklı trekking rotaları bulunmaktadır. Bu noktada çalışmanın öncelikli amacı doğa turizmine yönelik trekking rotası oluşturmak ve optimum verimliliğe sahip alternatif rotaların belirlenmesidir. Bu kapsamda çalışma alanı olarak Kapadokya Alan Başkanlığına dahil olan Göreme Parkı sınırları seçilmiştir. Alan sınırları içinde bulunan çok sayıda doğal manzara noktası, kültürel ögeler, kamp ve konaklama alanları ile optimum rota tespit çalışmaları için önemli bir bütünlüğü sunmaktadır. Çalışma sürecinde ArcGIS yazılımında araç paketlerinden biri olan Ağ (Network) analizleri içinde Ulaşım Maliyeti (Cost Path) modülü kullanılmıştır. Literatür örnekleri ve bölgenin kimliği göz önünde bulundurularak rota belirleme aşamasında ele alınması gereken kriterler, bu kriterlere yönelik sınıflama dereceleri ile önem düzeyleri belirlenmiştir. Çalışma sonucunda çok kriterli analiz teknikleri kullanılarak optimum verimliliğe sahip dört farklı alternatif trekking rotası belirlenmiştir. Çalışmanın turizm rotalarının belirlenmesi için geliştirilen bileşenler bakımından literatüre, ayrıca bölgeyi deneyimlemek isteyen kişilere katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Keywords

Coğrafi Bilgi Sistemleri, Trekking, Optimum Verimli Turizm Rotası, Göreme.

Ethical Statement

Yazarlar makalede ulusal ve uluslararası araştırma ve yayın etiğine uyduklarını beyan etmektedirler. Aksi bir durumun tespiti halinde GSI Journals Serie A: Advancements in Tourism Recreation and Sports Sciences Dergisi'nin hiçbir sorumluluğu olmayıp, tüm sorumluluk makale yazarlarına aittir.

Supporting Institution

Bu çalışma herhangi bir kurum ya da kuruluştan maddi ya da finansal destek almamıştır.

Thanks

Çalışmanın iyileştirilmesinde değerli görüşleri ile katkı sunan yayın hakemlerine teşekkür ederiz.

Determining Optimal Efficient Routes for Nature Tourism (Trekking) Based on GIS

Abstract

One of the most culturally and geographically attractive locations in Türkiye is the Cappadocia region, drawing a significant number of tourists. Recently, nature tourism and trekking have become particularly prominent, influenced by bustling urban life. Currently, various trekking routes are used by tour companies in Cappadocia. At this point, the primary goal of the study is to create trekking routes for nature tourism and to identify alternative routes with optimal efficiency. The borders of Göreme National Park, within the Cappadocia Area Directorate, were selected as the study area. This region offers integrity for determining optimum routes due to its natural scenic spots, cultural elements, and camping areas. During the working process, the Cost Path module in the Network analysis toolset of ArcGIS software was used. Considering literature examples and regional characteristics, criteria for route determination, along with their classification degrees and importance levels, were identified. As a result, four alternative routes with optimal efficiency were identified. This study aims to contribute to the literature on tourism route determination and benefit individuals wishing to experience the region.

Keywords

Geographic Information System, Trekking, Optimal Efficient Tourism Route, Goreme.

