NİŞANCI VE HUKUKÎ STATÜSÜ

Yıl 2010, Cilt: 59 Sayı: 4, 691 - 710, 01.12.2010

Aybars Pamir

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001614

Öz

Osmanlı Devleti’nde Divan-ı Hümayun’un doğal üyeleri arasında ve en önemlilerinden biri olan nişancı, Divan’da görüşülecek konuları önceden inceleyip bir gündem hazırlamak, Divan’da görüşülüp karara bağlanan işleri ilgililere duyurmak, Padişah fermanlarına tuğra çekmek ve toprak ve vergi hukuk kurallarını derlemek gibi çok önemli görevleri yerine getirmekteydi. Bu görevleri nedeniyle nişancıya protokolde ayrı bir yer verilmiştir. Ancak XVII. yüzyıl ve sonrasında yaşanan gelişmeler, nişancılığı önce sembolik bir duruma düşürmüş; ardından da bu kurum kaldırılmıştır

Anahtar Kelimeler

Nişancı, Ferman, Tuğra, Divan-ı Hümayun, Bürokratik Örgüt.

The Legal Status of “Nisanci”

Öz

‘Nişancı,’ who were the most important members of the Imperial Divan in the Ottoman Empire, had some essential duties, such as screening which subjects would be discussed at the “Divan” and preparing the agenda, notifying the affected people as to which topics would be discussed and decided at Divan, making imperial monograms upon the edicts of Sultans and compiling the Land and Taxing Laws. Within these duties, nişancı had an important place in protocol. However, different kinds of experiences, which were encountered in the Seventeenth Century and after, made the nişancı almost a symbolic post. Finally, it was unavoidable to abolish it

Anahtar Kelimeler

Nişancı, Ottoman edicts, Imperial Monogram, Imperial Divan, Ottoman bureaucratic organization

Kaynakça

• Aydın, M. Akif. (1999). Türk Hukuk Tarihi. İstanbul.
• B.O.A., Cevdet Maliye, No.: 591.
• Cin, Halil – Akyılmaz, Gül. (2003). Türk Hukuk Tarihi. Konya.
• Göde, Kemal. (1994). Eratnalılar. Ankara.
• Gökbilgin, Tayyib. (1940). Nişancı. İslâm Ansiklopedisi, C. IX. İstanbul.
• Fındley, Carter V. (1980). Bureaucratic Reform in the Ottoman Empire. Princeton.
• Halaçoğlu, Yusuf. (1991). Osmanlı Devlet Teşkilâtı ve Sosyal Yapı. Ankara.
• Hammer. XVIII. Asırda Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet Teşkilâtı ve Bâb-ı Âli, Çev. Dr. Halit İlteber, İ.Ü.H.F.D., C. VII, 564-586.
• Heyd, Uriel.(1973) Studies in Old Ottoman Criminal Law. Oxford.
• İnalcık, Halil. (1954) Fatih Devri I. Ankara.
• İnalcık, Halil. (2009). Devlet-i Aliyye, Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar I. İstanbul.
• Köprülü, Fuad. (1931) Bizansın Osmanlı Müesseselerine Tesiri. Türk Hukuk ve İktisat Tarihi Dergisi. C. I, 164-312.
• Köymen, M. Altay. (1992). Büyük Selçuklu İmparatorluğu Tarihi, C. III. Ankara.
• Mumcu, Ahmet. (1986). Divan-ı Hümayun. Ankara.
• Ortaylı, İlber. (1996). Türkiye İdare Tarihine Giriş. Ankara.
• Öden, Zerrin Günal. (1999). Karası Beyliği. Ankara, 1999.
• Pakalın, Mehmet Zeki. (1993). Nişancı, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C. II. İstanbul.
• Taneri, Aydın. (1974). Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluş Döneminde Vezir-i Azamlık. Ankara.
• T.C. ADLİYE VEKİLLİĞİ. (1935). Fatih Kanunnamesi, Türk Hukuk Tarihi, Belgeler. Ankara.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. (1988). Anadolu Beylikleri, Ankara.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. (1988). Osmanlı Devleti’nin Merkez ve Bahriye Teşkilâtı, Ankara.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. (1988). Osmanlı Devleti Teşkilâtına Medhal. Ankara.
• Üçok, Coşkun – Mumcu, Ahmet – Bozkurt, Gülnihâl. (2006). Türk Hukuk Tarihi. Ankara.
• Ünal, Tahsin. (1986). Karamanoğulları Tarihi. Konya.
• YÜCEL, Yaşar. (1991). Anadolu Beylikleri Hakkında Araştırmalar, C.I, Ankara.