The Process of Protection of Cultural Heritage in Turkey in the 100th Anniversary of Our Republic

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: Özel Sayı, 171 - 184, 23.10.2023

Bedia Yelda Olcay Uçkan

https://doi.org/10.18037/ausbd.1310594

Öz

In our country, which has a rich cultural heritage related to the history of humanity, the protection of cultural heritage has emerged concretely with the Republic. The historical process that shows how Turkey has reached today in terms of preserving thousands of years of cultural accumulation and identity is important in this respect. It is also a fact that understanding the historical process should be known by everyone because of its contribution to raising awareness on this issue. When the publications related to the historical process of protection in our country are examined, it is seen that the beginning of it goes back to the last period of the Ottoman Empire. The legal regulations initiated in the Ottoman Period continued in the Turkish Republic Period. Despite the limited possibilities since the founding years of the Republic, this issue has been on the agenda of the founder of the Turkish Republic, Mustafa Kemal Atatürk. In this article, the process protection in the 100th anniversary of our Republic has been examined and the current situation has been tried to be reflected in general terms.

Anahtar Kelimeler

Art History, Cultural Heritage, Protection, Republic of Türkiye, History of Protection

Cumhuriyetimizin 100. Yılında Türkiye’de Kültürel Mirasın Korunması Süreci

Öz

İnsanlık tarihine ilişkin zengin kültürel mirası barındıran ülkemizde korumaya yönelik çabalar Cumhuriyet ile birlikte somut değerler ortaya koymuştur. Türkiye’nin binlerce yıllık kültürel birikimini ve kimliğini koruma konusunda bugüne nasıl ulaşıldığını gösteren tarihsel süreç bu bakımdan önemlidir. Tarihsel süreci anlamanın bu konuda bilinç oluşturmasına yapacağı katkı nedeniyle herkes tarafından bilinmesi gerekliliği de bir gerçektir. Ülkemizde korumanın tarihsel sürecine ilişkin yayınlar incelendiğinde, başlangıcının Osmanlı İmparatorluğunun son dönemine uzandığı görülmektedir. Osmanlı Döneminde başlatılan yasal düzenlemeler, Türkiye Cumhuriyeti Döneminde devam etmiştir. Cumhuriyet’in kuruluş yıllarından itibaren sınırlı olanaklara rağmen bu konu, Türkiye Cumhuriyeti kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün gündeminde olmuştur. Bu makalede, Cumhuriyetimizin 100.yılında koruma süreci irdelenip günümüzdeki durum genel hatlarıyla yansıtılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sanat Tarihi, Kültürel Miras, Koruma, Türkiye Cumhuriyeti, Koruma Tarihi

Kaynakça

• Bahçeci Başarmak, H. I. (2022). Türkiye’nin kentsel koruma politikası. Memleket Siyaset Yönetim Dergisi, 38, 337 – 364. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/ pub/msydergi/issue/74085/1187730.
• Bektas, C. (1992). Koruma onarım. İstanbul: YEM Yayınları.
• Çekül Vakfı (2010). Yerelden ulusala ulusaldan evrensele koruma bilincinin gelişim süreci. İstanbul: Stil Matbaacılık.
• Erder, C. (1999). Tarihi çevre kaygısı. Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları.
• Gerçek, F. (1999). Türk müzeciliği. Ankara: T.C.Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Kejanlı, D. T., Akın, C. T. ve Yılmaz, A. (2007). Türkiye’de koruma yasalarının tarihsel gelişimi üzerine bir inceleme. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 179-196 Erişim adresi: www.e-sosder.com.
• Koç, Z. (2008). Taşınmaz kültürel miras yönetimi ve mali teşvikler. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası. Kültürel, Sanatsal ve Tarihi Yayınlar.
• Mülayim, S. (1998). Cumhuriyet’in kültür ve sanat kronolojisi. İstanbul: 118-T Lions Yönetim Çevresi Yayını.
• Önder, M. (1977). Türkiye müzeleri. Ankara: İş Bankası Kültür Yayınlar.
• Payaslı, V. (2018). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e milli kimliğin ve ulus devletin inşasında tarihin görselleştirilmesi. History Studies, 10, 245-273. Erişim adresi: www.historystudies.net.
• Şahin, G. (2007). Avrupalıların Osmanlı ülkesindeki eski eserlerle ilgili izlenimleri ve Osmanlı müzeciliği. Tarih Araştırmaları Dergisi, 42, 101–125. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/tarih arastirmalari/issue/47791/603729
• Şahin Güçhan, N. ve Kurul, E. (2009). A history of the development of conservation measures in Turkey: From the mid 19th century until 2004. METU JFA, 2, 19-44. doi: 10.4305/metU.Jfa.2009.2.2
• Tapan, M. (1998). Cumhuriyet döneminde doğa ve kültür varlıklarını koruyamamanın korunması. Y. Sey (ed.), 75 Yılda Değişen Kent ve Mimarlık. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları
• Tekeli, İ. (1998). Türkiye’de Cumhuriyet döneminde kentsel gelişme ve kent Planlaması. 75 Yılda Değişen Kent ve Mimarlık Bilanço’98. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• Turan, Ş. (1963). Osmanlı teşkilatında hassa mimarları. Tarih Araştırmaları Dergisi, 1, 159 – 200. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/tariharastirmalari/issue/47846/604367.
• Vitrivius (1993). Mimarlık üzerine on kitap. S. Güven (çev.), İstanbul: Şevki Vanlı Mimarlık Yayınları.