2000’ler Türk Sineması’nda Güvenliği Okumak

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 4, 973 - 998, 21.12.2021

Necmettin Işık , Aslı Ilgıt

https://doi.org/10.18037/ausbd.1039482

Öz

Filmler, diziler, müzikler, bilgisayar oyunları, kitaplar, dergiler, karikatürler, eğlence yerleri gibi sayısız ürünle gündelik hayatla iç içe olan popüler kültür, özellikle 2000’li yıllardan itibaren Uluslararası İlişkiler (Uİ) disiplininde de kendine yer bulmakta, toplumlar arası ilişkilere, ülkelerin dış politikalarına ve küresel siyasete mercek tutan bir çalışma alanı olarak önem kazanmaktadır. Bu alanda yapılan çalışmaların artmasıyla Popüler Kültür ve Dünya Siyaseti (Popular Culture and World Politics, PCWP) başlığında bir araştırma ajandasının oluşmaya başladığı görülmektedir. Bununla birlikte, Uİ disiplininin bir alt alanı olan güvenlik çalışmalarında popüler kültür konusu yeteri kadar ilgi görmemektedir. Genel olarak literatürdeki bu eksiklik Türkiye’deki Uİ çalışmalarında da hissedilmekte, popüler kültürün Türkiye siyasetindeki yeri, temsili, siyaseti şekillendirmesi ve etkilemesi nadir olarak çalışılmaktadır. Popüler kültürün siyasetin, özellikle güvenlik siyasetinin hem yansıması hem de yansıtanı olduğu varsayımıyla yola çıkan bu çalışma, önemli bir popüler kültür ürünü olan ve son dönemde ciddi değişiklikler gösteren Türk Sineması’nı temel alarak, 2000’ler Türk Sineması’ndaki güvenlik algı ve temsilini ele almaktadır. Bu dönemden örnek olarak seçilen filmlerin güvenlik çalışmalarında temel olarak sorulan kimin güvenliği ve hangi tehditler sorularına nasıl cevaplar verdiği, bu filmlerin nasıl bir güvenlikleştirme ve güvenlik-dışılaştırma temsili yaptığı, söylem analizi yöntemlerinden biri olan Çoklu Model Eleştirel Söylem Analizi kullanılarak analiz edilmiş ve bu filmlerdeki metinsel ve görsel söylemin güvenlikle ilişkisi incelenmiştir. Sonuçta, bu çalışma son dönem Türk Sineması’nın Türkiye’deki güvenlik ilişkileri, süreçleri ve olaylarından bağımsız olmadığını, dolayısıyla Türkiye’deki güvenlik siyasetini ve tehdit algılarını yansıttığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Popüler Kültür, Güvenlik, Söylem Analizi, Film, Türk Sineması

