GİNSBURG'UN SİGORTA TEORİSİ IŞIĞINDA ETİYOPYA'NIN SİYASİ DENETİM SİSTEMİ: SİHİR SİHİRBAZA DÖNÜŞTÜĞÜNDE

Yıl 2024, Cilt: 73 Sayı: 4, 2403 - 2446, 11.03.2025

Habib Yesuf Yimam

https://doi.org/10.33629/auhfd.1577654

Öz

Bu makale, Etiyopya'nın siyasi denetim sistemini ve Etiyopya Halkının Devrimci Demokratik Cephesi (EPRDF) altındaki evrimini Tom Ginsburg'un sigorta teorisi merceğinden incelemektedir. Bir zamanlar Etiyopya'daki baskın siyasi güç olan Tigray Halk Kurtuluş Cephesi (TPLF), ülkenin siyasi ve anayasal çerçevesinin oluşturulmasında çok önemli bir rol oynamıştır. Ancak, siyasi dinamikler değiştikçe, TPLF liderliğindeki EPRDF tarafından tasarlanan anayasal denetim sistemi onlara karşı bir silah haline dönüştürmüştür. Bu çalışma, TPLF'nin etkili ve bağımsız bir yargısal denetim mekanizması oluşturamamasının onu, İktidar Refah Partisi’ne (PP) geçtiğinde, nasıl siyasi olarak savunmasız hale getirdiğini ve bunun klasik bir “sihrin sihirbaza dönüşmesi” durumuyla sonuçlandığını Ginsburg'un “sigorta teorisi” çerçevesinde incelemektedir. Bu vaka, siyasi elitlerin uzun vadeli kurumsal sigorta yerine kısa vadeli hakimiyete öncelik vermesinin risklerini altını vurgulamaktadır. Ayrıca, bu makale TPLF liderliğindeki EPRDF'nin anayasal otoriterlik rejimi altında meşruiyetini nasıl koruduğunu ve otoriter kontrolü pekiştirmek için zayıf anayasal denetim biçimi de dahil olmak üzere anayasal hükümleri ve yapıları nasıl manipüle ettiğini incelemektedir.

Anahtar Kelimeler

Anayasal otoriterlik, siyasi denetim, sigorta teorisi, yargısal denetim, zayıf anayasal denetim.

Kaynakça

• Aalen, Lovise. Ethnic Federalism in a Dominant Party State: The Ethiopian Experience 1991-2000. Chr. Michelsen Institute Development Studies and Human Rights, 2002.
• Abdo, Muradu. Introduction to Legal History and Traditions. Bahir Dar University, 2010.
• Abebe, Adem Kassie. “Unique but Ineffective: Assessing the Constitutional Adjudication System in Ethiopia.” İçinde Constitutional Adjudication in Africa, Ed. Charles M Fombad, 181-206. Oxford: Oxford University Press, 2017.
• Adamu, Abebaw Y. "Diversity in Ethiopia: A Historical Overview of Political Challenges." The International Journal of Community Diversity,12, no. 3 (2013): 17-27.
• Adamu, Mamman Musa. "The legend of Queen Sheba, the Solomonic Dynasty and Ethiopian history: an analysis." African Research Review 3, no. 1 (2009): 468- 482.
• Andrade, Gustavo F. de. "Comparative Constitutional Law: Judicial Review." University of Pennsylvania Journal of Constitutional Law 3, no. 3 (2001): 977- 989.
• Ashenafi, Meaza. "Ethiopia: Process of democratization and development." İçinde Human Rights under African Constitutions, Ed. A. An-naim, 29-52. New York: University of Pennsylvania Press, 2003.
• Ayferam, Gashaw. "Constitution, Constitutionalism and Foundation of Democracy in Ethiopia." International Journal of Research 2, no.1 (2015): 586-596.
• Bach, Jean-Nicolas. "Abyotawi Democracy: Neither Revolutionary nor Democratic, a Critical Review of EPRDF's Conception of Revolutionary Democracy in Post1991 Ethiopia." Journal of Eastern African Studies 5, no. 4 (2011): 641-663.
• Cappelletti, Mauro. The Judicial Process in Comparative Perspective. Oxford: Clarendon Press, 1989.
• Castillo‐Ortiz, Pablo. "Constitutional Review in the Member States of the EU‐28: A Political Analysis of Institutional Choices." Journal of Law and Society 47, no. 1 (March 2020): 87-120.
• Choudhry, Sujit. Constitutional Review in New Democracies. New York: Centre for Constitutional Transitions, 2013.
• Constitutionet, Constitutional History of Ethiopia, https://constitutionnet.org/country/ethiopia (Mayıs 2023)
• Deguefe, Taffara. Minutes of an Ethiopian Century. Addis Ababa: Shama Books, 2010.