Alman Yönetim Bilimini Yeniden Kurma Çabaları: Walter Norden ve Yönetim Alanının Sınırlarını Çizmek

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 2, 545 - 566, 27.06.2024

İsmail Bahadır Turan

https://doi.org/10.18037/ausbd.1404575

Öz

Alman yönetim bilimi, Kameral-Polizey Bilim ile doğan ve Devlet Bilimi üzerinden gelişen önemli bir gelenektir. İkinci Dünya Savaşı sonrasında ise ABD kamu yönetiminin etkisine girmesiyle tamamen farklı bir yöne kaymıştır. Ancak öncesinde de idare hukuku, iktisat vb. disiplinlere nesnesini yitirmiş, gözden düşmüştür. Alman yönetim bilimi geleneğini canlandırmak için çeşitli başarısız çabalara rastlanmaktadır. Bu geleneği canlandırmak isteyenler arasında ayrıksı bir örnek de vardır: Walter Carl Norden. Çalışmanın temel tezi, Norden’ın Alman yönetim bilimi geleneğini canlandırmak istediği, ancak döneminin güncel sorunları bağlamında pratiğe dönük bir yönetim bilimi oluşturmaya çalışarak başarısız olduğudur. Alman yönetim biliminin geçtiği süreçler, Türk alan yazınında son dönemdeki bazı çalışmalar dışında yeterince incelenmemiştir. Dolayısıyla aksini iddia etse de Norden’ın yeniden kurmak istediği Alman yönetim bilimi geleneğinin devleti nesnesi yapan yaklaşımından uzaklaşmıştır. Almanya’da ve döneminin ana akımının dışında dikkat çekici biçimde piyasa / işletme tekniklerinin devlette de kullanılmasını önermesi, yönetim bilimi geleneğini canlandırma çabalarının bir diğer yolu olarak üniversitelerde ayrı bir bilim dalı olarak öğretilmesi, devlette görev yapacakların bu eğitimden geçmelerinin sağlanmasına dair çabaları ilgi çekicidir ve çalışmada ele alınacaktır. Bir diğer amaç Norden’ın Alman yönetim bilimi geleneği bağlamında Türk alan yazına tanıtılmasıdır. Amacı açısından kuramsal olan çalışmanın, Alman yönetim biliminin tarihsel süreç içerisinde doğuşu ve gelişimine ilişkin Türk alan yazındaki son dönem verilen eserleri tamamlayıcı olacağı, Norden ve yönetim bilimi anlayışını açıklayarak farklı bir yaklaşımı tartışmaya açacağı değerlendirilmektedir. Öte yandan inceleme yaklaşımı açısından açıklayıcı olan çalışmada öncelikle araştırma tekniği açısından birincil kaynaklardan, Norden’ın yönetim bilimi bağlamında yazdığı eserlerden, ilgisi ölçüsünde diğer Alman bilim insanlarının çalışmalarından yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Alman Yönetim Bilimi, Kamu Yönetimi, Walter Carl Norden, Yöntem Tartışması

Attempts to Reconstruct German Administrative Science: Walter Norden and Drawing the Boundaries of the Field of Administration

Öz

The German administrative science tradition, originating from Kameral-Polizey Science and evolving through State Science, underwent a significant transformation post-World War II under the influence of US public administration. Prior to this shift, it faced a decline, losing prominence to disciplines like administrative law and economics. Despite sporadic attempts to revive this tradition, Walter Norden's distinct effort diverged from revitalizing German administrative science. Contrary to claims, Norden aimed to establish a practical administrative science addressing contemporary issues rather than adhering to the traditional state-centric approach. This study, filling a gap in Turkish literature, scrutinizes Norden's departure from the conventional German administrative science paradigm. Norden advocated incorporating market and business techniques into the state, deviating from the mainstream in both Germany and his era. Moreover, he proposed teaching administrative science as a distinct discipline in universities to rejuvenate the tradition. The research aims to introduce Norden and his unconventional approach to Turkish literature within the context of German administrative science. Employing a theoretical purpose, the study complements recent works in Turkish literature on the historical development of German administrative science, providing a unique perspective on Norden and his contributions. Utilizing a descriptive research approach and relying on primary sources, including Norden's works and relevant sources from other German scholars, the study sheds light on Norden's distinctive stance in the realm of administrative science.

