Türk Vatandaşlığının Yeniden Kazanılması

Yıl 2021, Cilt: 70 Sayı: 4, 899 - 932, 05.01.2022

Rifat Erten

https://doi.org/10.33629/auhfd.1002862

Öz

Türk hukuku, Türk vatandaşlığını kaybetmiş kişilerin, Türk vatandaşlığını tekrar kazanmalarına olumlu yaklaşmaktadır. 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununda vatandaşlığın tekrar kazanılmasına yönelik iki yol öngörülmüştür: Türk vatandaşlığının yetkili makam kararıyla kazanılması ve seçme hakkıyla kazanılması. Bunlardan ilkinde Türk Vatandaşlığı Kanununda belirlenen kişi, talepte bulunması hâlinde yetkili makamın kararıyla Türk vatandaşlığını kazanabilir. Koşullarını taşıyan eski vatandaş, bu yoldan genel olarak vatandaşlık kazanmaya göre daha kolay vatandaşlık kazanabilir. İkincisinde Türk Vatandaşlığı Kanununda belirlenen kişinin talebi Türk vatandaşlığının kazanılması için yeterlidir. Türk vatandaşlığının yeniden kazanılması, Türk Vatandaşlığı Kanununun 13, 14 ve 43. maddelerinde düzenlenmiştir. Türk Vatandaşlığı Kanununun 13 ve 43. maddelerinde ikamet şartı aranmaksızın, 14. maddede ise ikamet şartıyla Türk vatandaşlığını kazanabilecekler belirlenmiştir. Her bir maddede ayrı ayrı bu yoldan vatandaşlığı kazanabilecek kişi grupları, yetkili makam ve vatandaşlığın kazanılması şartları da belirtilmiştir. Makalede, Türk Vatandaşlığı Kanununun söz konusu hükümleri hakkında açıklamalarda bulunulacak, vatandaşlık hukukunun temel ilkeleri çerçevesinde sorunlar tespit edilerek, değerlendirmeler yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Türk Vatandaşlığı Kanunu, Türk vatandaşlığı, Türk vatandaşlığının kazanılması, Türk vatandaşlığının yeniden kazanılması, yetkili makam

Reacquisition of Turkish Citizenship

Öz

Turkish law has a positive perspective towards foreigners who reacquire
Turkish citizenship after having it lost. According to the Turkish Citizenship
Act No. 5901, the reacquisition of Turkish citizenship is possible either by
decision of the competent authority or by exercise of the right of option.
Pursuant to the first one, a person who meet the identification criteria in the
Turkish Citizenship Act can acquire Turkish citizenship upon his/her request
through the decision of the competent authority. In this way, a former citizen
who meet the relevant conditions may acquire citizenship more easily
compared to the way of the acquisition of citizenship in general. In the
second way, the mere request of the person determined in the Turkish
Citizenship Act is sufficient for the acquisition of Turkish citizenship.
Reacquisition of Turkish citizenship by the decision of the competent
authority is regulated under articles 13, 14 and 43 of the Turkish Citizenship
Act. Articles 13 and 43 set forth the individuals who may acquire Turkish
citizenship without the requirement of residence whereas article 14
designates the persons who may acquire the citizenship with the requirement
of residence. Under each provision, groups of persons who may acquire the
citizenship through this way, the competent authority and the conditions of
acquisition are provided separately. In this article, explanations will be made
about these provisions of the Turkish Citizenship Act, problems will be
identified and evaluations will be made within the framework of the basic
principles of citizenship law. 

Anahtar Kelimeler

Turkish Citizenship Act, Turkish citizenship, Acquisition of Turkish citizenship, recovery (reacquisition) of Turkish citizenship, competent authority.

