Araştırma Makalesi
Yıl 2022,
, 41 - 57, 25.06.2022
Öz
Gotik, Roma İmparatorluğunu yıkan barbar kabilelere işaret eden, Orta Çağ’da
mimaride Tanrı’nın büyüklüğünü göstermek için büyük, ihtişamlı ve korkutucu binaların inşa
edilmesiyle etkisini sonraki dönemlerde resimden müziğe, sinemadan edebiyata kadar birçok
alanda hissettiren bir akımdır. Olağanüstü varlıklar, kötülüğü temsil eden mekânlar ve kişiler,
çözülmesi gereken esrarengiz olaylar, gotiğin başlıca özellikleridir. Dünya edebiyatında yoğun
bir şekilde karşılık bulan bu akım, Türk edebiyatında Batı’ya göre daha geç dönemlerde
işlenmiştir. Kültür ve inanç farkı, Osmanlı devletinin Batılılaşma çabalarını akıl ve bilime dayalı
bir temele oturtmak istemesi gibi nedenlerle olağanüstü unsurlara dayanan gotik edebiyatın
gelişimi gecikmiştir. Selim Nüzhet Gerçek, 1921 yılında İleri gazetesinde Fransız yazar Claude
Farrere’den adapte ettiği Canvermezler Tekkesi adlı romanı tefrika eder. Bu roman, 2020’de
“Latin Harfleriyle İlk Türkçe Gotik Roman” şeklinde yayımlanmıştır. Eser; korku, gizemli olaylar
ve şahıslar üzerine inşa edilmiştir. Bir çalışanından aldığı mektup üzerine yola çıkan
kahramanın tekin olmayan bir coğrafyada yolu şaşırmasıyla gelişen olaylar işlenmektedir. Ali
Nail Bey’in yaşlı ve esrarengiz bir adam tarafından kulübesine götürülmesiyle gizemli olaylar
yaşanmaya başlar. Romanın sonraki bölümleri gizemli olayların çözümünden oluşmaktadır. Bu
çalışmada Canvermezler Tekkesi romanı, gotiği şekillendiren ortam ve türün kendine has
özellikleri açısından Noel Carroll’ın “karmaşık keşif olay örgüsü” adını verdiği tasnif dikkate
alınarak metin odaklı kuramsal yöntemle incelenecektir.
mimaride Tanrı’nın büyüklüğünü göstermek için büyük, ihtişamlı ve korkutucu binaların inşa
edilmesiyle etkisini sonraki dönemlerde resimden müziğe, sinemadan edebiyata kadar birçok
alanda hissettiren bir akımdır. Olağanüstü varlıklar, kötülüğü temsil eden mekânlar ve kişiler,
çözülmesi gereken esrarengiz olaylar, gotiğin başlıca özellikleridir. Dünya edebiyatında yoğun
bir şekilde karşılık bulan bu akım, Türk edebiyatında Batı’ya göre daha geç dönemlerde
işlenmiştir. Kültür ve inanç farkı, Osmanlı devletinin Batılılaşma çabalarını akıl ve bilime dayalı
bir temele oturtmak istemesi gibi nedenlerle olağanüstü unsurlara dayanan gotik edebiyatın
gelişimi gecikmiştir. Selim Nüzhet Gerçek, 1921 yılında İleri gazetesinde Fransız yazar Claude
Farrere’den adapte ettiği Canvermezler Tekkesi adlı romanı tefrika eder. Bu roman, 2020’de
“Latin Harfleriyle İlk Türkçe Gotik Roman” şeklinde yayımlanmıştır. Eser; korku, gizemli olaylar
ve şahıslar üzerine inşa edilmiştir. Bir çalışanından aldığı mektup üzerine yola çıkan
kahramanın tekin olmayan bir coğrafyada yolu şaşırmasıyla gelişen olaylar işlenmektedir. Ali
Nail Bey’in yaşlı ve esrarengiz bir adam tarafından kulübesine götürülmesiyle gizemli olaylar
yaşanmaya başlar. Romanın sonraki bölümleri gizemli olayların çözümünden oluşmaktadır. Bu
çalışmada Canvermezler Tekkesi romanı, gotiği şekillendiren ortam ve türün kendine has
özellikleri açısından Noel Carroll’ın “karmaşık keşif olay örgüsü” adını verdiği tasnif dikkate
alınarak metin odaklı kuramsal yöntemle incelenecektir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Becker, Sussana. 1991.Gothic Forms of Feminine Fictions. Manchester: Manchester University Press.
- Belge, Murat. 2012. “Ön söz”. ss. 5-13 içinde. Vathek. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
- Booting, Fred. 2005. Gothic. Newyork: Routledge.
- Edmund, Burke. 2008. Yüce ve Güzel Kavramlarımızın Kaynağı Hakkında Felsefi Bir Soruşturma. Çev. M. Barış Gümüşbaş. Ankara: Bilge Su Yayıncılık.
Toplam 4 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Edebiyat Sosyolojisi |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Haziran 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 9 Aralık 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 |
Avrasyad''de yayınlanan makaleler, Creative Commons Atıf-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC 4.0) ile lisanslanmıştır. Bilimsel araştırmaları kamuya ücretsiz sunmanın bilginin küresel paylaşımını artıracağı ilkesini benimseyen dergi, tüm içeriğine anında açık erişim sağlamaktadır. Makalelerdeki fikir ve görüşlerin sorumluluğu sadece yazarlarına ait olup Avrasyad''nin görüşlerini yansıtmazlar. Kullanım Şartları ve Gizlilik Politikası