Kamu alacaklarının tahsili hukukunda ihtiyati haciz müessesesi ve ihtiyati hacze karşı açılan davalarda idari yargı yerlerince verilen kararların uygulanması

Yıl 2012, Cilt: 61 Sayı: 4, 1437 - 1503, 01.12.2012

Serdar Yılmaz

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001695

Cited By: 2

Öz

Kamu hizmetlerinin finansmanının sağlanması bakımından, kamu alacaklarının zamanında ve eksiksiz olarak tahsil edilmesi büyük önem taşımaktadır. Nitekim, kamu alacaklarının tahsili hukukunda, kamu hizmetlerinin gereği gibi yürütülebilmesi açısından vazgeçilmez bir rol üstlenen bu alacakların tahsili amacıyla, idareye birçok “ayrıcalık” tanınmakta; bu kapsamda, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’da, kamu alacaklarını güvenceye almaya yönelik bazı tedbirlere yer verilmektedir. Makalemizin konusunu oluşturan “ihtiyati haciz” müessesesi de, anılan güvence önlemleri arasında yer almaktadır. Kamu alacağının tahsilini güvence altına almak amacıyla, kanunda belirtilen sebeplere dayanılarak, kamu borçlusunun bazı mal, alacak ve haklarına, önceden ve geçici olarak, idari bir kararla el konulması olarak tanımlanabilen “ihtiyati haciz”; 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nda düzenlenen “ihtiyati haciz”den farklı olarak, idari kararla gerçekleştirildiğinden, kamu borçlusunun mülkiyet hakkının, “idari işlem” ile sınırlandırılması sonucunu doğurmakta; bu nedenle, Anayasa’da öngörülen, temel hak ve özgürlüklerin sınırlanmasının hukuksal rejimi bakımından sorgulanmayı hak etmektedir. Diğer taraftan, ihtiyati haciz işlemine karşı açılan idari davalarda verilen kararların uygulanması bakımından, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 28. maddesinin birinci fıkrasının son cümlesinde yer alan, “(…) ihtiyati haciz uygulamaları ile ilgili davalarda verilen kararlar hakkında bu kararların kesinleşmesinden sonra idarece işlem tesis edilir.” yolundaki hüküm nedeniyle; idarenin tek yanlı iradesiyle tesis etmiş olduğu ihtiyati haciz işleminin, idari yargı yeri tarafından verilen iptal kararına rağmen etkisini sürdürmesinin olanaklı ve hatta zorunlu kılınmış olmasının, Anayasanın, yargı kararlarının “derhal” uygulanması kuralını getiren 138. maddesi ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin, “adil yargılanma hakkı”nı düzenleyen 6. maddesi başta olmak üzere, Anayasanın ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin ilgili diğer hükümleri açısından da, çeşitli boyutlarıyla irdelenmesi gerekmektedir. İşte bu çalışmada da, bir yandan, kamu alacaklarının tahsili hukukunda kamu alacağını güvence altına almaya yönelik önlemlerden biri olan “ihtiyati haciz” müessesesinin bizatihi kendisinin; diğer yandan ise, ihtiyati hacze karşı açılan davalarda idari yargı yerlerince verilen kararların uygulanması rejimin, Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi karşısındaki durumu ele alınarak, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun konuyla ilgili hükümlerinin, yıllardır gözden kaçan bir Anayasa’ya aykırılık sorunu teşkil edip etmediği hususu tartışılmaktadır

Anahtar Kelimeler

Kamu alacaklarının tahsil usulü, kamu icra hukuku, vergi icra hukuku, kamu alacağı, ihtiyati haciz, ihtiyati haciz işlemine dava açılması, idari yargı kararlarının uygulanması

Institution of Precautionary Seizure in the Collection of Public Claims Law and Execution of the Administrative Court Decisions Given in the Cases Against Precautionary Seizure – An Overlooked Problem of Unconstitutionality in Judicial Practice and Doctrine (?) –

