Karsılaştırmalı bir inceleme: Türk Ceza Hukuku ile Kıbrıs Ceza Hukuku açısından “işlenemez suç”un değerlendirilmesi

Yıl 2012, Cilt: 61 Sayı: 3, 859 - 886, 01.09.2012

İpekçioğlu Pervin Aksoy

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001678

Cited By: 1

Öz

Bir fiilin suç teşkil edebilmesi için, yapılan hareketin kanuni tipte belirtilen sonucu doğurmaya elverişli olması gerekir. Elverişlilik, fiile ilişkin bir niteliktir. Yapılan hareketin elverişliliği, hukuka aykırı veya ihlal edici niteliğe sahip olmasını gerektirir. Elverişlilik değerlendirilirken, işlenemez suç ipotezi de gündeme gelmektedir. Türk Ceza Kanunu’nda işlenemez suça ilişkin ayrı bir hüküm mevcut değildir. Ancak işlenemez suçun, suç genel teorisi içerisinde tipiklik unsuruna olan etkisi bakımından ele alınması, ayrı bir hükme gerek kalmaksızın mâkul bir sonuca ulaşmamızı mümkün kılmaktadır. Nitekim elverişli bir hareket olmadan, ihlal edici bir fiilin ortaya çıkması imkânsızdır. İşlenemez suçtan bahsedilebilmesi, ancak aracın elverişsiz olması veya maddi konunun bulunmaması halinde söz konusu olur. Aracın elverişsizliği veya maddî konunun yokluğu, hareketin yapıldığı andaki şartlara göre değerlendirilmelidir. Fasıl 154 Kıbrıs Ceza Yasası’nda ise, 366. maddenin 3. fıkrasındaki hükme göre, “suçu işleyen kişinin bilmediği koşullar nedeniyle aslında suçu işlemenin olanaksız olduğu dikkate alınmaz”. Bu hüküm yorumlanmaya muhtaçtır. Zira failin bilmediği koşulların neler olduğunun tespiti yapılmalıdır. İlk olarak gerek hukukî, gerekse fiilî yanılma şeklinde ortaya çıkan sözde suç yani “legal impossibility” ipotezi değerlendirilmelidir. Kıbrıs hukuk sistemine hakim olan İçtihat hukuku sisteminde de aynen Kıt’a Avrupası sisteminde olduğu gibi, “legal impossibility” durumları mazaret sayılmaktadır. Failin bilmediği koşullar kapsamında karşılaşabileceğimiz ikinci durum işlenemez suç ipotezidir. İşlenemez suç, İçtihat hukuku sisteminde teşebbüs kurumu içerisinde incelenmektedir. Nitekim “factual impossibility” kavramı kapsamında, hareketin elverişsizliği veya maddi konunun bulunup bulunmaması dikkate alınarak somut olayda işlenemez suçun; ya da hareketin elverişli olması halinde teşebbüs durumunun ortaya çıkabileceği ele alınmaktadır. İşlenen fiil, ister işlenemez suç, isterse teşebbüs derecesinde kalan bir suç olarak nitelendirilsin, Kıbrıs ceza hukukunda suçlunun suç işleme niyeti esas alınmakta ve bu irade cezalandırılmaktadır

Anahtar Kelimeler

Elverişlilik, tipiklik, suçlu irade, sözde suç, işlenemez suç

A Comparative Examination: An Evaluation of "The Factual Impossibility" According to The Turkish Criminal Code and The Cyprus Criminal Code

Öz

A conduct is criminalised when the act must be legitimate for constituting the result of offence. This convenience is important for all criminalised conducts. If the conduct is adequate for getting the result of offence, it is also either illegal or derogative. In examination about convenience to the result, we also discuss “impossibility”. In Turkish Criminal Code, there is no provision about impossibility. The problem is resolved in the case of typical crime in the framework of general criminal principles. In Cyprus Criminal Code the article of 366/3 has a rule which is understood by interpretation. According to this article “it is immaterial that by reason of circumstances not known to the offender it is impossible in fact to commit the offences”. We have to interpret this provision to get this result: The intention of offender is the most important element (mens rea), so the other circumstances are immaterial. The offender does not know the fact that it is impossible to commit the typical offence. We can classify the impossibility as legal and factual. The legal impossibility is defined that offender does an act to commit an offence, but the lack of an element or the misknowledge about the provision is the one of them that consists legal impossibility. The criminal law does not impose any sanctions in those cases

Anahtar Kelimeler

Convenience, typical crime, intention of offender, factual impossibility, legal impossibility