Kaynakça

• Ahall, L. (2015). The hidden politics of militarization and pop culture as political communication. F. Caso ve C. Hamilton (Ed), Popular culture and world politics: Theories, methods, pedagogies içinde (s.63-72). Bristol: E-International Relations Publishing. Erişim adresi: https://www.e-ir.info/publication/popular-culture-and-world-politics/
• Akder, T. ve İncirlili, Ş. (2017). The reciprocal relationship between Turkish Cinema and politics: The portrayal of ‘Atatürk’ as a political leader in filmic narrative. Academic Journal of Interdisciplinary Studies, 6 (1), 77. doi: 10.5901/ajis.2017.v6n1p77
• Akdilek, M. ve Semerci, L. (Yapımcı) ve Semerci, L. (Yönetmen), (2006). Nefes: Vatan Sağolsun [Sinema filmi]. Türkiye: Fida Film.
• Anaz, N. ve Purcell D. (2010). Geopolitics of film: Valley of the Wolves—Iraq and its reception in Turkey and beyond. The Arab World Geographer, 13(1), 34-49. doi: 10.5555/arwg.13.1.lh6435231vuu2114
• Bayrakdar, D., Kotaman, A. ve Ugursoy, S. (2009). Cinema and politics: turkish cinema and the new europe. Cambridge: Cambridge Scholars Press.
• Booth, K. (1991). Security and emancipation. Review of International Studies, 17 (4), 313-326. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/20097269
• Buzan, B. (2012). Askeri güvenliğin değişen gündemi. M. Aydın, H. G. Brauch, M. Çelikpala, U. O. Spring ve N. Polat (Ed), Uluslararası ilişkilerde çatışmadan güvenliğe içinde (Çev. B Yavuz) (s.323-335). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Buzan, B., Wæver, O. ve De Wilde, J. (1998). Security: a new framework for analysis. Lynne Rienner Pub.
• Carter, S. ve Dodds, K. (2014). Uluslararası politika ve film. (Çev. B Ayan). İstanbul: İyidüşün Yayınları.
• Caso, F. ve Hamilton, C. (2015). Popular culture and world politics: Theories, methods, pedagogies. E-International Relations Publishing. Erişim adresi: https://www.e-ir.info/publication/popular-culture-and-world-politics/
• Clapton, W. ve Shepherd, L, J. (2017). Lessons from Westeros: Gender and power in Game of Thrones. Politics, 37(1), 5-18. doi: 10.1177/0263395715612101
• Crilley, R. (2020). Where we at? New directions for research on popular culture and culture– World Politics Continuum. Politics 29 (3), 155–63. doi: 10.1093/isr/viaa027
• Çağlar, A. ve Acar, D. (Yapımcı) ve Çağlar, A. (Yönetmen). (2016). Dağ 2 [Sinema filmi]. Türkiye: Çağlar Arts Entertainment
• Daniel, J, F. ve Musgrave, P. (2017). Synthetic experiences: How popular culture matters for images of international relations. International Studies Quarterly, 61 (3), 1-14. doi:10.1093/isq/sqx053
• Debrix, F. (2005). Kill Bill, Volume I and Volume II. Millennium: Journal of International Studies, 34 (2), 553-557. doi:10.1177/03058298060340020901
• Diken, E, T. (2018) The spectacle of politics and religion in the contemporary Turkish Cinema. Springer.
• Dittmer, J. (2005). Captain America's Empire: Reflections on identity, popular culture, and post‐9/11 geopolitics. Annals of the Association of American Geographers, 95 (3), 626-643. doi: 10.1111/j.1467-8306.2005.00478.x
• Drezner, D. W. (2011). Theories of international politics and zombies. New Jersey: Princeton University Press.
• Duncombe, C. (2019). Popular culture, post-truth and emotional framings of world politics. Australian Journal of Political Science, 54(4), 543-555. doi: 10.1080/10361146.2019.1663405
• Dyson, S. B. (2015). Otherworldy politics: The international relations of Star Trek, Game of Thrones, and Battlestar Galactica. John Hopkins University Press, E-Book.
• Engert, S. ve Spencer, A. (2009). International relations at the movies: teaching and learning about international politics through film. Perspectives, 17 (1), 83-103. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/23616105
• Grayson, K., Davies, M. ve Philpott, S. (2009). Pop goes IR? Researching the popular culture—World politics continuum. Politics, 29 (3), 155-163. doi:10.1111/j.1467-9256.2009.01351.x
• Gregg, R, W. (1999). The ten best films about international relations. World Policy Journal, 16 (2), 129-134. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/40209632
• Hacaloğlu, H. (2012, 27 Kasım). Muhteşem Yüzyıl tartışması. Amerika’nın Sesi. Erişim adresi: https://www.amerikaninsesi.com/a/kanuni-sultan-suleyman-muhtesem-yuzyil-basbakan-tayyip-erdogan/1553748.html
• Hansen, L. (2011). Theorizing the image for security studies: visual securitization and the Muhammad cartoon crisis. European Journal of International Relations, 17 (1), 51-74. doi:10.1177/1354066110388593
• Kamiloğlu, C. (2015, 22 Ekim). Türk dizileri asıl patlamayı Abd'de yapacak. Amerika’nın Sesi. Erişim adresi: https://www.amerikaninsesi.com/a/turk-dizileri-asil-patlamayi-abd-de-yapacak/3017508.html
• Kerr, P. (2017). İnsani Güvenlik. A. Collins (Ed), Çağdaş güvenlik çalışmaları içinde (Çev. N Uslu) (s. 104-116). İstanbul: Uluslararası İlişkiler Kütüphanesi.
• Kolker, R. (2009). Film, biçim, kültür. Ankara: De Ki Basım Yayın.
• Kuzey Kore'den ABD'ye The Interview tepkisi. (2015, 5 Ocak). Akşam. Erişim adresi: https://www.aksam.com.tr/dunya/kuzey-koreden-abdye-the-interview-tepkisi/haber-369799
• Kuzma, L, M. ve Haney, P, J. (2001). And . . . action! Using film to learn about foreign policy. International Studies Perspectives, 2, 33-50. doi: 10.1111/1528-3577.00036