References

• Al Shammas, T., Gullón, P., Klein, O., & Escobar, F. (2023). Development of a GIS-based walking route planner with integrated comfort walkability parameters. Computers, Environment and Urban Systems, 103. https://doi.org/10.1016/j.compenvurbsys.2023.101981
• Atalay, M. (2019). Kümeleme Analizi ile Türkiye’deki İllerin Turizm Verileri Açısından İncelenmesi. Ekonomi Maliye İşletme Dergisi, 2(2). http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=1609
• Avan, S. K., & Güçer, E. (2019). Kapadokya Bölgesi’nde Yapılan Açık Alan Rekreasyon Etkinliklerinin Seyahat Acentaları Tarafından Değerlendirilmesi. Toplum Bilimleri Dergisi, 25(25), 153-168. https://doi.org/10.29228/tbd.2007.25.6718
• Barut, A. İ., & Demir, A. (2019). Doğa Yürüyüşü ve Yamaç Paraşütü Sporu Yapan Bireylerin Yaşam Doyumu ve Özyeterliklerinin İncelenmesi. Spor Eğitim Dergisi, 3, 137-145. http://dergipark.gov.tr/seder
• BBBike Extract. Geliş tarihi 03 Mayıs 2023, gönderen https://extract.bbbike.org/
• Bektöre, E., Korkmaz, E., Erşen, G., & Atak, A. (2018). Frig Vadisi Potansiyel Kamp Alanları ve Rotalarının CBS Aracılığıyla Belirlenmesi. GSI Journals Serie C: Advancements in Information Sciences and Technologies, 1(1), 35-50.
• Corine. (2018). Geliş tarihi 03 Mayıs 2023, gönderen https://land.copernicus.eu/pan-european/corine-land-cover/clc2018?tab=download
• Earthexplorer. Geliş tarihi 03 Ocak 2024, gönderen https://earthexplorer.usgs.gov/
• Görmüş, S., & Atmış, E. (2016). Ekorota Bartın: Doğal ve Kültürel Koridorların Haritalanması. Bartın Üniversitesi Yayınları. chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.kalkinmakutuphanesi.gov.tr/assets/upload/dosyalar/ekorota-1-2-3.pdf
• Gül, A., Aydemir, Ç., Gökal, M., & Akın, T. (2020). CBS Ortamında Kültür Rotalarının Belirlenmesi; Isparta İli Örneği. GSI Journals Serie C: Advancements in Information Sciences and Technologies, 3(2), 1-20.
• Güngör, Ş. (2022). Kapadokya Kültür Yolu’nun Alternatif Turizm Rotası Bağlamında Değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(3), 1784-1802. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.114505
• Kapadokya Alan Başkanlığı. Kapadokya Alanında Yapılacak At Biniciliği Turizm Amaçlı Sportif Faaliyetine Yönelik Uyulması Gerekli Usul ve Esaslar. Geliş tarihi 03 Kasım 2024, gönderen chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://kapadokyaalan.ktb.gov.tr/Eklenti/90419,at-biniciligi-turizm-amacli-sportif-faaliyetine-yonelik-.pdf?0
• Kılınç, Z., & Gürer, B. (2019). Doğa Sporları Yapanların Temel Psikolojik İhtiyaçlarının Zihinsel Dayanıklılığa Etkisi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(2), 222-233. https://doi.org/10.33459/cbubesbd.576242 Kızar, O., Genç, H., Kayantaş, İ., & Kargün, M. (2018). Doğa Sporları. Gece Kitaplığı, 17-19. chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.researchgate.net/profile/Oktay-
• Kizar/publication/330280325_DOGA_SPORLARI_1_Elazig-2018_Oktay_KIZAR_Harun_GENC_Idris_KAYANTAS_Mehmet_KARGUN/links/5c3703cd299bf12be3bbecf3/DOGA-SPORLARI-1-Elazig-2018-Oktay-KIZAR-Harun-GENC-Idris-KAYANTAS-Mehmet-KARGUeN.pdf
• Maviş, F. (2002). Genel Turizm Bilgisi. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi. https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=O87_6w5ctEcC&oi=fnd&pg=PA1&dq=turizm+kavram%C4%B1+makale&ots=qyjoz51dWf&sig=71HvUgz8RmvjGgE5fsR0qNq1D5E&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false
• Nevşehir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. (2022). https://nevsehir.ktb.gov.tr/
• Özgür Kiracioğlu, Dr. Mustafa Batur, Dr. İsmail Şafak, Zülfü Boza, & Dr. H. Handan Öner. (2013). Doğa Yürüyüş Güzergâhlarının İncelenmesi (Ovacık-Sinancılar Örneği) (55).
• Özhancı, E. (2018). Yürüyüş Güzergahlarında Mekânsal-Görsel Niteliklerin Algı ve Aktiviten Üzerindeki Etkileri; Nevşehir Örneği. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 20(1), 32-42. https://doi.org/10.24011/barofd.346400
• Öztürk, M. (2011). Termal Konaklama İşletmelerinde Yöneticilerin Stratejik Kalite Yönetimi Algıları: Afyon Bölgesinde Bir Uygulama. chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/550452/yokAcikBilim_416025.pdf?sequence=-1&isAllowed=y
• Rai, R. (2016). Trekking Tourism in Mountain Region, Nepal. The Third Pole. https://www.researchgate.net/publication/319256189
• Selim, S. (2019). En Uygun Güzergâh Algoritması ile Doğa Yürüyüşü Rotalarının Modellenmesi. Süleyman Demirel ÜniversitesiFen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 23(2), 617-624. https://doi.org/10.19113/SDUFENBED.567296
• Selim, S., & Sönmez, N. K. (2017). Coğrafi Bilgi Sistemleri Tabanlı Rota Planlama: Likya Bölgesi Idebessos Antik Kenti. Türkiye Ormancılık Dergisi, 18(4), 302-308. https://doi.org/10.18182/tjf.306842
• Sun Calculator. Geliş tarihi 03 Mayıs 2023, gönderen https://www.suncalc.org/#/40.1789,-3.5156,3/2023.05.03/22:26/1/3
• Tarık Ergüven, A. (2022). Doğa Yürüyüşü Parkurları: Yalova İçin Bir Model Önerisi. Yalova Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 38-57. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2727331 TÜRSAB. (2015). TÜRSAB Doğa ve Macera Turizmi Raporu. https://www.tursab.org.tr/haberler/tursab-doga-ve-macera-turizmi-raporu_12896
• USGS. Geliş tarihi 03 Ocak 2024, gönderen https://www.usgs.gov/
• Usun, Ç. F., Işık, Ş., & Dinç, Y. (2022). Türkiye’de Turizm Kentleşmesini İstihdam Verileri Üzerinden Okumak. Ege Coğrafya Dergisi, 31(2), 355-370. https://doi.org/10.51800/ecd.1165857
• Voda Alutercu, M., Moldovan, L., Voda, M., Torpan, A., & Henning, A. (2014). Using GIS for Mountain Wild Routes Assessment in Order To Qualify Them for Tourism Valorisation. Geographia Technica, 09(1), 101-108. https://www.researchgate.net/publication/263539646
• Zengin, B., Koç, D. E., & Ulama, Ş. (2019). Kastamonu İlinin Doğa Turizmi Potansiyelinin Alternatif Turizm Kapsamında Değerlendirilmesi. Saffron Journal of Culture and Tourism Research, 2019(2), 251-274. www.wttc.org