Ceza Hukuku bağlamında sivil itaatsizlik üzerine bazı değerlendirmeler

Yıl 2016, Cilt: 65 Sayı: 4, 2195 - 2239, 01.12.2016

Özgür Küçüktaşdemir

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001860

Cited By: 2

Öz

Sivil itaatsizlik hem siyaset biliminin hem de hukuk felsefesinin güncel konularından biridir. Sivil itaatsizlik, özellikle Batı dünyasında tartışmalara konu olmuş ve üzerine birçok eser yazılmıştır. Ülkemizde de sivil itaatsizliğin incelendiği çalışmalar vardır. Bu çalışmanın amacı sivil itaatsizliği salt siyasi veya felsefi boyutuyla değil, hukuki boyutuyla da değerlendirmektir. Sivil itaatsizliğin hukuki boyutuna ilişkin tartışmaların önemli bir kısmıysa temelde sivil itaatsizlik eylemlerinin diğer suç konusu eylemlerden farklılıkları ve bu farklılıklara binaen sivil itaatsizlik eyleminde bulunanların cezai sorumlulukları, cezayla karşılaşacaklarsa hangi tür ve miktar cezayla yüzleşmeleri gerektiğinin belirlenmesinde düğümlenir. Şüphesiz bu tartışmalar doğrudan ceza hukukuyla ilgilidir. Bu çalışmada suç genel teorisi açısından sivil itaatsizlik eylemleri değerlendirilecektir. Yalnız bu değerlendirme yapılmadan önce, sivil itaatsizliğin tarihi, felsefi ve siyasi boyutlarına, tartışmaya ışık tutmak amacıyla gerektiği ölçüde değinilecektir

Anahtar Kelimeler

Sivil İtaatsizlik, Ceza Hukuku, Ceza Sorumluluğunu Kaldıran ve Azaltan Nedenler, Türk Ceza Kanunu, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri, İçtihat Hukuku

Some Evaluations on Civil Disobedience in the Context of Criminal Law

Öz

Civil disobedience is one of the current issues of both political science and philosophy of law. Civil disobedience has been the subject of controversy especially in the western world and many works have been written on it. There are also studies of civil disobedience in our country. The aim of this study is to evaluate civil disobedience not only from the political or philosophical point of view, but also from the legal point of view. An important part of the debate over the legal dimension of civil disobedience is that the differences between civil disobedience actions from other criminal acts and the criminal responsibilities of those who commit civil disobedience based on these differences are tied to the determination of what kind and amount of punishment they should confront if they meet criminal charges. Undoubtedly, these arguments are directly related to criminal law. In this study, civil disobedience actions will be evaluated in terms of the general theory of crime. Before this assessment is made, however, it will be addressed to the extent necessary to shed light on the history, philosophical and political dimensions of civil disobedience and debate

Anahtar Kelimeler

Civil Disobedience, Criminal Law, Turkish Penal Code, Reasons for lifting and reducing criminal responsibility, Meetings and