Öz

Collection of public claims timely and absolutely is of great importance as for the financing of public services. In fact, in the collection of public claims law, for the purposes of the collection of these claims which bear an indispensable role for the proper execution of public services, many “privileges” are attained to the administration; in this context, various measures are included to ensure public claims in the Procedure of Collection of Public Claims Code numbered 6183. Institution of “precautionary seizure”, which constitute the subject matter of our article is among the aforementioned assurance measures too. “Precautionary seizure”, that can be defined as, in advance and temporarily attaching public debtor’s certain goods, assets and rights, with an administrative decision due to the reasons stated in the code in order to ensure the collection of public claims; deserves to be questioned in terms of the legal regime of restriction of fundamental rights and freedoms, provided in the Constitution, since it is distinct from the “precautionary seizure” issued in the Execution and Bankruptcy Code numbered 2004, as it is performed with an administrative decision, resulting in limiting the public debtor’s right to property with an “administrative decision”. On the other hand, in terms of execution of the judicial decisions given in the administrative cases against the act of precautionary seizure, the fact that the last sentence of the first paragraph of article 28 of the Procedure of Administrative Justice Code numbered 2577, makes the preservation of the affect of precautionary seizure, that is established with the unilateral will of administration possible and even necessary, despite the decision of annulment given by the administrative court, by stating that “(…) regarding decisions given in the cases concerning the implementation of precautionary seizure, the act shall be implemented by the administration after the judgment becomes final.”; needs to be examined in terms of the article 138 of the Constitution providing the rule for the “immediate” execution of judicial decisions together with the article 6 of the European Convention on Human Rights issuing the “right to a fair trial” in particular and also other relevant provisions of the Constitution and the European Convention on Human Rights from various perspectives. Here, this article evaluates the position of two issues namely the institution of “precautionary seizure” itself which is one of the assurance measures for the ensurance of public claims in the collection of public claims law on the one hand and the regime of execution of the decisions given by the administrative courts in the cases against precautionary seizure on the other hand, within the framework of the provisions of the Constitution and the European Convention on Human Rights; by questioning whether the relevant provisions of the Procedure of Collection of Public Claims Code numbered 6183 and the Procedure of Administrative Justice Code numbered 2577 emerge an overlooked problem of Unconstitutionality for years

Anahtar Kelimeler

Procedure of collection of public claims, public enforcement law, tax enforcement law, public claim, precautionary seizure, to sue against act of provisional seizure, execution of administrative court decisions