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2020). Türkiye’de Sinema. Erişim adresi: https://sinema.ktb.gov.tr/TR-144750/turkiye39de-sinema.html.
• Larsson, S. ve Lundström, M. (2020). Anarchy in the Game of Thrones. Neohelicon, 47(1), 117-129. doi:10.1007/s11059-020-00522-5
• Löfflmann, G. (2013). Hollywood, the Pentagon, and the cinematic production of national security. Critical Studies on Security, 1(3), 280-294. doi:10.1080/21624887.2013.820015
• Machin, D. ve Mayr, A. (2012). How to do critical discourse analysis: a multimodal introduction. London: SAGE.
• Neumann, I. ve Nexon, D. (2006). Introduction. D. Nexon ve I. Neumann (ed). Harry Potter and international relations içinde. Rowman & Littlefield, E-Book.
• Nye, J, S. (2017). Yumuşak güç: dünya siyasetinde başarının araçları. (Çev. R, İnan-Aydın) Ankara: BB101 Yayınları.
• Peoples, C. ve Williams, N, V. (2010). Critical security studies: An introduction. London: Routledge.
• Punch, K. F. (2014). Nitel Verilerin Çözümlenmesi. K, F. Punch, Sosyal araştırmalara giriş: nicel ve nitel yaklaşımlar içinde. (Çev. D. Bayrak. H B Arslan. ve Z Akyüz.)(s. 187-224.). Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Rowley, C. ve Weldes, J. (2003). From soft power and popular culture to popular culture and world politics. Erişim adresi. https://www.bristol.ac.uk/media-library/sites/spais/documents/Working%20Paper%2003_16_CR_JW.pdf.
• Rowley, C. ve Weldes, J. (2012). The evolution of international security studies and the everyday: Suggestions from the Buffyverse. Security Dialogue, 43 (6), 513–530. doi:10.1177/0967010612463490
• Ruane, A, E. ve James P. (2008). The international relations of middle-earth: learning from the Lord of the Rings. International Studies Perspectives, 9 (4), 377-394. doi: 10.1111/j.1528-3585.2008.00343.x
• Sevinç, Z. (2014). 2000 sonrası yeni Türk Sineması üzerine yapısal bir inceleme. Dumlupınar University Journal of Social Science/Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 40(2014), 97-118. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/55952
• Sheean, M. (2017). Askeri güvenlik. A. Collins (Ed), Çağdaş güvenlik çalışmaları içinde (Çev. N. Uslu.) (s. 147-160.), İstanbul: Uluslararası İlişkiler Kütüphanesi.
• Sınav, O. Doğan, M.Ş.(Yapımcı) ve Sınav O. (Yönetmen). (2001). Deli Yürek: Bumereng Cehennemi [Sinema filmi]. Türkiye: Sinegraf.
• Simpson, A, W. ve Kaussler, B. (2009). IR teaching reloaded: using films and simulations in the teaching of international relations. International Studies Perspectives, 10 (4), 413-427. doi:10.1111/j.1528-3585.2009.00386.x
• Swimelar, S. (2012). Visualizing international relations: assessing student learning through film. International Studies Perspectives, 14 (1), 1-25. doi: 10.1111/j.1528-3585.2012.00467.x
• Şaşmaz, R. (Yapımcı) ve Akar S. (Yönetmen), (2006). Kurtlar Vadisi: Irak [Sinema filmi]. Türkiye: Pana Film, İmaj TV.
• Şaşmaz, R. (Yapımcı) ve Şaşmaz, Z. (Yönetmen). (2011). Kurtlar Vadisi: Filistin [Sinema filmi]. Türkiye: Pana Film.
• TAFF Pictures ve BRK’S Productions. (Yapımcı) ve Tosun, Ç. (Yönetmen). (2018). Can Feda [Sinema filmi]. Türkiye: TAFF Pictures.
• UN Development Programme. (1994). Human development report. New York: Oxford University Press.
• Valantin, J, M. (2006). Küresel stratejinin üç aktörü: Hollywood, Pentagon ve Washington (Çev. Ö. F. Turan.), İstanbul: Babıali Kültür Yayıncılık.
• Valeriano, B. (2013). Teaching introduction to international politics with film. Journal of Political Science Education, 9(1), 52-72. doi: 10.1080/15512169.2013.747840
• Wang, N. (2013). The currency of fantasy: Discourses of popular culture in international relations. international studies: Interdisciplinary Political and Cultural Journal, 15 (1), 21-33. doi: 0.2478/ipcj-2013-0002
• Weaver, O. (2012). Toplumsal güvenliğin değişen gündemi. M. Aydın, H. G. Brauch, M. Çelikpala, U. O. Spring ve N. Polat (Ed) Uluslararası ilişkilerde çatışmadan güvenliğe içinde (Çev. B. Demirtaş) (s. 259-279.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları
• Weber, C. (2005). International relations theory: A critical introduction. London: Routledge.
• Weldes, J. (1999). Going cultural: Star Trek, state action, and popular culture. Millennium‐Journal of International Studies, 28 (1), 117-134. doi: 10.1177/03058298990280011201
• Weldes, J. ve Rowley, C. (2015). So, how does popular culture relate to world politics? F. Caso ve C. Hamilton (Ed), Popular culture and world politics: Theories, methods, pedagogies içinde (s.12-34). E-International Relations Publishing. Erişim adresi: https://www.e-ir.info/publication/popular-culture-and-world-politics/
• Yanık, L. (2009). Valley of the wolves—Iraq: Anti-geopolitics Alla Turca. Middle East Journal of Culture and Communication, 2(1), 153-170. doi: 10.1163/187398609X430660
• Young, L, D. ve Ko, Ñ, C. (2019). Game of Thrones and the theories of international relations. Lanham, MD: Lexington Books.
• Young, L. D., Carranza Ko, Ñ. ve Perrin, M. (2018). Using Game of Thrones to teach international relations. Journal of Political Science Education, 14 (3), 360-375. doi:10.1080/15512169.2017.1409631
• Yukaruç, U. (2019). Popular culture and international politics: An alternative way to analyse Turkish Foreign Policy. Alternatif Politika, 11(3), 448-473. Erişim adresi: https://alternatifpolitika.com/eng/site/vol/11/no/3/1-Yukaruc-Popular-Culture-and-International-Politics.pdf