An Evaluation of the Criterion to Be Taken as the Basis for Determining the Time of Commission of the Offense in the Temporal Application of Criminal Codes

Year 2025, Volume: 74 Issue: 3, 1795 - 1812, 28.10.2025

Fulya Korkmaz

https://doi.org/10.33629/auhfd.1793489

Abstract

Issues about the temporal application of criminal statutes mainly arise in cases of succession of laws. Article 7 of the Turkish Penal Code contemplates three hypotheses: (i) the introduction of a new offence, (ii) the repeal of a provision incriminating a conduct, and (iii) the succession of amending statutes. In the first, the principle of non-retroactivity of the law unfavourable to the accused governs. In the second, the more favourable law applies retroactively. In the third, unfavourable amendments do not have retroactive effect, whereas favourable amendments do. Applying these rules presupposes fixing the law in force at the time the act was committed, in other words, determining when the offence is deemed to have been committed. Difficulty arises when part of the act occurs under one law and another part after a different law enters into force. To address this, doctrine has proposed several criteria. This study argues for the criterion most consistent with fundamental principles of criminal law: the conduct criterion. Accordingly, the offence should be deemed committed at the moment the conduct is performed. This conclusion concerns only the succession of criminal laws and is not advanced as a general criterion for all institutions of criminal law.

Keywords

Succession of criminal laws , determination of the time of commission of the offence , conduct-based criterion , result-based criterion , principle of non-retroactivity

Ceza Kanunlarının Zaman Bakımından Uygulanmasında Suçun İşlendiği Zamanın Belirlenmesinde Esas Alınacak Ölçüte İlişkin Bir Değerlendirme

Abstract

Ceza kanunlarının zaman bakımından uygulanmasına ilişkin sorunlar, esas itibarıyla, kanunların birbirini izlemesi durumunda ortaya çıkmaktadır. Bu konuya ilişkin olarak Türk Ceza Kanunu’nun 7. maddesinde üç farklı ipotez öngörülmüştür. Bunlar; yeni suç yaratılması, suç öngören normun yürürlükten kaldırılması ve son olarak değişiklik yapan kanunların birbirini izlemesine ilişkindir. İlk ipotez açısından “aleyhteki kanunun geçmişe uygulanmazlığı ilkesi”, ikincisi açısından “lehte olan kanunun geçmişe uygulanabilirliği ilkesi” geçerlidir. Sonuncu ipotez bakımından ise, “aleyhte değişiklik yönünden geçmişe uygulanmazlık”, “lehe değişiklik yönünden ise geçmişe uygulanırlık ilkesi” söz konusudur. Ancak kanunların birbirini izlemesine ilişkin bu kuralların uygulanabilmesi için, öncelikle fiilin hangi kanun zamanında işlendiğinin, başka bir deyişle, suçun ne zaman işlenmiş sayılacağının belirlenmesi gerekir. Sorun burada fiilin bir kısmının gerçekleştiği zaman yürürlükte bulunan kanun ile kalan diğer kısmının gerçekleştiği zaman yürürlükte bulunan kanunun farklı olması hâlinde ortaya çıkmaktadır. Belirtilen sorunu çözmek üzere öğretide bazı ölçütler ileri sürülmüştür. Bu çalışmanın amacı, ceza hukukunun temel ilkeleriyle tutarlı olan ölçütün benimsenmesinin önemini ortaya koymaktır. Nitekim yapılan değerlendirme sonucunda, davranış ölçütü esas alınarak, davranışın gerçekleştiği anda suçun işlenmiş sayılması gerektiği kanaatine varılmıştır. Ne var ki bu tespitin ceza kanunlarının birbirini izlemesi yönünden söz konusu olduğu ve ceza hukukunun tüm kurumları bakımından geçerli genel bir ölçüt olma özelliği taşımadığı ifade edilmelidir.

Keywords

Ceza kanunlarının birbirini izlemesi , suçun işlendiği zamanın belirlenmesi , davranış ölçütü , sonuç ölçütü , geriye yürümezlik ilkesi

References

• Akbulut, Berrin. “Deprem Nedeniyle Meydana Gelen Ölüm ve Yaralanmalara Ait Ceza Hukuku Sorunlarına İlişkin Bazı Tespitler.” SÜHFD C. 31, S. 2 (2023): 569-628.
• Akbulut, Berrin. Türk Ceza Hukuku Temel Bilgiler. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2024.
• Antolisei, Francesco. Manuale di Diritto Penale, Parte Generale. Milano: Giuffre Editore, 2003.
• Artuk, M. Emin, Ahmet Gökcen, M. Emin Alşahin ve Kerim Çakır. Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Adalet Yayınevi, 2022.
• Artuk, Mehmet Emin. “Kanunilik İlkesi ve Tarihçesi.” İçinde Ceza Hukukunda Kanunilik İlkesi C. III, ed. Yener Ünver. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2014: 39-59.
• Aygün Eşitli, Ezgi. “Suçların ve Cezaların Kanuniliği İlkesi.” TBB Dergisi S. 104 (2013): 225-246.
• Cadoppi, Alberto, Stefano Canestrari, Adelmo Manna ve Michele Papa. Trattato di Diritto Penale Parte Generale, Vol. I, Il Diritto Penale e La Legge Penale, Torino: UTET Editore, 2012.
• Canestrari, Stefano, Luigi Cornacchia ve Giulio De Simone, Manuale di Diritto Penale Parte Generale. Bologna: Il Mulino, 2007.
• Centel, Nur, Hamide Zafer ve Özlem Çakmut. Türk Ceza Hukukuna Giriş. İstanbul: Beta, 2020.
• Demirbaş, Timur. Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2024.
• Dönmezer, Sulhi ve Sahir Erman (Köksal Bayraktar, Serap Keskin Kiziroğlu, Hamide Zafer, Hasan Sınar, R. Murat Önok ve R. Barış Erman). Nazarî ve Tatbikî Ceza Hukuku. C. I. İstanbul: Der Yayınları, 2016.
• Dülger, Murat Volkan. Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2023.
• Erem, Faruk. Ümanist Doktrin Açısından Türk Ceza Hukuku. Ankara: Sevinç Matbaası, 1976.
• Florian, Eugenio. Parte Generale del Diritto Penale. Milano: Dottor Francesco Vallardi, 1926.
• Hafızoğulları, Zeki ve Muharrem Özen. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: US-A Yayıncılık, 2018.