Kaynakça

• AĞAR, Serkan (2009): Vergi Tahsilâtından Kaynaklanan Uyuşmazlıklar ve Çözüm Yolları, Ankara, Yaklaşım Yay.
• AKILLIOĞLU, Tekin (1988): “Kamu Yararı Kavramı Üzerine Düşünceler”, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi (Prof. Dr. Lûtfi DURAN’a Armağan Özel Sayısı), Y.9, S.1-3, s.11-22.
• AKINCI, Müslüm (2008): İdari Yargıda Adil Yargılanma Hakkı, Ankara, Turhan Kitabevi Yay.
• AKYILMAZ, Bahtiyar / SEZGİNER, Murat / KAYA, Cemil (2009): Türk İdare Hukuku, Ankara, Seçkin Yay.
• ALTAY, Evren (2004): İdari Yargı Kararlarının Uygulanmamasından Doğan Uyuşmazlıklar, Ankara, Turhan Kitabevi Yay.
• ASLAN, Zehreddin (2001): İdari Yargı’da Yürütmenin Durdurulması, 2. Basım, İstanbul, Alfa Yay.
• AYDIN, Mesut (2006): “Anayasa Mahkemesi Kararlarında Hak Arama Özgürlüğü”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C.61, S.3, s.1-37.
• AZRAK, A. Ülkü (1992): “İdari Yargıda Anayasaya Uygunluk Sorunu”, Anayasa Yargısı Dergisi, C.9, s.323-340.
• AZRAK, Ali Ülkü (1977): “İptal Davalarının Objektif Niteliği Üzerine Düşünceler”, ONAR Armağanı, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yay., s.145-155.
• BHAT, Girish N. (2007): “Recovering the Historical Rechtsstaat”, Review of Central and East European Law, Vol.32, Issue 1, p.65-97.
• BREMS, Eva (2005): “Conflicting Human Rights: An Exploration in the Context of the Right to a Fair Trial in the European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms”, Human Rights Quarterly, Vol.27, Issue 1, p.294-326.
• CANDAN, Turgut (1984): “Vergi Uyuşmazlıkları ve İdari Davalar”, Danıştay Dergisi, Y.14, S.54-55, s.31-40.
• CANDAN, Turgut (1991a): “İdari Yargı Kararlarının Uygulanması – I”, Maliye Postası Dergisi, Y.12, S.253, s.42-46.
• CANDAN, Turgut (1991b): “İdari Yargı Kararlarının Uygulanması – V”, Maliye Postası Dergisi, Y.12, S.257, s.42-45.
• CANDAN, Turgut (2007): Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun, Ankara, Maliye ve Hukuk Yay.
• CAPPELLETTI, Mauro (1971): Judicial Review in the Contemporary World, USA, The Bobbs-Merrill Company Inc.
• CHEVALLIER, Jacques (2010): Hukuk Devleti, [Çev.: Ertuğrul Cenk GÜRCAN], Ankara, İmaj Yay.
• COŞKUN, Sabri (1993): İptal Davası, Ankara, Danıştay Yay.
• COŞKUN, Sabri / KARYAĞDI, Müjgan (2001): İdari Yargılama Usulü, Ankara, Seçkin Yay.
• ÇAĞLAYAN, Ramazan (1999): “İdari Yargıda Kesin Hüküm”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, C.3, S.1, s.123-141.
• ÇAĞLAYAN, Ramazan (2004): İdari Yargı Kararlarının Sonuçları ve Uygulanması, 3. Baskı, Ankara, Asil Yay.
• ÇAĞLAYAN, Ramazan (t.y.): İdari Yargıda Kanun Yolları (Kararlara Karşı Başvuru Yolları), 2. Baskı, Ankara, Asil Yay.
• ÇELİK, Binnur (2000): Kamu Alacaklarının Takip ve Tahsil Hukuku, Ankara, İmaj Yay.
• DÖNMEZ, Recai (1998): Vergi İcra Hukukunda İhtiyati Haciz, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Yay.
• DURAN, Lûtfi (1988): “İdari İşlem Niteliğinde Yargı Kararıyla Vergi Davalarının Çözümü (II)”, Amme İdaresi Dergisi, C.21, S.1, s.63-77.
• DUTERTRE, Gilles (2007): Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarından Örnekler, Ankara, Avrupa Konseyi Yay.
• ERDOĞDU, Ahmet (1971): “Yönetsel Yargı Kararlarının Yerine Getirilmesi”, Danıştay Dergisi, Y.1, S.1, s.10-21.
