İklim Değişikliği Farkındalığı ve Toplum Bilinci: İstanbul Örneği

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 2, 627 - 654, 29.06.2021

Erkan Ağıralan , Uğur Sadioğlu

https://doi.org/10.18037/ausbd.959287

Cited By: 11

Öz

Bu çalışmada, öncelikle İstanbul’da ikamet eden vatandaşların iklim değişikliği farkındalığının medeni durum, yaş, cinsiyet, eğitim seviyesi ve refah düzeyine göre farklılık gösterip göstermediği araştırılmıştır. Aynı zamanda bu çalışma ile İstanbul’da iklim değişikliği konusundaki kamu bilincinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Veri elde etmek için anket tekniği kullanılan bu çalışmada öncelikle altı sorudan oluşan bir iklim değişikliği farkındalığı ölçeği geliştirilmiştir. Yapılan analizlerle iklim değişikliği farkındalığının cinsiyet açısından istatistiki olarak anlamlı bir farklılık gösterirken; yaş, medeni durum, eğitim seviyesi ve gelir durumuna göre anlamlı bir farklılık göstermediği ortaya çıkmıştır. İstanbul’daki kadınların erkeklere göre iklim değişikliği farkındalıklarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Ayrıca iklim değişikliği kavramı, nedenleri, sonuçları, uluslararası ve yerel doküman ve belgelerin bilinirliği, farkındalık kazanım kaynakları ile iklim değişikliği ile mücadelede esas sorumluluğun kime ait olması gerektiği hususlarındaki toplumsal bilinç ortaya konulmuştur. Çalışmanın iklim değişikliği ile mücadelede farkındalık durumunun ve toplumsal bilincin ortaya konmasında diğer illere örnek teşkil etmesi beklenmektedir. Ayrıca bu çalışmanın iklim değişikliği ile mücadelede yerel anlamda farkındalık geliştirilecek politika ve stratejilerin belirlenmesinde karar mercilerine yol göstermesi beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