Kaynakça

• Alacakaptan, Uğur (Tarihsiz). İşlenemez Suç. Ankara (Anılış: İşlenemez suç).
• Alacakaptan, Uğur. (1967). Suçun Unsurları. Ankara (Anılış: Suçun unsurları).
• Allen, Michael. (2005). Textbook on Criminal Law, 8th ed. United States.
• Antolisei, Francesco. (1989). Manuale di Diritto Penale, PG. Milano
• Artuk, Mehmet Emin/Gökcen, Ahmet/Yenidünya, A. Caner. (2007). Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara.
• Ashworth, Andrew. (1987-1988). Criminal Attempts and the Role of Resulting Harm under the Code, and in the Common Law, Rudgers Law Journal, Vol. 19, s. 725-772 (Anılış: Criminal Attempts).
• Ashworth, Andrew. (2006). Principles of Criminal Law. Fifth edit. New York.
• Battaglini, Giulio. (1949). Diritto Penale, PG. Padova.
• Bettiol, Giuseppe/Mantovani, Luciano Pettoello. (1986). Diritto Penale, PG. Padova.
• Bettiol, Giuseppe. (1976). Diritto Penale, PG., Padova.
• Brazier, Rodney. (1974). Reformulation of Criminal Attempts, The Modern Law Review, Vol. 37, No: 3, s. 329-335.
• Cadoppi, Alberto/Veneziani, Paolo. (2002). Elementi di Diritto Penale. PG. Cedam Padova.
• Card, Richard. (2008). Card, Cross&Jones Criminal Law. 18th edit., New York.
• Centel, Nur/Zafer, Hamide/Çakmut, Özlem. (2008). Türk Ceza Hukukuna Giriş. İstanbul.
• Cerase, Marco. (1991). Contrasti giurisprudenziali in tema di reato impossibile, Cass. Pen., Vol. II, s. 1786-1787.
• Christie, Sarah A. (2009). The Relevance of Harm as the Criterion for the Punishment of Impossible Attempts The Journal of Criminal Law, Vol. 73, s. 153-164.
• Clarkson, C.M.V. (1987). Understanding Criminal Law. Great Britain 1987.
• Contento, Gaetano. (1996). Corso di Diritto Penale, Vol. II, 1996.
• Demirbaş, Timur. (2005). Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara.
• Dönmezer, Sulhi/Erman, Sahir. (1997). Nazarî ve Tatbikî Ceza Hukuku, Genel Kısım, C. I. 12. Bası, İstanbul.
• Drewry, Gavin. (1968). One Appeal Too Many? Analys is of the Functions of the House of Lords as a Final Court of Appeal, The British Journal of Sociology, Vol. 19, No. 4, s. 445-452.
• Duff, R. A. (2004). Criminal Attempts, Oxford University Press, USA (Anılış: Criminal Attempts).
• Duff, R. A. (1991). Attempts and the Problem of the Missing Circumstance, N. Ir. Legal Q., Vol. 42, No. 2, s. 87-108 (Anılış: Attempts).
• Elkind, Jerome B. (1968). Impossibility in Criminal Attempts: A Theorist’s Headache, Virginia Law Review, Vol. 54, No. 1, s. 20-36.
• Enker, Arnold N. (1968-1969). Impossibility in Criminal Attempts-Legality and the Legal Process, Minnesota Law Review, Vol. 53, 1968-1969, s. 665-710.
• Erem, Faruk. (1995). Ümanist Doktrin Açısından Türk Ceza Hukuku, C. I, Genel Hükümler. Ankara.
• Finkelstein, Claire. (1999). No Harm No Foul? Objectivism and The Law of Attempts, Law and Phlosophy, Vol. 18, s. 69-84.
• Fiore, Carlo. (1963). L’idoneità dell’azione nella struttura del fatto tipico, Il Foro Penale, s. 246-275 (Anılış: Idoneità dell’azione)
• Fiore, Carlo. (1955). Il Reato Impossibile, Napoli (Anılış: Reato impossibile).
• Fletcher, George P. (1986). Constructing a Theory of Impossible Attempts. Criminal Justice Ethics, Vol. 5, s. 53-69.
• Flora, Giovanni/Tonını, Paolo. (1997). Nozioni di Diritto Penale, Milano.
• Florian, Eugenio. (1932). Corso di Diritto e Procedura Penale. Torino.
• Gramatica, Filippo. (1934). Principi di Diritto Penale Soggettivo. Torino.