Kaynakça

• AKIN, İlhan F., Toplanma Özgürlüğü, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 30, Sayı 3-4, 1964
• ALLEN, Micheal, “Civil Disobedience and Terrorism: Testin the Limits Of Deliberative Democracy”, Theoria, V.56, N.118,2009, (s.15-39) ALPKAYA,
• Gökçen, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde ve
• Uygulamasında Toplanma Özgürlüğü, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi,
• C.56-3, (http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/42/472/5429.pdf)
• ALTUNEL, Mesude: Sivil İtaatsizlik ve Mohanadas K. Gandhi, TBB Dergisi, 2011 S.93
• ANBARLI, Şeniz: Bir Pasif Direnme Modeli Olarak Sivil İtaatsizlik, C.Ü İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi
• ARENDT, Hannah, “Sivil İtaatsizlik”, Kamu Vicdanına Çağrı Sivil İtaatsizlik, Ayrıntı, 2014, (s.79-121)
• ARTUK, Mehmet Emin, “Sivil İtaatsizlik ve Ceza Hukuku”, Argumentum, Y.3-4, S.36-41, Temmuz-Aralık 1993, (s.724-728)
• BAYLES, Michael, The Justifiability of Civil Disobedience, Review of Metaphysics, 24:1, 1970, (pp. 3-20)
• BERRY, Robert: Where Law and Civil Disobedience Intersect, University of Florida Law Review, V.XX, (s282-289)
• BETZ, Joseph: Can Civil Disobedience Justified, Social Theory and Practice,1:2, Fall, 1970, (s.13-30)
• BLACKSTONE: Civil Disobedience: Is it Justified, Southern Journal of Philosophy, Vol: 8:2/3, 1970, (pp.233-249)
• BOVE, Jose/LUNEAU, Gilles, Sivil İtaatsizliğe Çağrı, İletişim, İstanbul, 2006
• BOXERMAN, Arlene, “The Use of the Necessity Defense by Abortion Clinic Protesters”, The Journal of Criminal Law & Criminology, V.81, N.3, 1990, (s.677-712),
• BRONLEE, Kimberley: The Communicative Aspects of Civil Disobedience and Lawful Punishment, Crim Law and Philos 1.179-192, Springer Link
• CAVALLARO, James L., The Demise Of the Political Necessity Defense: Indirect Civil Disobedience and United States v. Schoon, California, Law Review, V.81, I.1, Article 6, 1993, (pp.351-385)
• COHEN, Carl: Civil Disobedience and The Law, Rutgers Law Review, Vol. 21, No: 1,1966
• CORLETT, Angelo: The Right to Civil Disobedience and Right to Secede, The Southern Journal of Philosophy, Vol..XXX, N.1, 1992
• ÇELEBİ, Aykut: Demokrasinin Derinleşmesi: Bir Yöntem Olarak Sivil İtaatsizlik, Cogito Sayı: 67, 2011
• DANNECKER, Gerhard, “Almanya Federal Cumhuriyeti’nde Sivil İtaatsizliğin Önlenmesinde Ceza Hukukunun Devreye Sokulması”, Bildiri Özeti, Argumentum, Y.3-4, S.36-41, Temmuz-Aralık 1993, (s.722-723)
• DAVIS, Gary: A Limited Right To Civil Disobedience, Chitty’s Law Journal, Vol.41, 1993/ 1 & 2
• DWORKIN, Ronald, “Sivil İtaatsizliğin Etiği ve Pragmatiği”, Kamu Vicdanına Çağrı Sivil İtaatsizlik, Ayrıntı, İstanbul, 2014, (s.144-164)
• FARREL, Daniel, “Justifiable Civil Disobedience and the Problem of Punishment”, Philosophy & Public Affairs, Vol. 6, No. 2 (Winter, 1977), (pp. 165-184)
• FIRAT, Engin, "Toplanma Özgürlüğü ve Sınırları, Toplumsal Olaylara Müdahalelerin AİHS'nin 3.Maddesi Bağlamında Değerlendirilmesi", TAAD, Yıl.5, Sayı:19, Ekim 2014, (s.745-795)
• FORJİ, Amin George, “Just Laws versus Unjust Laws: Asserting the Morality of Civil Disobedience”, Journal of Politics and Law, V.3, N.2, 2010, (s.156-169)
• HABERMAS, Jürgen, “Sivil İtaatsizlik: Demokratik Hukuk Devletinin Denktaşı. Almanya’da Otoriter Legalizm Karşıtlığı”, Kamu Vicdanına Çağrı Sivil İtaatsizlik, Ayrıntı, İstanbul, 2014, (s.122-143)
• HAFIZOĞULLARI, Zeki/ AYGÜN EŞİTLİ, Ezgi, Kamu İdaresinin Güvenilirliğine ve İşleyişine Karşı Suçlar, US-A Yayıncılık, Ankara, 2014
• HAFIZOĞULLARI, Zeki/ÖZEN, Muharrem, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Topluma Karşı Suçlar, US-A Yayıncılık, Ankara, 2012
• HAFIZOĞULLARI, Zeki/ÖZEN, Muharrem: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, US-A Yayıncılık, Ankara, 2010
• HAFIZOĞULLRI, Zeki/ ÖZEN, Muharrem, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Kişilere Karşı Suçlar, US-A Y., Ankara, 2013
• HAKSAR, Vincent: The Right to Civil Disobedince,Osgoode Hall Law Jorunal, Vo.41, n:2&3, 2003,(s.408-416)