• EREN, Fikret (2008): Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 10. Bası, İstanbul, Beta Yay.
• ERKUT, Celal (2004): Kamu Kudreti Ayrıcalıkları ve Tutuk Adalet Anlayışı, İstanbul, Yenilik Basımevi.
• GİRİTLİ, İsmet / BİLGEN, Pertev / AKGÜNER, Tayfun / BERK, Kahraman (2011): İdare Hukuku, 4. Bası, İstanbul, Der Yay.
• GÖREN, Zafer (2000): Temel Hak Genel Teorisi, 4. Bası, İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi Yay.
• GÖZLER, Kemal (2000): Türk Anayasa Hukuku, Bursa, Ekin Kitabevi Yay.
• GÖZLER, Kemal (2009a): İdare Hukuku, C.I, 2. Baskı, Bursa, Ekin Kitabevi Yay.
• GÖZLER, Kemal (2009b): İdare Hukuku, C.II, 2. Baskı, Bursa, Ekin Kitabevi Yay.
• GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref / GÖLCÜKLÜ, Feyyaz (2007): Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, 7. Bası, Ankara, Turhan Kitabevi Yay.
• GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref / TAN, Turgut (2008): İdare Hukuku, C.II: İdari Yargılama Hukuku, 3. Bası, Ankara, Turhan Kitabevi Yay.
• GÜNDAY, Metin (2000): “İdari Yargı Kararlarının Uygulanmaması Sorunu”, Ankara Barosu Hukuk Kurultayı, C.I, Ankara, s.351-358.
• GÜNDAY, Metin (2011): İdare Hukuku, 10. Baskı, Ankara, İmaj Yay.
• İZGİ, Ömer / GÖREN, Zafer (2002): Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Yorumu, C.I, Ankara, Türkiye Büyük Millet Meclisi Basımevi.
• JACKSON, Vicki C. / TUSHNET, Mark (2006): Comparative Constitutional Law, 2. Edition, New York, Foundation Press.
• KARABATAK, Rüstem (1997): “Yargı Kararlarının Uygulanması”, İstanbul Barosu Dergisi, C.71, S.10-11-12, s.755-786.
• KARABATAK, Rüstem (1998): “Türk Hukukunda Kanunların Anayasaya Uygun Yorumu”, Danıştay Dergisi, Y.28, S.94, s.28-48.
• KARAHANOĞULLARI, Onur (2011): İdarenin Hukukla Kavranması: Yasallık ve İdari İşlemler (Yargı Kararlarına Dayalı Bir İnceleme), Ankara, Turhan Kitabevi Yay.
• KARAKOÇ, Yusuf (2000): Kamu Alacaklarının Tahsili Aşamasında Ortaya Çıkan ve Vergi Yargısında Çözümlenen Uyuşmazlıklar, Ankara, Yetkin Yay.
• KARAKOÇ, Yusuf (2007): Genel Vergi Hukuku, 4. Bası, Ankara, Yetkin Yay.
• KARAVELİOĞLU, Celal / KARAVELİOĞLU, Erdem Cemil (2009): Açıklama ve Son İçtihatlarla İdari Yargılama Usulü Kanunu, 7. Baskı, Ankara, Karavelioğlu Hukuk Yay.
• KAYA, Cemil (2011): Kararlarından Hareketle Kamu Yararı Kavramına Danıştay’ın Bakışı, İstanbul, On İki Levha Yay.
• KELSEN, Hans (1945): General Theory of Law and State, [Translated by: Anders WEDBERG], Cambridge, Harvard University Press.
• KINGSBURY, Benedict / KRISCH, Nico / STEWART, Richard B. (2005): “The Emergence of Global Administrative Law”, Law and Contemporary Problems, Vol.68, Issue 3-4, p.15-61.
• KUMRULU, Ahmet G. (1981): “Vergi İcra Hukukuna Kavramsal Bir Yaklaşım”, Prof. Dr. Akif ERGİNAY’a 65. Yaş Armağanı, Ankara, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yay., s.647-668.
• KUMRULU, Ahmet G. (1989): Vergi Yargılama Hukukunun Kuramsal Temelleri, Ankara.
• KURU, Baki / ARSLAN, Ramazan / YILMAZ, Ejder (2004): Medeni Usul Hukuku, 15. Baskı, Ankara, Yetkin Yay.
• MEMİŞ, Emin (2003): “Yasaların Anayasaya Uygun Yorumunda Danıştay Yargıcının Anayasa Yargıcı İşlevini Yüklenmesi (Karşılaştırmalı Hukuk Analizleri)”, Danıştay ve İdari Yargı Günü 135. Yıl Sempozyumu, Ankara, s.11-61.
