DECONTEXTUALIZED DISCOURSES: LITERARY METASTASES OF GENDER DISCRIMINATION

Yıl 2024, , 364 - 390, 15.12.2024

Didem Tuna Küçük

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1524391

Öz

Murathan Mungan talks about 21 Stories of Womanhood (2004), a selection of stories he has read and compiled himself, as an expression of the various situations in which women find themselves throughout their lives, the long and challenging process of constantly defining themselves through a man and the unequal arithmetic of relationships. All of these stories, telling of exploitation imposed by gender roles, learned helplessness, and sometimes resistance, are actually based on familiar experiences because the signs that constitute, determine, or disclose social equations are inevitably present in every literary text, whether explicitly or implicitly. Thus, from discourse to action, irrational yet normalized experiences overflow from life into literature, and upon subsequent analysis, they evolve into life-related learnings. The 21 stories that constitute the corpus have been written, read, translated, and opened to new readings through target texts in various spaces. The common characteristic of the stories is that they contain discourses about or belonging to women, which was a prerequisite for their inclusion in the selection. Gender discrimination has persisted in all circumstances since time immemorial, clinging to a common core of meaning even in societies and cultures with vastly different lifestyles and modes of communication. As in an ideal communication, discourse in a literary text is analyzed based on its producer and context, but in a world where gender discrimination is chronicized, language is shaped by political and strategic factors independent of contexts. In this study, male violence against women is treated as a social phenomenon, and the various states and labels of womanhood intertwined with it as social constructs. As a result, this study argues that even if the literary work does not have a specific agenda of revelation or reinforcement, discourses on womanhood can lead to common understandings in line with traditional memorizations and practices of discrimination, even when they are read independently of their contexts. At this point, the function of the literary work to "create an atmosphere that will allow us to stop and see what is passing by, to build a world, to give life back to us with learned eyes" (8) comes to light once again.

Anahtar Kelimeler

Kadınlığın 21 Hikayesi, gender discrimination, gender, male violence against women, women's labels

BAĞLAMINDAN KOPUK SÖYLEMLER: CİNSİYET AYRIMCILIĞININ YAZINSAL METASTAZLARI

Öz

Murathan Mungan, okuduğu öykülerden derlediği Kadınlığın 21 Hikâyesi (2004) adlı seçkiden, kadınların ömür boyu içinde bulundukları çeşitli durumların, kendilerini sürekli bir erkek üzerinden tarif etmenin ağır ve uzun yolunun ve ilişkilerin eşitsiz aritmetiğinin bir ifadesi olarak söz eder. Toplumsal cinsiyet rolleriyle dayatılmış sömürüyü, öğrenilmiş çaresizlikleri ve kimi zaman da direnişleri anlatan bu öykülerin tümü aslında tanıdık yaşantılardan geçmektedir zira toplumsal denklemleri oluşturan, belirleyen ya da ifşa eden göstergeler her yazınsal metne ister istemez açık ya da örtük olarak aksetmiştir. Böylelikle söylemden eyleme ussal olmayan ancak normalleştirilmiş yaşantılar yaşamdan yazına taştığı gibi, bir zaman gelip çözümlendiğinde yaşama yönelik öğrenmelere evrilir. Bütünceyi oluşturan 21 öykü, farklı uzamlarda yazılmış, okunmuş, çevrilmiş ve erek metinler üzerinden yeni okumalara açılmıştır. Öykülerin ortak özelliği, kadınlara ait ya da yönelik söylemler içermeleridir; seçki içinde yer almalarının ön koşulu da bu olmuştur. İdeal bir iletişimde olduğu gibi yazınsal metinde de söylem, üreticisi ve bağlamı dikkate alınarak çözümlenir, ancak cinsiyet ayrımcılığının kronikleştiği bir dünyada dil de bağlamlardan bağımsız olarak politik ve stratejik etkenlerle şekillenmektedir. Bu çalışmada kadına yönelik erkek şiddeti toplumsal bir olgu, bununla iç içe geçmiş çeşitli kadınlık durumları ve etiketleri ise toplumsal birer kurgu olarak ele alınmaktadır. Sonuç olarak, yazınsal yapıtın özel bir ifşa ya da pekiştirme gündemi bulunmasa dahi, kadınlığa dair söylemlerin bağlamlarından kopuk olarak okunmaları halinde bile kadim ezberler ve ayrımcılık pratikleri doğrultusunda ortak anlamlamalara yönelebilecekleri ortaya koyulmaktadır. Bu noktada yazınsal yapıtın “[a]kıp gideni durup görmemizi sağlayacak olan bir atmosfer yaratm[a], bir dünya kurm[a], [ö]ğrenmiş gözlerle bize hayatı yeniden iade etm[e]” (8) işlevi de bir kez daha gün yüzüne çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kadınlığın 21 Hikayesi, cinsiyet ayrımcılığı, toplumsal cinsiyet, kadına yönelik erkek şiddeti, kadınların etiketleri