İklim Değişikliği, Toplum Bilinci, İstanbul, İklim Değişikliği Farkındalığı

Kaynakça

• Abram, N., Adler, C., Bindoff, N.L., Cheng, L., Cheong, S.M., Cheung, W.W.L., … Zhai, P., (2019). IPCC special report on the ocean and cryosphere in a changing climate (Teknik rapor) Intergovernmental Panel on Climate Change web sayfasından erişildi: https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/sites/3/2019/11/03_SROCC_SPM_FINAL.pdf
• Adger, W.N., Dessai, S., Goulden, M., Hulme, M., Lorenzoni, I., Nelson, D.R., … Wreford, A. (2009). Are there social limits to adaptation to climate change?. Climatic Change, 93, 335–354. doi: 10.1007/s10584-008-9520-z
• Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları. 2020. (2021, Şubat). Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni, 37210. Erişim adresi: https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=37210
• Afawubo, K. & Nguedam, N. C. (2016). Are urbanization, industrialization and CO2 emissions cointegrated?. 65th Congress - The French Economic Association içinde. Erişim adresi: https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-02518188
• Aitken, S.N., Yeaman, S., Holliday, J.A., Wang, T. & Curtis-McLane, S. (2008). Adaptation, migration or extirpation: Climate change outcomes for tree populations. Evolutionary Applications, 1(1), 95-111. doi: 10.1111/j.1752-4571.2007.00013.x
• Allen, M., Babiker, M., Chen, Y., Coninck, H.D., Connors, S., Diemen, R.V., … Zickfeld, K. (2018). Global warming of 1.5°C. (Teknik rapor) Intergovernmental Panel on Climate Change web sayfasından erişildi: https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/sites/2/2019/06/SR15_Full_Report_High_Res.pdf
• Anguelovski, I., Shi, L., Chu, E., Gallagher, D., Goh, K., Lamb, Z., … Teicher, H. (2016). Equity impacts of urban land use planning for climate adaptation: Critical perspectives from the Global North and South. Journal of Planning Education and Research, 36(3), 333–348. doi: 10.1177/0739456X16645166
• Arı, İ. & Aydın, L. (2019). Türkiye’de yerel iklim değişikliği eylem planlarının hazırlanması ve etkin uygulanması için öneriler. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (Ek sayı), Erişim adresi: http://sosbilder.igdir.edu.tr/Makaleler/488895687_18-Mak-395-414.pdf
• Baer, H. & Singer, M. (2014). The anthropology of climate change. London: Routledge.
• Bai, X., Dawson, R., Ürge-Vorsatz, D., Delgado, G., Barau, A., Dhakal, S., … Schultz, S. (2018). Six research priorities for cities and climate change. Nature, 555 (7694), 23–25. doi: 10.1038/d41586-018-02409-z
• Batan, M. (2014). Küresel iklim değişikliği ve beklenen sonuçları (Doktora Tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Başdemir, H. Y. (2008). Küresel ısınma ve çevre ahlakı. F. Kayadibi (Yay. haz.), Uluslararası çevre ve din sempozvum, içinde, (s.193-204). İstanbul: Yalın yayıncılık.
• Başoğlu, A. (2014). Küresel iklim değişikliğinin ekonomik etkileri üzerine model denemesi ve ekonometrik bir analiz. (Doktora Tezi) Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=zMzsODBDu18E3qexI2K0SQ&no=QPG_byXPTEKTrSiTyLvOeA
• Brody, S. D., Zahran, S., Grover, H. & Vedlitz, A. (2008). A spatial analysis of local climate change policy in The United States: Risk, stress, and opportunity. Landscape and Urban Planning, 87(1), 33–41. doi: 10.1016/j.landurbplan.2008.04.003
• Brügger, A., Dessai, S., Devine-Wright, P., Morton, T. & Pidgeon, N. (2015). Psychological responses to the proximity of climate change. Nature Climate Change, 5(12), 1031-1037. doi: 10.1038/nclimate2760
• Capstick, S., Whitmarsh, L., Poortinga, W., Pidgeon, N. & Upham, P. (2015). International trends in public perceptions of climate change over the past quarter century. Wiley Interdisciplinary Reviews: Climate Change, 6(1), 35-61. Erişim adresi: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/wcc.321
• Corner, A., Whitmarsh, L. & Xenias, D. (2011). Uncertainty, scepticism and attitudes towards climate change: Biased assimilation and attitude polarisation. Global Environmental Change, 21(2), 690-700. doi: 10.1007/s10584-012-0424-6
• Crona, B., Wutich, A., Brewis, A. & Gartin, M. (2013). Perceptions of climate change: Linking local and global perceptions through a cultural knowledge approach. Climatic Change, 119(2), 519-531. doi: 10.1007/s10584-013-0708-
• Çolakoğlu, E. (2019). İklim değişikliği, sürdürülebilir kentler ve kentsel planlama etkileşimi. Ankara: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. [Adobe Acrobat Reader sürümü]. Erişim adresi: http://www.iklimin.org/moduller/kentmodulu-surdurulebilirkentler.pdf