• ONAR, Sıddık Sami (1966a): İdare Hukukunun Umumi Esasları, C.I, 3. Bası, İstanbul, İsmail Akgün Matbaası.
• ONAR, Sıddık Sami (1966b): İdare Hukukunun Umumi Esasları, C.III, 3. Bası, İstanbul, İsmail Akgün Matbaası.
• OZANSOY, Cüneyt (1989): Tarihsel ve Kuramsal Açıdan İdarenin Kusurdan Doğan Sorumluluğu, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Ankara.
• OZANSOY, Cüneyt (2001): “İdari Yargı Kararlarının Uygulanmaması ve İdare Gerçeği”, İdari Yargının Yeniden Yapılandırılması ve Karşılaştırmalı İdari Yargılama Usulü Sempozyumu, Ankara, Danıştay Tasnif ve Yayın Bürosu Yay., s.165-167.
• ÖNCEL, Mualla / KUMRULU, Ahmet / ÇAĞAN, Nami (2010): Vergi Hukuku, 19. Bası, Ankara, Turhan Kitabevi Yay.
• ÖZAY, İl Han (2004): Günışığında Yönetim II: Yargısal Korunma, İstanbul, Filiz Kitabevi.
• ÖZBUDUN, Ergun (2005): Türk Anayasa Hukuku, 8. Baskı, Ankara, Yetkin Yay.
• ÖZDEŞ, Orhan (1977): “Danıştay Kararlarının Yerine Getirilmesi Zorunluluğu”, Danıştay Dergisi, Y.6, S.20-21, s.24-45.
• ÖZEKES, Muhammet (1999): İcra İflas Hukukunda İhtiyati Haciz, Ankara, Seçkin Yay.
• ÖZKAN, Hasan (2001): İhtiyati Tedbir, Delil Tespiti ve İhtiyati Haciz ile Kamu Alacağının Tahsilinde İhtiyati Haciz, Ankara, Seçkin Yay.
• ÖZTÜRK, K. Burak (2009): “İdari Yargılama Hukuku Yönünden Vergi Davası Kavramına İlişkin Kısa Bir Değerlendirme”, Prof. Dr. Mualla ÖNCEL’e Armağan, C.II, Ankara, Ankara Üniversitesi Yay., s.1111-1124.
• PERDOME, Jaime Vidal (1982): “Kolombiya İdari Yargısı”, [Çev.: Turgut CANDAN], Danıştay Dergisi, Y.12, S.46-47, s.6-15.
• SAĞLAM, Fazıl (1982): Temel Hakların Sınırlanması ve Özü, Ankara, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yay.
• SANCAKDAR, Oğuz (2007): “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Türk Yargı Sistemindeki Konumu ve Kararlarının İdari Yargı Hâkiminin Vereceği Kararlara Etkisi”, Danıştay ve İdari Yargı Günü 139. Yıl Sempozyumu, Ankara, s.211-293.
• SANCAR, Mithat (2008): ‘Devlet Aklı’ Kıskacında Hukuk Devleti, 4. Baskı, İstanbul, İletişim Yay.
• SCHWARTZ, Bernard (1988): “Fashioning an Administrative Law System”, Administrative Law Review, Vol.40, Issue 3, p.415-432.
• ŞENYÜZ, Doğan / YÜCE, Mehmet / GERÇEK, Adnan (2010): Vergi Hukuku, Bursa, Ekin Kitabevi Yay.
• TAŞDELEN, Aziz (2004): “Genel İcra Hukuku ile Karşılaştırmalı Kamu İcra Hukukunda Hacizde İstihkak İddiaları ve Davaları”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.53, S.2, s.121-140.
• TEKGÜNDÜZ, Metin (1983): “İdari Dava Türleri ve Vergi Davası”, Danıştay Dergisi, Y.13, S.50-51, s.56-59.
• TEKİN, Tahir (2003): “İdarenin, Yargı Kararlarını Uygulama Zorunluluğu ve Uygulamamasının Sonuçları”, Yerel Yönetim ve Denetim Dergisi, C.8, S.7, s.8-12.
• TEKİNSOY, M. Ayhan (2006): “TÜPRAŞ’ın Özelleştirilmesi, Yürütmenin Durdurulması Kararları ve Sorunlar…”, Hukuk Gündemi, S.4, s.17-21.
• TELLİ, Semih Tekin (1980): “İdari Yargıda Kesin Hüküm”, İdare Hukuku ve İdari Yargı ile İlgili İncelemeler III, Ankara, s.99-130.
• TURMANGİL, Civan (1982-1987): “Vergi Davasının Hukuksal Niteliği”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.39, S.1-4, s.125-156.
• ULUSOY, Ali (2012): “Conseil d’Etat ve Danıştay İçtihatlarında İdari Yargı Kararlarının Etki ve Sonuçları”, İdari Yargı Kararlarının Hukuk Düzenindeki Etkileri ve Uygulamadaki Sorunlar Sempozyumu, Ankara, s.14-23.