Kaynakça

• Atila, Murat (2022). “Düşük benlik saygısını yükseltmenin yolları”. Pembe Nar. https://www.milliyet.com.tr/pembenar/klinik-psikolog-murat-atila/dusuk-benlik-saygisini-yukseltmenin-yollari-2913341
• Atwood, Margaret (2004). Murathan Mungan’ın Seçtikleriyle Kadınlığın 21 Hikâyesi. "Tokalar". Çev. Serhat Uzun. İstanbul: Metis.
• Bachmann, Ingeborg (2004). Murathan Mungan’ın Seçtikleriyle Kadınlığın 21 Hikâyesi. “Gomore’ye Bir Adım”. Çev. Kâmuran Şipal. İstanbul: Metis.
• Beauvoir, Simone de. (2020). İkinci Cinsiyet I. Olgular ve Efsaneler. Çev. Gülnur Acar Savran. İstanbul: KÜY.
• Bora, Aksu. (2018). Kadınların Sınıfı: Ücretli Ev Emeği ve Kadın Öznelliğinin İnşası. 8. bs. İstanbul: İletişim.
• Bourdieu, Pierre (2023). Eril Tahakküm. Çev. Bediz Yılmaz. 6. bs. İstanbul: Bağlam.
• Bourdieu, Pierre (1998). Contre-feux. Page. Paris: Éditions Raisons d’agir.
• Bukowski, Charles (2004). Murathan Mungan’ın Seçtikleriyle Kadınlığın 21 Hikâyesi. “Kasabanın En Güzel Kızı”. Çev. Avi Pardo. İstanbul: Metis.
• Calvino, Italo (2004). Murathan Mungan’ın Seçtikleriyle Kadınlığın 21 Hikâyesi. “Evli Bir Kadının Serüveni”.Çev. (Rekin Tekso. İstanbul: Metis.
• Çocuklar ve Büyükleri (2001). Murathan Mungan’ın Seçtikleriyle. İstanbul: Metis.
• Connell, Raewyn.W. (2019). Erkeklikler. Çev. Nagihan Konukcu, Çev. Ankara: Phoenix
• Coquet, Jean-Claude. (2007). Phusis et logos. Une phénoménologie du langage. PUV.
• Dahl, Roald (2004). Murathan Mungan’ın Seçtikleriyle Kadınlığın 21 Hikâyesi. "Son Perde". Çev. Tülin Nutku, Çev. İstanbul: Metis.
• Dörrie, Doris (2004). Murathan Mungan’ın Seçtikleriyle Kadınlığın 21 Hikâyesi. "Çatal ve Bıçakla". Çev. Nesrin Çaylak. İstanbul: Metis.
• Drescher, Anna (2024). What Ghosting Says About You. Simply Psychology. https://www.simplypsychology.org/reasons-youve-been-ghosted.html#What-Does-It-Mean-to-Ghost-Someone (Erişim tarihi: 22.04.2024).
• Erkeklerin Hikâyeleri (2004). Murathan Mungan’ın Seçtikleriyle. İstanbul: Metis.
• Erkekler Yalnızlıklar (2021). Murathan Mungan’ın Seçtikleriyle. İstanbul: Metis.
• Hermann, Judith (2004). Murathan Mungan’ın Seçtikleriyle Kadınlığın 21 Hikâyesi. "Kırmızı Mercanlar". Çev. Roza Hakmen, Çev. İstanbul: Metis.
• Hooks, Bell. (2019). Feminizm Herkes İçindir: Tutkulu Politika. Çev. Ece Aydın, Berna Kurt, Şirin Özgün, Aysel Yıldırım. İstanbul: bgst Yayınları.
• Janowitz, Tama (2004). Murathan Mungan’ın Seçtikleriyle Kadınlığın 21 Hikâyesi. “271 No.lu Çağdaş Azize”. Çev. Roza Hakmen. İstanbul: Metis.
• Kadın Dayanışma Vakfı. (2018). Kadına Yönelik Şiddet Nedir? İstanbul: Şen Matbaa. https://www.kadindayanismavakfi.org.tr/wp-content/uploads/2021/06/2018-Kadina-Yonelik-Siddet-Nedir-2018.pdf (Erişim tarihi: 29.03.2024).
• Kadınlar Arasında (2014). Murathan Mungan’ın Seçtikleriyle. İstanbul: Metis.
• Kadınlığın 21 Hikâyesi (2004). Murathan Mungan’ın Seçtikleriyle. İstanbul: Metis.
• Karakaş, Sirel (2017). Prof. Dr. Sirel Karakaş Psikoloji Sözlüğü: Bilgisayar Programı ve Veritabanı - https://www.psikolojisozlugu.com/malingering-temaruz (sürüm: 5.2.0/2022)
• Kuleli, Mesut. (2021) Feminist okuma ekseninin yazın çevirisine izdüşümleri: Orhan Pamuk’un Veba Geceleri örneği. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (Ö9), 284-306. DOI:10.29000/rumelide.984772
• Kuleli, Mesut and Uysal, Nazan Müge (2021). In pursuit of multi-ethnic feminist signs and their translations in literary feminism: The case of The Color Purple by Alice Walker. International Journal of Language Academy, 9 (3), 233-257.
• Kureishi, Hanif (2004). Murathan Mungan’ın Seçtikleriyle Kadınlığın 21 Hikâyesi. "Kız". Çev. İlknur Özdemir. İstanbul: Metis.
• Lahiri, Jumpa (2004). Murathan Mungan’ın Seçtikleriyle Kadınlığın 21 Hikâyesi. "Gerçek Bir Kapıcı". Çev. Neşfa Dereli, Çev. İstanbul: Metis.
• Lessing, Doris (2004). Murathan Mungan’ın Seçtikleriyle Kadınlığın 21 Hikâyesi. “O”. Çev. Aslı Biçen. İstanbul: Metis.