Kaynakça

• ALTIPARMAK, Kerem / KARAHANOĞULLARI, Onur: “Nazım Hikmet Türk Vatandaşı Oldu mu?”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 2009, C. 64, S. 1, s. 299-305.
• AYBAY, Rona / ÖZBEK, Nimet / ERSEN PERÇİN, Gizem: Vatandaşlık Hukuku, Ankara: Siyasal Kitabevi 2019.
• BERKİ, Osman Fazıl: Devletler Hususî Hukuku, C. I, Tâbiiyet ve Yabancılar Hukuku, B. 6, Ankara: Güzel Sanatlar Matbaası 1966.
• DARDAĞAN KİBAR, Esra Gül: “Türk Vatandaşlığının İradî Olarak Kazanılması”, Prof. Dr. Esin KONANÇ Anısına TC-KKTC Karşılaştırmalı Vatandaşlık Hukuku Sempozyumu, Bildirileri ve Tartışmaları (23.12.2016), Gazimağusa: Kuzey Kıbrıs: Doğu Akdeniz Üniversitesi Yayınevi 2018, s. 39-60.
• DARDAĞAN KİBAR, Esra: “Türk Vatandaşlık Hukukunda “Seçme Hakkı”nın Gelişimi”, Prof. Dr. İlhan UNAT’a Armağan, Ankara: Mülkiyeliler Birliği 2012, s. 255-289. (Seçme Hakkı)
• DOĞAN, Vahit: Türk Vatandaşlık Hukuku, B. 16, Ankara: Savaş Yayınevi 2020.
• EKŞİ, Nuray / ÖZELÇİ, M. Aytaç: “Nazım Hikmet’in Türk Vatandaşlığından Çıkarılmasına İlişkin Kararların Değerlendirilmesi”, İstanbul Barosu Dergisi, 2008, C. 82, S. 5, s. 2299-2331.
• ERDEM, B. Bahadır: Türk Vatandaşlık Hukuku, B. 7, İstanbul: Beta 2019.
• ERKAN, Mustafa: “Türk Vatandaşlığının Sonradan Kazanılmasında ‘Milli Güvenlik’ ve ‘Kamu Düzeni’ Kavramlarının İncelenmesi”, Milletlerarası Özel Hukukta Güncel Meseleler Sempozyumu, Editörler Vahit DOĞAN / Alper Çağrı YILMAZ / Lale AYHAN İZMİRLİ, Ankara: Savaş Yayınevi 2019, s. 17-38. (Millî Güvenlik ve Kamu Düzeni)
• ERKAN, Mustafa: “Türk Vatandaşlığı Kanununda 7039 Sayılı Kanun ile Yapılan Değişikliklerin İncelenmesi”, Public and Private International Law Bulletin, Y. 29, S. 2, s. 415-446. (Değişiklikler)
• ERTEN, Rifat: "Türk Vatandaşlığı Kanunu Tasarısı’nın Türk Vatandaşlığının Kazanılmasına İlişkin Hükümleri Hakkında Değerlendirmeler", Ankara Barosu Dergisi, 2008, C. 66, S. 4, s. 36-61. (Tasarı)
• ERTEN, Rifat: "Türk Vatandaşlığının Yeniden Kazanılması Yollarında Aranan Ortak Şart: Millî Güvenlik Bakımından Engel Teşkil Edecek Bir Hâli Bulunmamak", Public and Private International Law Bulletin, 2020, C. 40, S. 2, s. 1351-1371. (Millî Güvenlik)
• Explanatory Report to the European Convention on Nationality, <https://rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?documentId=09000016800ccde7>, (15.09.2021).
• FİŞEK, Hicri: Türk Vatandaşlık Hukuku, Ankara: AÜHF 1959.
• GÖĞER, Erdoğan: Türk Tâbiiyet Hukuku, B. 4, Ankara: AÜHF 1979.
• GÜNGÖR, Gülin: “Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, 2000, Y. 17-18, S. 1-2 (1997-1998) [Prof. Dr. Yılmaz ALTUĞ’a Armağan], s. 229-250. (Vatandaşlık Sözleşmesi)
• GÜNGÖR, Gülin: Tâbiiyet Hukuku, B. 9, Ankara: Yetkin Yayınları 2021. (Tâbiiyet Hukuku)
• NOMER, Ergin: Türk Vatandaşlık Hukuku, B. 24, İstanbul: Filiz Kitabevi 2018.
• ONAR, Erdal / TİRYAKİOĞLU, Bilgin: “1982 Anayasasında Milletvekilliği Vatandaşlık İlişkisi (Merve Safa Kavakçı Olayı)”, Av. Dr. Faruk Erem Armağanı, Ankara: Türkiye Barolar Birliği 1999, s. 557-594.
• REÇBER, Kamuran / ÖZGENÇ, Zeynep: “5901 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunundaki Bazı Boşluklar”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 2016, C. 74, S. 1, s. 373-387.
• SARGIN, Fügen: “Türk Vatandaşlığı Kanunu’nda Değişiklik Yapan 2003 Tarih ve 4866 Sayılı Kanun Kapsamında Bir Değerlendirme”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2004, C. 53, S. 1, s. 27-63.
• TANRIBİLİR, Feriha Bilge: “Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi ve Türk Hukuku”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, 2002, Y. 22, S. 2 [Prof. Dr. Ergin NOMER’e Armağan], s. 791-818. (Vatandaşlık Sözleşmesi)
• TANRIBİLİR, Feriha Bilge: “Türk Vatandaşlığı Kanunu Tasarısının Vatandaşlığın Kazanılmasına İlişkin Hükümleri”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2008, S. 75, s. 27-62. (Vatandaşlığın Kazanılması)
• TANRIBİLİR, Feriha Bilge: “Vatandaşlığın İrade Dışı Kayıp Halleri”, Türk Vatandaşlığı Kanunu Tasarısı Sempozyumu (29 Şubat 2008), Editörler Vahit DOĞAN / Feriha Bilge TANRIBİLİR / Banu ŞİT, Ankara: Seçkin 2008, s. 143-160.
• TANRIBİLİR, Feriha Bilge: “Türk Vatandaşlığı Kanunu Tasarısının Vatandaşlığın Kaybına İlişkin Hükümleri”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2008, S. 76, s. 27-63.
• TİRYAKİOĞLU, Bilgin: “Türk Vatandaşlığı Kanunu Tasarısına Göre Vatandaşlığın Yetkili Makam Kararıyla Kazanılması”, Türk Vatandaşlığı Kanunu Tasarısı Sempozyumu (29 Şubat 2008), Editörler Vahit DOĞAN / Feriha Bilge TANRIBİLİR / Banu ŞİT, Ankara: Seçkin 2008, s. 79-96. “Türk Vatandaşlığı Kanunu Tasarısı ve İçişleri Komisyonu Raporu (1/458)”, <https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem23/yil01/ss90.pdf>, (15.09.2021).
• ULUOCAK, Nihal: Türk Vatandaşlık Hukuku, B. 3, İstanbul: Filiz Kitabevi 1989.
• UNAT, İlhan: Türk Vatandaşlık Hukuku (Metinler-Mahkeme Kararları), Ankara: AÜSBF 1966.