• HALL, Robert T, “Legal Toleration of Civil Disobedience”, Ethics, V.81, N.2, 1971, (s.128-142)
• İŞGÖREN, Ali, Avrupa Birliği Sürecinde Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Özgürlüğü, Seçkin, Ankara, 2005
• JONES, Peter: Introduction: Law and Disobedience, Res Publica 10: 319- 336, 2004, Kluwer
• KILINÇ, Ümit, Barışçıl Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Yapma Hakkı ve Devletin Yükümlülükleri, TBB Dergisi, (s.281-304), S.110, 2014
• KUÇURADİ, Ionna, İnsan Hakları Kavramları ve Sorunları, Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara, 2007
• KUÇURADİ, Ionna, Uludağ Konuşmaları, Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara, 2009
• LAKER, Thomas: Civil Disobedience and German Constitutional Law, Cornell Law Forum, Hein Online
• LEVINSON, Herald: Civil Disobedience and The Need For Proportioned Response, University of Florida Law Review, Vol.XX, 1968, (s.278-281)
• LOSECH, Martin: Motive Testimony and A Civil Disobedience Justification, Notra Dame Journal of Law, Ethics & Public Policy Vol.5, 1991
• MACİT, Hanifi: Şiddet İçermeyen Bir Eylem: John Rawls’da Sivil İtaatsizlik, KKEFD, S.16, Y.2007,(s.135-146)
• MADDEN, Edward, HARE, Peter; Reflections on Civil Disobedience, The Journal of Value Inquiry, 4(2):81-95, 1970
• McCLOSKEY, H.J., “Conscientious Disobedience of the Law: Its Necessity, Justification, and The Problems to Which It Give Rıse” Philosophy and Phenomenological Research, Vol. 40, No. 4 (Jun., 1980), (s.536-557)
• McPHERSON:Cİvil Disobedience and The Law: The Role Of Legal Professionals, Osgoode Hall Law Jorunal
• MORANO, Donald: Civil Disobedience and Legal Responsibility, The Jorunal O Value Inquiry
• OLESON, J.C., “Drown the World: Imperfect Necessity and Total Cultural Revolution”, Unbound, Vol.3:19, 2007, (s.19-104)
• ÖKÇESİZ, Hayrettin: Sivil İtaatsizlik, AFA Yayınları, İstanbul, 1994
• ÖKTEM, Niyazi/TÜRKBAĞ, Ulvi; Felsefe, Sosyoloji, Hukuk ve Devlet, Der Yayınları, İstanbul, 2003, s.104 vd.
• ÖZBEK, Veli Özer/ KANBUR, Nihat/ DOĞAN, Koray/ BACAKSIZ, Pınar/ TEPE, İlker, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Seçkin, Ankara, 2010
• PALUMBOS, Robert: Within Each Lawyer’s Conscience a Touchstone: Law, Morality, and Attorney Civil Disobedience, University of Pennsylvania Law Review, Vol. 153:1057
• RAWLS, “Sivil İtaatsizliğin Tanımı ve Haklılığı” Kamu Vicdanına Çağrı Sivil İtaatsizlik, Ayrıntı, İstanbul, 2014, (s.55-78)
• RAWLS, John: Sivil İtaatsizliğin Gerekçelendirilmesi,Cogito, S.67, Y.2011, (s.167-181)
• ROSEN, Jay: Civil Disobedience and Other Such Techniques: Law Making Through Law Breaking, The George Washington Law Review, Hein Online
• SCHLESINGER; Steven: Civil Disobedince: The Problem Of Selective Obedience to Law, Hastings Constitutional Law Quarterly, Vol. 3, Hein Online
• SELÇUK, Sami, “Ceza Hukuku Açısından Sivil İtaatsizlik”, Argumentum, Y.3-4, S.36-41, Temmuz-Aralık 1993, (s.729-730
• Stanford Encyclopedia of Philosophy TANÖR, Bülent, “Anayasa Hukuku Açısından Sivil İtaatsizlik”, Argumentum, Y.3-4, S.36-41, Temmuz-Aralık 1993, (s.701-703)
• TANYAR, Ziya Çağa, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihadında Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Hakkı, AÜHFD, 60 (3), 2011, (s.593-634)
• TAŞKIN, Ahmet, Baskıya Karşı Direnme Hakkı, TBB Dergisi, S.52, 2004, (s.37-65)
• TAŞKIN, Ahmet: Terörizm ve Sivil İtaatsizlik, Polis Bilimleri Dergisi, C.6, S.1-2, (s.119-140)
• TELLA, Maria: Civil Disobedience and Test Cases, Ratio Juris, Vo. 17, No.3 2004 (315-327)
• TUDSON, W John: Civil Disobedince and The Law’s Response: A Proposal, Hein Online
• TURENNE, Sophie: Judicial Responses to Civil Disobedience: A Comparative Approach, Res Publica V.10, 379-399
• WEBER, Paul: Toward A Theory of Civil Disobedience, Cath Law, 1967, Hein Online
• WEIERS, Thomas: The Disciplinary Dilemma Confronting Attorneys Seeking to Counsel Civil Diobedients, Duquesne Law Review, Vol. 23.715