İsviçre ve Türk Yargı Kararlarında Eser Kavramı, Özellikle Estetik Operasyonu Konu Edinen Sözleşmenin Hukuki Niteliğine İlişkin Olarak Yargıtay’ın Yaklaşımı: Güncel Bir Bakış

Yıl 2019, Cilt: 68 Sayı: 1, 241 - 260, 15.04.2019

Hülya İmamoğlu

https://doi.org/10.33629/auhfd.553991

Cited By: 2

Öz

Eser sözleşmesine göre
yüklenicinin meydana getirmekle yükümlendiği eser, belirli bir iş görmenin
sonucundan oluşur. Eser, maddi veya maddi olmayan bir iş görme sonucu olabilir.

Eser kavramını geniş yorumlayan
İsviçre Federal Mahkemesi, son zamanlardaki kararlarında maddi olmayan iş görme
sonuçlarının eser olarak kabul edilmesi yönünden bir sınırlama getirmiştir.
Buna göre maddi olmayan iş görme sonucunun Art. 363 OR/TBK m. 470 anlamında bir
eser kabul edilebilmesi için sonucun doğruluğunun objektif ölçütlere göre
kontrol edilebilmesi ve bu suretle doğru veya yanlış olarak
nitelendirilebilmesi gerekir.

Yargıtay da eser kavramını geniş
yorumlamaktadır. Yargıtay’a göre “eser sözleşmesi, bir iş görme borcu doğuran
sözleşme olmakla beraber burada önemli olan çalışmanın kendisinden ziyade bu
çalışma neticesi ortaya çıkan ve objektif olarak gözlemlenen sonuçtur. İşi
yapmayı üstlenen, işsahibi ile akdi ilişkiye girerken bir sonuç (eser) meydana
getirmeyi taahhüt etmektedir. Bu anlamda eser, bir iş görme faaliyetinin maddi
veya maddi olmayan sonucudur”.

Estetik operasyon, kişinin vücut
bütünlüğüne yönelik estetik amaçlı cerrahi bir müdahaleyi ifade eder. Estetik
operasyonu konu edinen bir sözleşme, Yargıtay’ca eser sözleşmesi olarak
nitelendirilmektedir. Ancak Yargıtay’ın, taahhütte bulunanın önceden hâkim
olamayacağı tartılamayan faktörlere bağlı sonuçların bir iş görme sonucu olarak
vaat edilemeyeceği yönü üzerinde yeterince durmadığı gözlemlenmektedir. Nitekim
mesela tedaviye ilişkin belirli bir sonucun elde edilmesi taahhüt edilemez.
Aynı durum, aslında estetik operasyonlar için de geçerlidir. Yargıtay’ın
estetik operasyon hakkındaki sözleşmenin hukuki niteliğine ilişkin değerlendirmesini
yeniden gözden geçirmesi gerekir. Burada uygulanması gereken vekâlet sözleşmesi
hükümleri olmalıdır. Eğer belirli bir operasyon sonucunun gerçekleşeceği de
taahhüt ediliyorsa, sonuca ilişkin bağımsız garanti taahhüdüyle birlikte
vekâlet sözleşmesi düşünülmelidir. 

Anahtar Kelimeler

Eser, Eser sözleşmesi, Estetik operasyon, Cerrahi müdahale, Vekâlet sözleşmesi

The Concept of “Work” in Swiss and Turkish Judicial Decisions and Especially the Court of Cassation’s Approach regarding the Legal Character of Contracts about Cosmetic Surgery: A Current Perspective

Öz

As per contracts of work and services, the work
contractor is responsible to undertake is the outcome of a conducted business
or a provided service. Work, could be a material or a non-material outcome of a
conducted business or provided service.

The Swiss Federal Court which interprets the
concept of “work” widely, in its latest decisions has introduced a limitation
with regards to acceptance of the non-material outcomes of a conducted business
or a provided service as “work”. Accordingly, in order for a non-material
outcome of a conducted business or provided service to be considered as “work”
under Article 363 OR / TBK 470 the correctness of the outcome should be
objectively measurable and therefore it should be possible to qualify the
outcome as either correct or incorrect.

The Court of Cassation also interprets the
concept of “work” widely. According to the Court of  Cassation: “even though a contract for work
or services, is a contract that gives rise to an obligation to conduct a business
or provide a service, the significant aspect here is the objectively observed
outcome of the conducted business or provided service as opposed to the
business or the service itself. The contractor undertakes to produce an outcome
(work) when entering into a contractual relationship with the customer.  In this regard, work, is the material or
non-material outcome of a conducted business or provided service”.

Cosmetic surgery means a surgical operation towards
a person’s physical integrity for cosmetic purposes. A contract regarding a
cosmetic surgery is characterized as a contract of work and service by the
Court of Cassation. However, it is observed that the Court of Cassation does
not put enough emphasis on the issue that outcomes affected by factors which
cannot be foreseen or measured by the party who is making an undertaking cannot
be committed as an outcome of a conducted business or a provided service. Thus,
achieving an outcome, for example, as a result of a treatment cannot be
undertaken. The same situation is actually applicable for cosmetic surgeries as
well. The Court of Cassation should re-consider its evaluation regarding the
legal character of contracts regarding cosmetic surgeries.  Provisions relating to agency should be
applied here. If the result of an operation is undertaken as an outcome, an
independent guarantee undertaking regarding the outcome should be considered
along with an agency contract.   

