Planlanmış Davranış Teorisi Kullanılarak Önerilen Bir Yapısal Eşitlik Modeli ile Geri Dönüşüm Davranışlarının Araştırılması

Yıl 2016, Cilt: 16 Sayı: Özel Sayı, 191 - 206, 15.11.2016

Prof. Dr. Veysel Yılmaz , Arş. Grv. Murat Doğan

https://doi.org/10.18037/ausbd.417457

Cited By: 10

Öz

Geri dönüşüm, kaynakların korunmasına ve katı atık miktarının azalmasına olanak sağlayan çevresel davranışların en önemlilerinden biridir. Çevresel faydasının yanında geri dönüşüm, aslında etkili bir yeni kaynak yaratma faaliyetidir. Geri dönüşüm birçok ülkede sıradan bir davranış olarak görülmesine karşın, ülkemizde halen yeterince yaygın değildir. Sürdürülebilir bir dünya için, bireyleri geri dönüşüm davranışlarına yönelten faktörlerin araştırılması çok önemlidir. Bu çalışmada, öğrencilerin geri dönüşüme ilişkin tutum ve davranışları Ajzen’in Planlanmış Davranış Teorisi (PDT) ile önerilen bir yapısal eşitlik modeliyle (YEM) araştırılmıştır. Analiz sonucunda önerilen modelin geri dönüşüm davranışlarının açıklanması için kullanılabileceği belirlenmiştir. Özellikle görüşlerine değer verdiği kişilerin, onları geri dönüşüm davranışına yönlendirme konusunda olumlu etkileri olduğu tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Geri dönüşüm, Planlanmış Davranış Teorisi

