Türk Soylu Yabancıların Çalışma Haklarına İlişkin Ayrıcalıklı Sisteme Yeniden Bakış: Amaç ve Konu Yönünden Değişim Sorunu

Yıl 2021, Cilt: 70 Sayı: 4, 1083 - 1130, 05.01.2022

Onur Can Saatcıoğlu

https://doi.org/10.33629/auhfd.973805

Öz

1940-1981 yılları arasında çeşitli gerekçelerle Batı Trakya ve Kıbrıs'tan Türkiye’ye gelen göçmenler, terk ettikleri ülkelerde eğitimini aldıkları çoğu meslek ve sanatın yalnızca Türk vatandaşlarına hasredildiğini görmüşler ve ekonomik sıkıntı içine düşmüşlerdir. Bu olumsuz durumun ortadan kaldırılması amacıyla, 1981 yılında 2527 sayılı Kanun çıkartılmış ve Türk soylu yabancılara çalışma izni almak kaydıyla Türk vatandaşlarına hasredilmiş iş ve meslekleri de icra edebilme imkânı sağlanmıştır. Bu çalışmada, Kanun ile kurulan sistemin zaman içerisinde amaç ve konu yönlerinden önemli bir değişim geçirdiği ve bu değişim neticesinde kanun koyucunun iradesi ile uyumlu olmayan yeni bir kapsamın ortaya çıktığı tezi işlenecektir. Çalışmanın ilk bölümünde, sistem ana hatları ile tanıtılacaktır. Bu kapsamda, Türk soylu yabancı kavramı üzerinde durulacak, Türk soylu yabancılara tanınan temel ayrıcalıklar, onlardan beklenen temel yükümlülükler ve söz konusu sistemin yürürlüğe girdiği tarihten sonra yaşanan olaylar bağlamında üstlendiği rol ve öneme temas edilecektir. İkinci bölümde ise, sisteme yeniden bakılacak, kanun koyucunun güttüğü amaç üzerinde durulacak ve gerek sistematik gerek yerindelik yönlerinden eleştiri konusu yapılmaya müsait hususlar ele alınacaktır. Bu kapsamda sistemin amacı, konusu ve yabancılar hukukumuzdaki yeri hakkında çeşitli değerlendirmeler yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Türk soylu yabancı, 2527 sayılı Kanun, Göç, Yabancıların çalışma hakları, Yabancılar hukuku

Teşekkür

Değerli zamanlarından fedakârlık göstererek bu çalışmayı büyük bir titizlikle değerlendiren sayın hakemlere ve yayına hazırlık sürecinde göstermiş oldukları özen için Dergi editörlüğünün saygıdeğer üyelerine çok teşekkür ediyorum.

A Second Look Into The Privileged System on Working Rights of Turkic Foreigners: The Problem of Change in Aim and Subject Matter

Öz

Between the years of 1940 and 1981, Turkic foreigners who were
coming to Turkey as immigrants/refugees primarily from Western Thrace
and Cyprus have soon realized the fact that their previous occupations were
exclusively confined to Turkish citizens in their new country. This obstacle,
which led so many of them into financial troubles was removed by the
enactment of Act no: 2527 in 1981. This legislation allowed Turkic
foreigners to practice their previous occupations as long as they can provide
a valid working permit. In this paper, it will be argued that the system
established by the Act has gone through a change over the years, both in
terms of its purpose and subject matter, thereby resulting in a new scope of
application which is non-compliant with the original intent of its drafters. In
the first part, the concept of Turkic foreigner, alongside with the main
privilages and duties being entrusted will be examined. Then, the historical
role of the entire system will be remembered. In the second part, an
emphasis will be given on the original intent of the drafters and some
problematic aspects will be introduced, only to be followed by our own
conclusions about how to understand the purpose and the subject matter of
the Act and its categorical position within the general framework of Turkish
Law of Foreigners.

Anahtar Kelimeler

Turkic foreigner, Act no: 2527, immigration, working rights of foreigners, law of foreigners