• Demski, C., Capstick, S., Pidgeon, N., Sposato, R. G. & Spence, A. (2017). Experience of extreme weather affects climate change mitigation and adaptation responses. Climatic Change, 140(2), 149-164. doi: 10.1007/s10584-016-1837-4
• Di Paola, M. (2013). Climate change and moral corruption. Philosophy and Public Issue, 3(1), 55-67. Erişim adresi: http://fqp.luiss.it/files/2014/06/6_Di-Paola_Climate-Change-and-Moral-Corruption_PPI_vol3_n1_2013.pdf
• Ding, D., Maibach, E.W., Zhao, X., Roser-Renouf, C. & Leiserowitz, A. (2011). Support for climate policy and societal action are linked to perceptions about scientific agreement. Nature Climate Change, 1(9), 462-466. doi: 10.1038/nclimate1295
• Dispensa, J. & Brulle, R. (2003). Media's social construction of environmental ıssues: focus on global warming-a comparative study. International Journal of Sociology and Social Policy, 23(10), 74-105. doi: 10.1108/01443330310790327
• Dodman, D., Archer, D. & Satterthwaite, D. (2019). Responding to climate change in contexts of urban poverty and ınformality. Environment & Urbanization, 31(1), 4-12. doi:10.1177/0956247819830004
• Dunlap, R. E. & Mertig, A.G. (1995). Global concern for the environment: Is affluence a prerequisite?.Journal of Social Issues, 51, 121-137. doi: 10.1111/j.1540-4560.1995.tb01351.x
• Dunlap, R. E. & York, R. (2008). The globalization of environmental concern and the limits of the postmaterialist values explanation: Evidence from four multinational surveys. The Sociological Quarterly, 49, 529-563. doi:10.1111/j.1533-8525.2008.00127.x
• Ehrlich, P.R. (1975). The population bomp (Revised). New York: Rivercity Press.
• Etkin, D. & Ho, E. (2007). Climate change: Perceptions and discourses of risk. Journal of Risk Research, 10(5), 623-641. doi: 10.1080/13669870701281462
• Fiske, S. J., Crate, S. A., Crumley, C. L., Galvin, K., Lazrus, H., Lucero, … Wilk, R. (2014). Changing the atmosphere: Anthropology and climate change (Teknik rapor). American Anthropological Association web sayfasından erişildi: https://s3.amazonaws.com/rdcms-aaa/files/production/public/FileDownloads/pdfs/cmtes/commissions/upload/GCCTF-Changing-the-Atmosphere.pdf
• Flannigan, M., Amiro, B., Logan, K., Stocks, B. & Wotton, M. (2006). Forest fires and climate change in the 21st century. Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change, 11(4), 847-859. doi: 10.1007/s11027-005-9020-7
• Huda, N. (2013). Understanding Indigenous people's perception on climate change and climatic hazards: A case study of Chakma Indigenous Communities in Rangamati Sadar Upazila of Rangamati District, Bangladesh. Natural Hazards, 65(3), 2147-2159. doi: 10.1007/s11069-012-0467-z
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi. (2018). İstanbul iklim değişikliği eylem planı final raporu 2018 (Teknik rapor). İstanbul Büyükşehir Belediyesi web sayfasından erişildi: https://www.iklim.istanbul/raporlar/
• Inglehart, R. (1990). Cultural shift in advanced ındustrial society. Princeton: Princeton University Press.
• International Council for Local Environmental Initiatives. (2020). Members. Erişim adresi: https://iclei.org/en/members.html
• Ishaya, S. & Abaje, I.B. (2008). Indigenous people’s perception on climate change and adaptation strategies in Jema’a local government area of Kaduna State, Nigeria. Journal of Geography and Regional Planning, 1(8), 138–143. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/236248674_Indigenous_People's_Perception_on_Climate_Change_and_Adaptation_Strategies_in_Jema'a_Local_Government_Area_of_Kaduna_State_Nigeria
• Kaya, Y. (2018). İklim değişikliğine karşı kentsel kırılganlık: İstanbul için bir değerlendirme. International Journal of Social Inquiry, 11(2), 219-257. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijsi/issue/41585/502488
• Kayıkçıoğlu, H.H. & Okur, N. (2012). Sera gazı salınımlarında tarımın rolü. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(2), 25–38. Erişim adresi: http://adudspace.adu.edu.tr:8080/xmlui/handle/11607/2607
• Kennedy, B. (2015). Describing and explaining cross-national public opinion on climate change. (Doktora Tezi) ProQuest veri tabanından erişildi. (ProQuest numarası: 3726165)
• Korkmaz, M. (2018). Public awareness and perceptions of climate change: Differences in concern about climate change in the west mediterranean region of Turkey. Applied Ecology and Environmental Research, 16(4), 4039-4050. doi: 10.15666/aeer/1604_40394050
