Lejla Demiri. ʿUbayd Allāh Al-Semerqandī (d. 701/1301) On Servanthood and Repentance: A Critical Edition and Annotated Translation. Cambridge: CMC Press, 2023. 104 s. ISBN: 978-1-916608-00-9

Year 2025, Volume: 66 Issue: 1, 529 - 536, 31.05.2025

Tuğba Özoğlu

Abstract

In recent years, academic interest in theological texts from the later period has increased significantly; this interest has brought to the forefront the re-evaluation of manuscripts belonging to late Islamic thought. In this context, studies on Māturīdīsm have become more systematic and in-depth compared to the past, thanks to both the unearthing of manuscripts and the increase in academic interest in this field. Efforts to reveal the originality and historical continuity of the Māturīdī tradition, primarily through the verification and translation of classical sources, enable new readings in the field, and these readings open the door to new research. In this context, the introduction of the works of scholars who have witnessed history but have not been sufficiently conveyed to the present day and their inclusion in the scientific literature provide a remarkable contribution, especially in terms of the science of theology. Studies on the manuscripts of relatively lesser-known scholars offer the opportunity to analyze both the intellectual orientations exhibited by Māturīdī tradition in different periods and the historical development of the science of theology more soundly. Lejla Demiri's work On Servanthood and Repentance should also be evaluated within this framework, because it presents a critical edition and English translation of two treatises by ʿUbaydullāh al-Samarqandī (d. 701/1301), which have not been studied before, and thus makes an original and meaningful contribution that enriches the Māturīdī theological literature.

Keywords

Kalam , Ubayd Allāh Al-Semerqandī , Servanthood , Repentance

Lejla Demiri. ʿUbayd Allāh Al-Samarqandī (d. 701/1301) On Servanthood and Repentance: A Critical Edition and Annotated Translation. Cambridge: CMC Press, 2023. 104 s. ISBN: 978-1-916608-00-9

Abstract

Son yıllarda müteahhir dönem kelâm metinlerine yönelik akademik ilgi belirgin biçimde artmış; bu ilgi, geç dönem İslam düşüncesine ait yazma eserlerin yeniden değerlendirilmesini gündeme getirmiştir. Bu bağlamda, Māturīdīlik üzerine yapılan çalışmalar, hem yazma eserlerin gün yüzüne çıkarılması hem de bu alandaki akademik ilgideki artış sayesinde, geçmişe nazaran daha sistematik ve derinlikli bir hal almıştır. Özellikle klasik kaynakların tahkiki ve tercümesi yoluyla Māturīdī geleneğin özgünlüğünü ve tarihsel sürekliliğini ortaya koymaya yönelik çabalar, alana dair yeni okumalara imkan tanımakta, bu okumalar da yeni araştırmalara kapı aralamaktadır. Bu bağlamda, tarihe tanıklık etmiş ancak bugüne yeterince aktarılamamış alimlerin eserlerinin tanıtılması ve ilmî literatüre kazandırılması, özellikle Kelam ilmi açısından dikkate değer bir katkı sağlamaktadır. Görece daha az bilinen alimlerin yazmaları üzerinde yapılan çalışmalar hem Māturīdī geleneğin farklı dönemlerde sergilediği düşünsel yönelimleri hem de kelam ilminin tarihî gelişimini daha sağlıklı analiz etme imkanı sunmaktadır. Lejla Demiri’nin kaleme aldığı On Servanthood and Repentance adlı eseri de bu çerçevede değerlendirilmelidir; zira daha önce çalışılmamış olan ʿUbeydullāh es-Semerḳandī’nin (ö. 701/1301) iki risalesinin tenkitli neşrini ve İngilizce çevirisini sunarak, Māturīdī kelam literatürünü zenginleştiren nitelikte özgün ve anlamlı bir katkı ortaya koymaktadır.

Keywords

Ubayd Allāh Al-Semerqandī , Servanthood , Repentance , Kelam

References

• Ağaoğlu, Mustafa Vacid. “Rükneddin es-Semerkandî’nin ‘Risâletü’r-rûḥ/Ruh Risalesi’ Adlı Eseri: Tahlil ve Tahkîk.” Kader 21:2 (2023): 576-610.
• Aḥmed b. Ḥanbel, el-Musned, ed. Şuʿayb el-Arnavūt. Beyrūt: Mu’essesetu’r-Risāle, 1993-2001. no. 9591.
• el-Ġazālī, Ebū Ḥāmid. “el-Mevāʿiẓ fī’l-Aḥādis̱i’l-Ḳudsiyye” Mecmūʿat Resā’il el-İmām el-Ġazālī, ed. İbrāhīm Emīn Muḥammed, içinde 606-623. Ḳāhire: el-Mektebetu’t-Tevfīkiyye, tsz.
• el-Ḳuşeyrī, Ebū’l-Ḳāsim ʿAbdulkerīm. er-Risāletu’l-Ḳuşeyriyye. ed. Abdulḥalīm Maḥmūd ve Maḥmūd ibnu’ş-Şerīf. Ḳāhire: Dāru’l-Maʿārif, tsz.
• el-Ḳuşeyrī, Ebū’l-Ḳāsim ʿAbdulkerīm. Al-Qushayri’s Epistle on Sufism, çev. Alexander D. Knysh. Garnet Publishing, 2007.
• Ḳādī ʿAbdulcebbār. Kitābu’l-Uṣūli’l-Ḫamse. (Defenders of Reason in Islam. Mu’tazilism from Medieval School to Modern Symbol. çev. Richard C. Martin, Mark R. Woodward ve Dwi S. Atmaja. Oxford: Oneworld, 2003.
• Kasır, Asra. “Rüknüddin Semerkandi'nin Tevbe Risalesinin Tahkik ve Tahrici.” Yüksek Lisans Tezi, Bingöl Üniversitesi, Bingöl, 2025.
• Şener, Abdülkadir, M. Cemal Sofuoğlu, Mustafa Yıldırım. Yüce Kur’an ve Açıklamalı-Yorumlu Meali. 4. Baskı. İzmir: Türkiye Diyanet Vakfı Yay., 2014.