• YILMAZ, Serdar (2009): İdari Yargı Kararlarının Uygulanması Zorunluluğu ve Bu Kararların Uygulanmamasına Karşı Öngörülen Hukuksal Önlemler, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku (İdare Hukuku) Anabilim Dalı, Ankara. - Yararlanılan Yargı Kararları
• AİHM: “Ahmet Kılıç – Türkiye Kararı”, BN.38473/02, T.25/07/2006 (KİBB).
• AİHM: “Ak – Türkiye Kararı”, BN.27150/02, T.31/07/2007 (KİBB).
• AİHM: “Arat ve Diğerleri – Türkiye Kararı”, BN.42894/04, 42904/04, 42905/04, 42906/04, 42907/04, 42908/04, 42909/04, 42910/04, T.13/01/2009 (KİBB).
• AİHM: “Burdov – Rusya Kararı”, BN.59498/00, T.07/05/2002 (KİBB).
• AİHM: “Büker – Türkiye Kararı”, BN.29921/96, T.24/10/2000 (KİBB).
• AİHM: “Çiçek ve Öztemel ve Diğerleri – Türkiye Kararı”, BN.74069/01, 74703/01, 76380/01, 16809/02, 25710/02, 25714/02, 30383/02, T.03/05/2007 (KİBB).
• AİHM: “Dildar – Türkiye Kararı”, BN.77361/01, T.12/12/2006 (KİBB).
• AİHM: “Ekici ve Diğerleri – Türkiye Kararı”, BN.28877/03, T.23/09/2008 (KİBB).
• AİHM: “Hasefe – Türkiye Kararı”, BN.25580/03, T.08/01/2009 (KİBB).
• AİHM: “Hornsby – Yunanistan Kararı”, BN.18357/91, T.19/03/1997 (KİBB).
• AİHM: “Kemal Kılıç – Türkiye Kararı”, BN.36424/06, T.13/01/2009 (KİBB).
• AİHM: “Lemke – Türkiye Kararı”, BN.17381/02, T.05/06/2007 (KİBB).
• AİHM: “M. Ali Durmaz – Türkiye Kararı”, BN.22261/03, T.08/01/2009 (KİBB).
• AİHM: “Mehmet Ali Kaplan ve Diğerleri – Türkiye Kararı”, BN.3224/05, 4884/05, 9504/05, 9545/05, 9568/05, 9600/05, 9658/05, 9695/05, 9720/05, 13516/05, T.16/12/2008 (KİBB).
• AİHM: “Mehmet Selçuk – Türkiye Kararı”, BN.13090/04, T.10/06/2008 (KİBB).
• AİHM: “Orimpeks Madencilik San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Adil Orguner – Türkiye Kararı”, BN.43475/02, T.04/09/2007 (KİBB).
• AİHM: “Öçkan ve Diğerleri – Türkiye Kararı”, BN.46771/99, T.28/03/2006 (KİBB).
• AİHM: “Öneryıldız – Türkiye Kararı”, BN.48939/99, T.30/11/2004 (KİBB).
• AİHM: “Petar Alexandrov ve Gospodinka Alexandrova Kirovi – Türkiye Kararı”, BN.58694/00, T.02/10/2006 (KİBB).
• AİHM: “Sevgili – Türkiye Kararı”, BN.27402/03, T.18/12/2007 (KİBB).
• AİHM: “Taşkın ve Diğerleri – Türkiye Kararı”, BN.46117/99, T.10/11/2004 (KİBB).
• AİHM: “Tok ve Diğerleri – Türkiye Kararı”, BN.37054/03, 37082/03, 37231/03, 37238/03, T.20/11/2007 (KİBB).
• AİHM: “Tunç – Türkiye Kararı”, BN.54040/00, T.24/05/2005 (KİBB).
• AİHM: “Ülger – Türkiye Kararı”, BN.25321/02, T.26/06/2007 (KİBB).
• AİHM: “Van de Hurk – Hollanda Kararı”, BN.16034/90, T.19/04/1994 (KİBB).
• AYM: E.2006/20, K.2006/25, T.22/02/2006 (RG.10/01/2007, S.26399).
• AYM: E.2006/33, K.2006/36, T.09/03/2006 (RG.10/01/2007, S.26399).
• AYM: E.2008/77, K.2010/77, T.03/06/2010 (RG.30/10/2010, S.27744).
• AYM: E.2011/35, K.2012/23, T.16/02/2012 (RG.19/05/2012, S.28297).
• D.1.D: E.1983/124, K.1983/153, T.18/06/1983 (DBB).
• D.1.D: E.1990/211, K.1990/256, T.10/10/1990 (DBB).
• D.5.D: E.1982/4514, K.1985/941, T.11/04/1985 (DBB).
• D.5.D: E.1988/2913, K.1991/627, T.28/03/1991 (DBB).
• D.6.D: E.2005/5815, K.2005/5119, T.26/10/2005 (DBB).
• D.9.D: E.2007/6035, K.2008/6456, T.30/12/2008 (DBB).
• D.10.D: E.1989/2490, K.1990/270, T.15/02/1990 (DBB).
• U.S.SC: “Marbury v. Madison Kararı”, 5 U.S. 137 (1803) (U.S.SCC).