Kaynakça

• Arıcı, K. (1984). Türk Soylu Yabancıların Türkiye’de Çalışma Hakkı. Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi, 43, 47-53.
• Asar, A. (2020). Yabancılar Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Aybay, R. (2007). Yabancılar Hukuku (2. Baskı). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Aygül, M. (2010). Türk Vatandaşlığını Çıkma İzni Alarak Kaybeden Kişilerin Kamu Görevine Girme Yasağı. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 14(1), 31-60.
• Balcı, E. (2019). 6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu’na Göre Yabancıların Türkiye’deki Çalışma Hakları. Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• Cengiz (Urhanoğlu), İ. (2008). Türk Hukukunda Yabancıların İş Sözleşmesi Ehliyeti. Çalışma ve Toplum, 2008/4, 187-211.
• Cin, M. (2005). Türk Soylu Yabancıların Türkiye’de Çalışma Özgürlüğü. Mevzuat Dergisi, 8(88).
• Çavuşoğlu, N. (2012). Yeni Bir Anayasa için Somut Öneriler: ‘Yurttaşlık’/‘Vatandaşlık’. Anayasa Hukuku Dergisi, 1(1), 405-429.
• Çelikel, A. ve Öztekin Gelgel, G. (2020). Yabancılar Hukuku (25. Baskı). İstanbul: Beta Yayın.
• Dağdelen, G. (2015). Türkiye’nin Değişen Vatandaşlık Rejimi ve Emek Göçü. İdealkent, 6(15), 172-197.
• Demirkol, B. (2018). Yabancıların Türkiye’de Çalışması ve Uluslararası İşgücü Kanunu. Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2018/1, 421-482.
• Doğan, V. (2020). Türk Yabancılar Hukuku (5. Baskı). Ankara: Savaş.
• Doğanay, F. (1996). Türkiye'ye Göçmen Olarak Gelenlerin Yerleşimi, Ankara: DPT
• Erken, B. (2013). Türkiye’de Yabancıların Çalışma İzinlerine İlişkin Kurallar ve Uygulaması. Türk İdare Dergisi, 476, 383-414.
• Ganiyeva, S. (2018). Türk Soylu Yabancıların Türkiye’de Çalışma Hakkı ve Uygulamada Karşılaştıkları Sorunlar. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 139, 257-285.
• Geray, C. (1962). Türkiye’den ve Türkiye’ye Göçler (1923-1961), Türk İktisadî Gelişmesi Araştırma Projesi, Ankara: SBF Maliye Enst.
• Güngör, G. (2018). Tâbiiyet Hukuku (6. Baskı). Ankara: Yetkin Yayınları.
• Gürkan, E. S. (2014). Yabancıların Türkiye’de Çalışma Hakları. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı Devletler Özel Hukuku Bilim Dalı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• Hatipler, M (2018). Cumhuriyet Dönemi Balkan Göçlerinin Sosyal Politikalar İle İlişkileri. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 423-445.
• Karaman, Z. T. ve Çakır, Ö. ve Özer, Y. E. ve Yontar, İ. G. (2014). Dış Göçler: Bulgaristan’dan İzmir’e Gelen Türk Soylu Göçmenler ve Kamusal Hayatta Görünürlükleri. Türk Dünyasında Yerel Yönetimlerin Sorunları (İşçioğlu, D. (Ed), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karayel, A. N. (2019). Uluslararası İşgücü Kanunu Kapsamında Yabancıların Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hakları. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Ana Bilim Dalı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Isparta.
• Küçükçavuş, M. A. (2009). Ülkemiz Vatandaşı Olmayanlara Yapılan Sosyal Yardımlar: Bir Politika Önerisi Denemesi. Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü (Sosyal Yardım Uzmanlık Tezi), Ankara.
• Milli Güvenlik Konseyi Tutanak Dergisi, 72. Birleşim, 18 Eylül 1981 (https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MGK_/d01/c004/mgk_01004072.pdf. (Erişim Tarihi: 20.07.2021))
• Milli Güvenlik Konseyi Tutanak Dergisi, 73. Birleşim, 25 Eylül 1981 (https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MGK_/d01/c004/mgk_01004073.pdf (Erişim Tarihi: 20.07.2021))
• Özden, B. (1991). Türk Soylu Yabancıların Türkiye’de Çalışması veya Çalıştırılabilmesi. Çimento İşveren Dergisi, 5(3), 16-18.
• Özel, S. (2020). Türkiye’deki Suriyelilerin Hukukî Statüsü. Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 17(2), 709-734.
• Öztürk, E. (2014). Türk Asıllı Afgan Mültecilerin 12 Eylül Dönemi’nde İskân ve İstihdamı. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara
• Sadruleşrafi, H. A. (1999). Türk Soylu Yabancıların Türkiye’de Çalışma Hakları. Prof. Dr. Nihâl Uluocak’a Armağan, İstanbul: Beta Yayınları, 295-310.
• Sağdıç, Ş. (2020). Türk Soylu Yabancıların Çalıştırılabilmelerine İlişkin Kanun’un Eleştirisi: Yabancı Mı Yurttaş Mı? Ankara Barosu Dergisi, 78(2), 77-99.
• Savur, E. (2016). Türk Yabancılar Hukuku Çerçevesinde Yabancıların Çalışma Hakkı ve Buna İlişkin Sınırlamalar. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
• Tekinalp, G. (2003). Türk Yabancılar Hukuku (8. Baskı). İstanbul: Beta Yayın.
• Tuncay, A. C. (2017). Yeni Mevzuat Açısından Yabancıların Çalışma Hakkı. İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 14(53), 77–124.
• Yaldız, F. (2018). Türk Kamu Yönetiminde ‘Soydaş’ Sorunsalı: İç Politikadan Dış Politikaya. Amme İdaresi Dergisi, 51(4), 1-20.
• Yıldız, Ö. (2010). Türk İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kapsamında Yabancı İşçi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
• http://www.calismaizni.gov.tr/calisma-izni-hakkinda/turk_vatandaslarina_hasredilen_meslekler (Erişim Tarihi: 20.07.2021)
• https://www.nvi.gov.tr/kurumlar/nvi.gov.tr/mevzuat/nufusmevzuat/genelge/Turk_Soylu_Yabancilara_Kimlik_Verilmesi200619.pdf (Erişim Tarihi: 20.07.2021)