• Köknaroğlu, H. & Akünal T. (2010). Küresel ısınmada hayvancılığın payı ve zooteknist olarak bizim rolümüz. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(1), 67-75. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/44450134_Kuresel_Isinmada_Hayvanciligin_Payi_ve_Zooteknist_Olarak_Bizim_Rolumuz
• Liere, K. D.,& Dunlap, R. E. (1980). The social bases of environmental concern: A review of hypotheses, explanations and empirical evidence. Public Opinion Quarterly, 44(2). doi: 181. 10.1086/268583
• Lorenzoni, I. V& Pidgeon, N.F. (2006). Public views on climate change: European and USA perspectives. Climatic Change, 77, 73–95. doi: 10.1007/s10584-006-9072-z
• McCright, A. M. & Dunlap, R. E. (2011). The politicization of climate change and polarization in The American public’s views of global warming, 2001–2010. The Sociological Quarterly, 52(2), 155–194. doi: 10.1111/j.1533-8525.2011.01198.x
• Mishra, A.K. & Pede, V.O. (2017). Perception of climate change and adaptation strategies in Vietnam: Are there intra-household gender differences?. International Journal of Climate Change Strategies and Management, 9(4), 501-516. doi: 10.1108/IJCCSM-01-2017-0014
• National Aeronautics and Space Administration. (2020). What’s the difference between climate change and global warming? (Teknik rapor). National Aeronautics and Space Administration web sayfasından erişildi: https://climate.nasa.gov/faq/12/whats-the-difference-between-climate-change-and-global-warming/
• O’Connor, R. E., Bard, R. J. & Fisher, A. (1999). Risk perceptions, general environmental beliefs, and willingness to address climate change. Risk Analysis, 19(3), 461–471. doi: 10.1023/A:1007004813446
• OECD. (2015). The economic consequences of climate change (Teknik rapor). The Organisation for Economic Co-operation and Development web sayfasından erişildi: https://read.oecd-ilibrary.org/environment/the-economic-consequences-of-climate-change_9789264235410-en#page4
• Parkinson, L. M. (2015). Understanding perceptions of climate change in South Carolina's coastal communities: An approach using cultural cognition and deliberation. (Doktora Tezi) ProQuest veri tabanından erişildi. (ProQuest numarası: 1597383)
• Reinhart, R.J. (2018, 11 Mayıs). Global warming age gap: Younger americans most worried (Araştırma raporu). Gallup Research Center web sayfasından erişildi: https://news.gallup.com/poll/234314/global-warming-age-gap-younger-americansworried.aspx
• Reynolds, R. (1998). Impacts of global climate change with emphasis on U.S. coastal areas. Year of The Ocean Natıonal Stakeholder’s Meeting içinde gerçekleşen online toplantı. Erişim adresi: https://cetesb.sp.gov.br/proclima/wp-content/uploads/sites/36/2014/05/impactsofglobalclimatechange.pdf
• Rigaud, K. K., Sherbinin, A., Jones, B., Bergmann, J., Clement, V., Ober, K., … Volkholz, J. (2018). Groundswell: Preparing for internal climate migration. World Bank web sayfasından erişildi: https://www.worldbank.org/en/news/infographic/2018/03/19/groundswell---preparing-for-internal-climate-migration
• Rosenzweig, C., Solecki, W., Romero-Lankao, P., Mehrotra, S., Dhakal, S., & Ali Ibrahim, S., … Clos, J. (2018). Climate change and cities: Second assessment report of the urban climate change research network. (Teknik rapor) Urban Climate Change Research Network web sayfasından erişildi: https://uccrn.ei.columbia.edu/arc3.2
• Safanov, G. (2019). Social consequences of climate change; Building climate friendly and resilient communities via transition from planned to market economies (Teknik rapor). Friedrich-Ebert-Stiftung kütüphane web sayfasından erişildi: http://library.fes.de/pdf-files/id-moe/15863.pdf
• Schurer, A. P., Hegerl, G. C. & Obrochta, S. P. (2015). Determining the likelihood of pauses and surges in global warming. Geophysical Research Letters, 42(14), 5974-5982. doi: 10.1002/2015GL064458
• Scott, R. L. (1973). The closing circle: A review of Barry Commoner's book. Journal of IUSTITIA, 1(1), 81-90. Erişim adresi: https://www.repository.law.indiana.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1006&context=iustitia
• Serengil, Y. (2018). İklim değişikliği ve karbon yönetimi; Tarım/Orman ve diğer arazi kullanımları. Erişim adresi: https://www.undp.org/content/dam/turkey/SFM%20PRJ/undp_iklim_web.pdf
• Shi, J., Visschers, V. H., Siegrist, M. & Arvai, J. (2016). Knowledge as a driver of public perceptions about climate change reassessed. Nature Climate Change, 6(8), 759-762. doi: 10.1038/nclimate29972015GL064458
• Spence, A., Venables, D., Pidgeon, N., Poortinga, W., & Demsk, C. (2010). Public perceptions of climate change summary findings of a survey conducted from january to march 2010 and energy futures in Britain (Rapor no: 6581). The UK Data Service web sayfasından erişildi: http://doc.ukdataservice.ac.uk/doc/6581/mrdoc/pdf/6581final_report.pdf
