CUMHURİYET DÖNEMİNDE YURT DIŞINA ÖĞRENCİ GÖNDERME FAALİYETLERİ VE “TALHA SABUNCU” ÖRNEĞİ

Yıl 2020, , 232 - 254, 01.12.2020

Osman Kubilay Gül , Mustafa Doğan

https://doi.org/10.33692/avrasyad.832770

Öz

Modernleşme hareketlerinin toplumsal yansımalarından birisi olan yurtdışına öğrenci
gönderme faaliyetlerinin, Avrupa’da meydana gelen teknik ve ilmi gelişmeleri yerinde takip
etmek ve mümkünse bu gelişmelerin Türkiye’ye getirilmesini sağlamak gibi bir amaçla yapıldığı
söylenebilir. Özellikle Avrupa Devletleri ile yapılan çeşitli savaşlarda Osmanlı ordularının
yenilgiler alması, Osmanlı devlet adamlarını çeşitli çözüm arayışlarına sevk etmiştir. 18. yy’ın
ikinci yarısından sonra başlayan yurtdışına öğrenci gönderme faaliyetleri, bu arayışın sonucu
olarak ortaya çıkmıştır. Osmanlı döneminde başlayan yurtdışına öğrenci gönderme faaliyetleri
Cumhuriyet sonrasında da devam etmiştir. 1929 yılında çıkarılan 1416 sayılı kanunla birlikte,
yurtdışına öğrenci gönderme faaliyetlerinin daha düzenli ve programlı bir şekilde yapıldığı
görülmektedir. İlgili kanunundan sonra pek çok öğrenci eğitim amacıyla yurtdışına
gönderilmiştir. Öğrencilerin büyük bir kısmının burslu olduğu Cumhuriyet sonrası dönemde,
yurtdışına gönderilen öğrencilerin eğitim gördükleri alanlar, Türkiye Cumhuriyeti’nin kalkınma ve
modernleşme süreçleri ile örtüşmektedir. Cumhuriyet döneminde eğitim için yurtdışına giden
öğrenciler başta Almanya olmak üzere Fransa, Belçika, İsviçre, İngiltere, Avusturya, İtalya,
Macaristan, Çekoslovakya, İsveç ve Polonya gibi Avrupa ülkelerine gönderilmiştir. Ayrıca
modern dünyanın yükselen iki önemi devleti olan ABD ve Japonya gibi devletlere de yurtdışı
eğitimi için öğrenciler gönderilmiştir. Amerika’ya gönderilen az sayıda öğrenci iktisat, bankacılık,
petrol ve maden mühendisliği gibi alanlarda eğitim görmüştür. Amerika’ya gönderilen
öğrencilerden birisi de 1929 yılında Robert Kolejindeki eğitimini bitiren Talha Sabuncu’dur. 1931
yılında Amerika’nın New-York şehrine giden Talha Sabuncu, Columbia Üniversitesinin iktisat
kürsüsünde doktora eğitimin tamamlayarak Türkiye’ye dönmüştür. Türkiye’ye döndükten sonra
Ticaret Vekâletinin çeşitli birimlerinde görev alan Talha Sabuncu, Petrol Ofisi gibi Türkiye’nin
önemi kurumlarından birisinin kuruculuğunu üstlenmiştir. Bu makalede Talha Sabuncu’nun
yurtdışı eğitim faaliyetleri ve eğitimi sonrasındaki mesleki hayatı hakkında bilgi verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yurtdışı Eğitimi,, Cumhuriyet Dönemi,, Talha Sabuncu,

Kaynakça

• ASLAN, C. (2014). Erken Cumhuriyet Dönemi’nde Eğitim Bilimleri Alanında Yurt Dışına Öğrenci Gönderilmesi Olgusu (1923-1940). Yayınlanmış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• BERKES, N. (2014). Tükiye'de Çağdaşlaşma. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• ERDOĞAN, A. (2009). Türkiye'de Yurdışına Öğrenci Gönderme Olgusunun Sosyolojik Çözümlemesi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.