Anahtar Kelimeler

German Administrative Science, Public Administration, Walter Carl Norden, Methodology Discussion

Kaynakça

• Backhhaus, J. ve Hansen, R. (2000). Methodenstreit in der Nationalökonomie. Zeitschrift für allgemeine Wissenschaftslehre, 30(2), 307-336. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/25171180
• Grabowsky, A. (1934). Review: Was bedeutet und wozu studiert man Verwaltungswissenschaft? Zeitschrift für Politik,23, 340-342. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/43349716
• Hilberath, L. (1939). Aufgabe und Stand der Kommunalwissenschaft und Ihr Verhältnis zur Staatswissenschaft.Zeitschrift für die gesamte Staatswissenschaft, 99(4),694-720. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/40746993
• Hurni, P. (2014). Die deutsche Verwaltungswissenschaft und der Ideenimport aus den USA. Über den Einfluss der USA auf die Entwicklung der deutschen Verwaltungswissenschaftstradition während des Deutschen Reichs, der Weimarer Republik, der Zeit des Nationalsozialismus und der Bundesrepublik Deutschland von 1870-1970. [Doktora Tezi]. Universität Bern, Bern. Erişim adresi: https://boristheses.unibe.ch/961/
• Jastrow, I. (1902). Sozialpolitik und Verwaltungswissenschaft. Berlin: Druck und Verlag von Georg Reimer.
• Geheimes Staatsarchiv, Preuβischer Kultur Besitz (GStA PK I. HA Rep. 76) (2023). Vf Lit. J. Nr. 12.Jastrow Ignatz. Erişim Adresi: https://archivdatenbank.gsta.spk-berlin.de/midosasearch-gsta/MidosaSEARCH/i_ha_rep_76/index.htm?kid=GStA_i_ha_rep_76_10_10&uid=GStA_i_ha_rep_76_I_HA_Rep_76_Vf_Lit_J_Nr_12
• Köttgen, A. (1935). Review: Was bedeutet und wozu studiert man Verwaltungswissenschaft? Archive des öffentlichen Rechts,65(26/3), 368-371. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/44302406
• Mensching, E. (1992). Nugae zur Philologie-Geschichte V. Eduard Norden zum 50. Todestag. Berlin: Universitätsbibliothek der Technischen Universität Berlin Abt. Publikationen.
• Norden, W. (1898). Der vierte Kreuzzug im Rahmen der Beziehungen des Abendlandes zu Byzanz. Berlin: B. Behr’s Verlag.
• Norden, W. (1933). Was bedeutet und wozu studiert man Verwaltungswissenschaft? Berlin: Carl Heymanns Verlag.
• Norden, W. (1932). Verwaltungsbehörde und Unternehmung. Organisation und Personal. Zeitschrift für die gesamte Staatswissenschaft,92(2), 238-249. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/40746585
• Norden, W. (1929). Zur Ausbildung der höheren Verwaltungsbeamten. Zeitschrift für die gesamte Staatswissenschaft,86(1),107-117. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/40745983
• Reese-Schäfer, W. (2019). Ideengeschichte als Provokation Schriften zum politischen Denken. Stuttgart: J.B. Metzler.
• Scharpf, F.W. (1971). Verwaltungswissenschaft als Teil der Politikwissenschaft. Schweizerisches Jahrbuch für Politikwissenschaft, 11, 7-23. https://doi.org/10.5169/seals-171673
• Schröder, W. A. (1997). Walter Carl Norden.İçinde Martin Tielke (Ed.), Biographisches Lexikon für Ostfriesland, Band 2 (s. 269-273). Aurich: Ostfriesische Landschaftliche Verlags- und Vertriebsgesellschaft.
• Stein, L. (1879). Wesen und Aufgaben der Staatswissenschaft, Vortrag gehalten in der Feierlichen Sitzung der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaft. Wien: k. K. Hof und Staatsdruckerei.
• Stein, L. (1870). Handbuch der Verwaltungslehre und des Verwaltungsrecht. Als Grundlage für Vorlesungen. Stuttgart: Verlag der J. G. Cott’aschen Buchhandlung.
• Stolleis, M. (2014). Öffentliches Recht in Deutschland. Eine Einführung in seine Geschichte 16.-21. Jahrhundert. München: C. H. Beck.
• Turan, İ. B. (2020). Kameralizm ve Devlet Bilimi. Alman Yönetim Düşüncesinin Tarihi: Kameral-Polizey Bilimden Devlet Bilimine, Ankara: Orion.
• Turan, İ. B. (2022a). Almanya’da kamu yönetimi disiplininin tarihsel gelişimi ve nesne sorunu: Weimar Cumhuriyeti öncesi ve sonrası. MSY Dergisi, 17(38), 421-442. https://doi.org/10.56524/msydergi.1116263
• Turan, İ. B. (2022b). Nasyonal sosyalizmde yönetim bilimi. Amme İdaresi Dergisi, 55(4), 57-78. Erişim adresi: https://ammeidaresi.hacibayram.edu.tr/Dergiler
• Turan, İ. B. (2022c). Alman idealizminden gerçeklik bilimine Lorenz von Stein (1815-1890). Yaşamı ve eserleri, Ankara: Bahçeşehir Kıbrıs Üniversitesi Yayınları.