• Hafızoğulları, Zeki/Özen, Muharrem. (2010). Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. 2. Bası. Ankara.
• Hakeri, Hakan. (2011). Ceza Hukuku Genel Hükümler. 11. Baskı. Ankara.
• Hart, H.L.A. (1981). The House of Lords on Attempting the Impossible, Oxford Journal of Legal Studies, Vol. 1, No. 2, s. 149-166.
• Herring, Jonathan. (2008). Criminal Law, Text, Cases and Materials, 3. ed. New York.
• Keedy, Edwin R. (1954). Criminal Attempts at Common Law, Uni. of Pennsylvania Law Review, Vol. 102, No. 4, s. 464-489.
• Keyman, Selahattin. (1980). Tipiklik ve Ceza Hukuku. AÜHFD, C. XXXVII, S. 1-4, s. 59-105.
• Koca, Mahmut/Üzülmez, İlhan. (2009). Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. 2. Bası, Ankara.
• Kunter, Nurullah. (1954). Suçun Maddî Unsurları Nazariyesi, İstanbul (Anılış: Maddî Unsurları).
• Kunter, Nurullah. (1949). Suçun Kanunî Unsurları Nazariyesi, İstanbul (Anılış: Kanuni Unsurları).
• L’innocente, Giulio. (1961). Considerazione in tema di reato impossibile. Riv. it. di dir.e proc. pen., s. 1085-1098.
• Leone, Giovanni. (1975). Elementi di Diritto e Procedure Penale, 4. ediz. Napoli.
• Mantovani, Fernando. (1988). Diritto Penale, PG. 2. ediz. Padova.
• Manzini, Vincenzo. (1981). Trattato di Diritto Penale Italiano Vol.II. Torino.
• Marinucci, Giorgio/Dolcini, Emilio. (2002). Diritto Penale, PG., Milano.
• Mezger, Edmondo. (1935). Diritto Penale, Padova.
• Moleti, L. (1954). In tema di reato impossibile, La Giust. Pen., Parte Seconda, s. 836-842.
• Neppi-Modona, Guido. (1967). Reato Impossibile, In Noviss. Dig. Ital. Vol. XIV, s. 974-991 (Anılış: Reato Impossibile 1967).
• Neppi-Modona, Guido. (1973). Il Reato Impossibile, Milano. (Anılış: Il reato impossibile 1973).
• Ormerod, David. (2006). Smith&Hogan, Criminal Law, Cases and Materials. 9th edit. New York.
• Önder, Ayhan. (1992). Ceza Hukuku Dersleri. İstanbul.
• Özgenç, İzzet. (2008). Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. 3. Bası. Ankara.
• Pagliaro, Antonio. (1998). Principi di Diritto Penale, PG. Milano (Anılış: Parte generale 1998).
• Pagliaro, Antonio. (2000). Principi di Diritto Penale, PG. Milano. (Anılış: Parte generale 2000).
• Pannain, Remo. (1950). Manuale di Diritto Penale, PG., Vol. I, Torino.
• Piacenza, Scipione. (1967). Reato putativo, In Noviss. Dig. Ital., Vol. XIV, s. 1003-1006.
• Robbins, Ira P. (1986). Attempting the Impossible: The Emerging Consensus, Harvard Journal on Legislation, Vol. 23, s. 377-443.
• Rossi, Antonio. (1968). Natura Giuridica e Struttura della Desistenza Volontario, Cosenza.
• Santaniello, Giuseppe/Maruotti, Luigi (1990). Manuale di Diritto Penale, PG., Milano.
• Santoro, Arturo. (1958). Manuale di Diritto Penale I, Torino.
• Scarano, Luigi. (1952). Il Tentativo, Napoli.
• Simester, AP/Sullivan, GR. (2003). Criminal Law Theory and Doctrine. 2. ed. USA 2003.
• Temkin, J. (1976). Impossible Attempts, Another View, The Modern Law Review, Vol. 39, No. 1, s. 55-69.
• Toroslu, Nevzat. (2009). Ceza Hukuku Genel Kısım, Ankara.
• Westen, Peter. (2008). Impossibility Attempt: A Speculative Thesis. Ohio State Journal of Criminal Law, Vol. 5, s. 523-565.
• Williams, Glanville. (1986). The Lords and Impossible Attempts, or Quis Custodiet Ipsos Custodes?. Cambridge Law Journal, Vol. 45(1), s. 33- 83.
• Wılson, William. (2008). Criminal Law Doctrine and Theory. 3. Ed. England.