Kaynakça

• Ajzen, I. (1985). From intention to actions: A theory of planned behavior. In J. Kuhl and J. Beckman (eds), Action-control: From cognition to behavior, 11-39. Heidelberg: Springer.
• Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50, 179-211.
• Ajzen, I. (2005). Attitudes, personality and behavior. New York: Open University Press.
• Ajzen, I., Fishbein, M. (1980). Understanding attitudes and predicting social behavior. Englewood-Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Ajzen, I., Fishbein, M. (2000). Attitudes and the attitude-behavior relation: Reasoned and automatic process. In W. Stroebe and M. Hewstone (eds), Europen Review of Social Psychology, 11, 1-33. Chichester: Wiley.
• Barr, S. (2007). Factors influencing environmental attitudes and behaviors: A UK case study of household waste management. Environment and Behavior, 39, 435-473.
• Bratt, C., (1999). The impact of norms and assumed consequences on recycling behaviour. Environment and Behaviour 31, 630-656.
• Chan, L., Bishop B. (2013). A moral basis for recycling: Extending the theory of planned behaviour. Journal of Environmental Psychology 36, 96-102.
• Çelik, E. H., Yılmaz, V. (2013). LISREL 9.1 ile Yapısal Eşitlik Modellemesi, Temel kavramlar-uygulamalar-programlama. Anı Yayıncılık, Ankara. do Valle, P.O., Reis, E., Menezes, J., Rebelo, E. (2004). Behavioural determinants ofhouse-hold recycling participation: the Portugese case. Environment and Behaviour, 36, 505-540.
• Gönen, E. Özmete, E. (2006). Aile ve Tüketici Bilimlerinin Sürdürülebilirlik Perspektifi. Uluslar arası Ev Ekonomisi Kongresi, 50-55.
• Hair, J. F., Black, W., Anderson, R., Babin, B. R., Tahtam, R. L. (2006). Multivariate Data Analysis with Readings. London: Mcmillan Book Company.
• Ho, Y. Y. (2002). Recycling as a Sustainable Waste Management Strategy for Singapore: An Investigation to Find Ways to Promote Singaporean’s Household Waste Recycling Behaviour. Environmental Psychology Unit. Lund University, 42.
• Joreskog, K., Sörbom, D. (1996). Lisrel 8: User’s Reference Guide, Scientific Software International, Chicago, 378p.
• King, M., Teodorina, L. (2010). Dünya’nın Geçici Bekçileri-Dünya’daki Yaşamı Sürdürülebilir Kılmak İçin, Çev: Neşe Akın ve Esra Eğilmez, Caretta Kitapları 11, İstanbul
• Klöckner, C. A., Oppedal, I. O. (2011). General versus domain specific recycling behaviour - applying a multilevel comprehensive action determination model to recycling in Norwegian student homes. Resources, Conservation & Recycling 55, 463-471.
• Latif, S. A., Omar, M. S., Bidin, Y. H., Awang, Z. (2012). Environmental Problems and Quality of Life: Situational Factor as a Predictor of Recycling Behaviour. Procedia-Social Behavioral Sciences, 35, 682-688.
• Lee, Y., De Young, R., Marans, R.W. (1995). Factors Influencing Individual Recycling Behavior in Office Settings: A Study of Office Workers in Taiwan. Environment and Behavior, 27(3), 380-403.
• Mahmud, S. N. D., Osman, K. (2010). The determinants of recycling intention behavior among the Malaysian school students: an application of theory of planned behaviour. WCLTA. Procedia Social and Behavioral Sciences 9, 119–124.
• Mannetti, L., Pierro, A., Livi, S. (2004). Recycling: Planned and self- expressive behaviour. Journal of Environmental Psychology, 24, 227-236.
• Matthies, E., Selge, S., Klöckner, C. A. (2012). The role of parental behaviour for the development of behaviour specific environmental norms—The example of recycling and Personal and social factors that influence pro-environmental behavior: A review 35 re-use behaviour. Journal of Environmental Psychology, 32, 277-284.
• Mee, N., Clewes, D., Phillips, P.S., Read, A.D. (2004). Effective implementation of a marketing communication strategy for kerbside recycling: a case study from Rushcliff, UK. Resources, Conservation and Recycling 41, 191-214.
• Mosler, H. J., Tamas, A., Tobias, R., Caballero Rodrígue, T.(2008). Guzmán Miranda O. (in press): Deriving interventions on the basis of factors influencing behavioral intentions for waste recycling, composting and reuse in Cuba. Environment & Behavior, 40(4) 522-544.
• Raykov, T., Marcoulides, G. A.(2006). A First Course in Structural Equation Modeling, Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, 238.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. (2003). Evaluating the Fit of Structural Equation Models: Tests of Significance and Descriptive Goodness-of-Fit Measures. Methods of Psychological Research Online, 8 (2),23-74.
• Shaw, P. J. (2008). Nearest neighbour effects in kerbside household waste recycling. Resources, Conservation and Recycling, 52, 775-784.
• Sheppard, B. H., Hartwick, J., Warshaw, P. R. (1988). The theory of reasoned action: A meta-analysis of past research with recommendations for modifications and future research. Journal of Consumer Research, 15, 325–343.
• Sidique, S. F., Joshi, S. V., Lupi, F. (2010). Factors influencing the rate of recycling: an analysis of Minnesota counties. Resources, Conservation and Recycling, 54, 242-249.
• Takiyama, S. (2008). Factors Influencing Household Recycling Behaviour: A Study of Japanese Consumer Behaviour. Unpublished MA Marketing Dissertation, University of Nottingham
• Taylor, S. F., Todd, P. A. (1995). An integrated model of waste management behavior: A test of household recycling and composting intentions. Environment and Behavior. 27, 603-630.
• Tekkaya, C., Kılıç, D. S., Şahin, E. (2011). Geri dönüşüm davranışının Planlanmış Davranış Teorisi ile açıklanması: Sürdürülebilir bir kampüs için geri dönüşüm anketi, 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, Antalya, Türkiye, s.639-645.
• Tonglet, M., Phillips, P. S., Read, A. D. (2004). Using the Theory of Planned Behaviour to investigate the determinants of recycling behaviour: a case study from Brixworth, UK. Resources, Conservation and Recycling. 41 (3), 191-214.
• Van Liere, K. D., Dunlap, R. E. (1980). The social bases of environmental concern: A review of the hypotheses, explanations, and empirical evidence. Public Opinion Quarterly, 44, 181–197
• World Commission on Environment and Development (WCED) (1987). Our Common Future, New York, Oxford: Oxford University Press.