• Steentjes, K., Pidgeon, N., Poortinga, W., Corner, A., Arnold, A., Böhm, G., … Sonnberger, M. (2017). European perceptions of climate change: Topline findings of a survey conducted in four European countries in 2016 (Teknik rapor). Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/314870414_European_Perceptions_of_Climate_Change_EPCC_Topline_findings_of_a_survey_conducted_in_four_European_countries_in_2016
• Stokes, B., Wike, R. & Carle, J. (2015). Global concern about climate change, broad support for limiting emissions. U.S., China less worried; Partisan divides in key countries (Teknik rapor). Pew Research Center web sayfasından erişildi: https://www.pewresearch.org/global/2015/11/05/global-concern-about-climate-change-broad-support-for-limiting-emissions/
• Sullivan, A. & White, D. D. (2019). An assessment of public perceptions of climate change risk in three western U.S. Cities. Weather, Climate and Society, 11(2), 449–463. doi: 10.1175/WCAS-D-18-0068.1
• Tabachnick, B.G. & Fidell, L.S. (2013). Using multivariate statistics (altıncı bs.) Boston: Pearson.
• Tam, H. T. (2020). Economic analysis on climate change response and rice farmers’ behavior in the Mekong Delta of Vietnam. (Doktora Tezi, Ritsumeikan University, Kyoto) Erişim adresi: https://ritsumei.repo.nii.ac.jp/?action=repository_action_common_download&item_id=14042&item_no=1&attribute_id=20&file_no=4
• Toros, H. Abbasnia, M. Sağdıç, M. & Tayanç, M. (2017). Long-term variations of temperature and precipitation in the megacity of Istanbul for the development of adaptation strategies to climate change. Advances in Meteorology, 2017(1), 1-14. doi: 10.1155/2017/6519856
• Tuğaç, Ç. (2018). Türkiye için iklim değişikliğine dayanıklı kentsel planlama modeli önerisi: Eko-kompakt kentler. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(4), 1047-1068. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/atauniiibd/issue/39554/380647
• Turan, E. (2017). Küresel ısınmanın sektörler bazında oluşturduğu risk sendromları ve çözüm yolları: Kuşadası bölgesi yiyecek içecek işletmelerinde bir uygulama (Yayımlanmamış doktora tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Tvinnereim, E. & Austgulen, M. H. (2014). Når det snakkes om klima, bør vi se oljearbeideren i rommet. Eide, E., Elgesem, D., Gloppen, S. & Rakner, L.(Ed.), Klima, medier og politikk (s.317-334) içinde. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/292144015_Nar_det_snakkes_om_klima_bor_vi_se_oljearbeideren_i_rommet
• United Nations (UN). (1992). United Nations framework convention on climate change (UNFCCC Report No. GE.05-62220 (E) 200705). United Nations Framework Convention on Climate Change web sayfasından erişildi: https://unfccc.int/resource/docs/convkp/conveng.pdf
• United Nations (UN). (2018). World urbanization prospects 2018 – Our future is urban (Teknik rapor). United Nations web sayfasından erişildi: https://www.un.org/development/desa/publications/2018-revision-of-world-urbanization-prospects.html
• World Bank (WB). (2019). Global financial development report 2019/2020: Bank regulation and supervision a decade after the global financial crisis (Teknik rapor). World Bank web sayfasından erişildi: https://www.worldbank.org/en/publication/gfdr
• World Health Organization (WHO). (2009). Global health risks: Mortality and burden of disease attributable to selecte major risks (Teknik rapor). World Health Organisation web sayfasından erişildi: http://www.who.int/healthinfo/global_burden_disease/GlobalHealthRisks_report_full.pdf
• World Health Organizaion (WHO). (2020). WHO director general's remarks launch of appeal: Global humanitarian response plan (Teknik rapor). World Health Organisation web sayfasından erişildi: https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-remarks-launch-of-appeal-global-humanitarian-response-plan---25-march-2020
• Wreford, A., Moran, D. & Adger, N. (2010). Climate change and agriculture; ımpacts, adaptations and mitigation (Teknik rapor). The Organisation for Economic Co-operation and Development web sayfasından erişildi: https://www.oecd.org/greengrowth/climate-change-and-agriculture-9789264086876-en.htm
• Yazıcıoğlu, Y. & Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yu, H., Wang, B., Zhang, Y. J., Wang, S. & Wei, Y. M. (2013). Public perception of climate change in China: Results from the questionnaire survey. Natural Hazards, 69(1), 459-472. doi: 10.1007/s11069-013-0711-1