Anahtar Kelimeler

Work, Contract for Work and Services, Cosmetic surgery, Surgical operation, Agency contract

Kaynakça

• Altaş, Hüseyin: Eserin Teslimden Önce Telef Olması (BK. mad. 368), Ankara 2002.
• Aral, Fahrettin/Ayrancı, Hasan: Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, 11. Baskı, Ankara 2015.
• Arıncı, Atilla/Usta, Sevgi: Estetik Amaçlı Tıbbi Müdahalelerde Hekimin Hukuki Sorumlulukları ve Eser Sözleşmesi, Turkish Journal of Plastic Surgery, 2017; 25 (2), s. 84- 93.
• Ayan, Mehmet: Tıbbi Müdahalelerden Doğan Hukuki Sorumluluk, Ankara 1991.
• Bögli, Roman: Der Übergang von der unternehmerischen Leistungspflicht zur Mängelhaftung beim Werkvertrag, Zeitpunkt und Voraussetzungen, Bern 1996.
• Büchler, Andrea/Michel, Margot: Medizin- Mensch- Recht, Eine Einführung in das Medizinrecht der Schweiz, Zürich 2014.
• Büyükay, Yusuf: Eser Sözleşmesi, 2. Baskı, Ankara 2014.
• Eren, Fikret: Borçlar Hukuku, Özel Hükümler, 5. Baskı, Ankara 2017.
• Gauch, Peter: Der Werkvertrag, 5. Auflage, Zürich 2011.
• Gautschi, Georg: Berner Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht, Band VI, Das Obligationenrecht, 2. Abteilung, Die Einzelnen Vertragsverhältnisse, 3. Teilband, Der Werkvertrag, Art. 363- 379 OR, 2. Auflage, Bern 1967.
• Giger, Hans: Analyse der haftpflichtrechtlichen Situation im Hinblick auf die chirurgische Schönheitsoperation, Ohne jegliche Haftung – Festschrift für Willi Fischer, Beiträge zum schweizerischen Haftpflicht- und Schuldrecht, Zürich 2016, s. 161- 179.
• Hürlimann, Roland/Siegenthaler, Thomas: Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Vertragsverhältnisse, Teil 2, Arbeitsvertrag, Werkvertrag, Auftrag, GoA, Bürgschaft, 3. Auflage, Zürich 2016.
• Kaya, Mine: Estetik Müdahalelerde Hekimin Aydınlatma Yükümlülüğünün Kapsamı, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt 11, Sayı 117, Mayıs 2016, s. 23- 37.
• Koller, Alfred: Schweizerisches Werkvertragsrecht, Zürich 2015 (Koller, N.).
• Koller, Alfred: Berner Kommentar, Band VI, Obligationenrecht, 2. Abteilung, Die einzelnen Vertragsverhältnisse, 3. Teilband, 1. Unterteilband, Der Werkvertrag, Art. 363- 366, Bern 1998 (Koller, Art.).
• Kurt, Leyla Müjde: Yüklenicinin Eseri Teslim Borcunda Temerrüdü (6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Hükümlerine Göre), Ankara 2012.
• Majid, Nadja: Die Geschäftsfähigkeit der urteilsfähigen minderjährigen Person im Bereich der Schönheitsoperationen- Rechtslage, Kritik und Postulat, Zürich 2017.
• Memiş, Yusuf: (Yargıtay Kararları Işığı Altında) Estetik Ameliyatlardan Doğan Hukuki Sorumluluk, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt 11, Sayı 119, Temmuz 2016, s. 174- 221.
• Nägeli, Max: Die ärztliche Behandlung handlungsunfähiger Patienten aus zivilrechtlicher Sicht, Zürich 1984.
• Özay, Merter: Estetik Amaçlı Tıbbi Müdahalelerde Hekimin Hukuki Sorumluluğu, Ankara 2006.
• Petek, Hasan: Güzelleştirme Amaçlı Estetik Ameliyatlardan Kaynaklanan Hukuki Sorumluluk, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 8, Sayı 1, 2006, s. 177- 239.
• Şenocak, Zarife: Eser Sözleşmesinde Ayıbın Giderilmesini İsteme Hakkı, Ankara 2002 (Şenocak).
• Şenocak, Zarife: Özel Hukukta Hekimin Sorumluluğu, Ankara 1998.
• Ürem, Müge: Eser Sözleşmesinde Erken Dönme, İstanbul 2017.
• Vischer, Markus: Urteilbesprechung 4A_129/2017, AJP 2018, s. 1151- 1156.
• Yavuz, Cevdet/Acar, Faruk/Özen, Burak: Türk Borçlar Hukuku, Özel Hükümler, 10. Baskı, İstanbul 2014.
• Zimmermann, Peter: Der Geist-Werkvertrag, Basel 1984.
• Zindel, Gaudenz G./Pulver, Urs/Schott, Bertrand G.: Basler Kommentar, Obligationenrecht I, Art. 1- 529, 6. Auflage, Basel 2015.