YABANCILARA TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE KULLANILAN DERS KİTAPLARINDA (İSTANBUL YABANCILAR İÇİN TÜRKÇE ÖĞRETİM SETİ, YEDİ İKLİM ÖĞRETİM SETİ) YER ALAN METİNLERİN OKUNABİLİRLİK DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Year 2020, Volume 8, Issue 22, 371 - 386, 15.06.2020

Hasan Hüseyin MUTLU

https://doi.org/10.33692/avrasyad.728455

Abstract

Bu çalışmada yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yaygın olarak kullanılan ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik düzeyleri incelenmiştir. Ders kitapları ve ders kitaplarında yer alan metinler dil öğretiminin en temel araçlarıdır. Dolayısıyla dil öğretiminde kullanılacak bu metinlerin seçiminde bazı ölçütlerin olması gerekir. Okunabilirlik kavramı bu ölçütlerden biri olmalıdır. Okunabilirlik genel olarak bir metnin kolay okunabilir ve anlaşılabilir olmasını ifade etmektedir. Dil öğretiminde kolayda zora doğru A1 seviyeden C2 seviyeye kadar bir öğretim sistemi göz önüne alındığında yabancı bir dili henüz öğrenmeye başlayan bireyin basit metinleri kolayca okuyabilmesi ve anlayabilmesi beklenir. Araştırma, nitel araştırma desenlerinden durum çalışması ile yürütülmüştür. Durum çalışması, sınırlı bir sistemin derinlemesine betimlenmesi ve incelenmesidir. Araştırmanın materyallerini İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Seti, Yedi İklim Türkçe Seti (Yunus Emre Enstitüsü Türkçe Öğretim Seti) kitapları oluşturmaktadır. Araştırmanın veri toplama sürecinde doküman incelemesi yönteminden faydalanılmıştır. Veriler kitapların içeriğinde bulunan toplam sözcük sayısı 100’ü geçen metinlerin doküman olarak toplanmasıyla gerçekleştirilmiştir. 100 kelimeyi geçmeyen ve diyalog metinler çalışmaya dahil edilmemiştir. Verilerin analizinde kategorisel betimsel analiz yönteminden faydalanılarak okunabilirlik formülü MS Office Excel programında uygulanmış ve metinler zorluk düzeylerine göre kategorize edilmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlar tablolar halinde gösterilmiştir. Genel olarak her iki öğretim setinin okunabilirlik düzeylerinin seviyeler arasında kolaydan zora doğru bir yol izlediği sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Okunabilirlik, ders kitabı, metin, yabancılara Türkçe öğretimi

References

• ATEŞMAN, E. (1997), “Türkçede okunabilirliğin ölçülmesi”, Dil Dergisi, S. 58: s. 71-74.
• AVRUPA KONSEYİ (2013), Diller için Avrupa ortak öneriler çerçevesi: öğrenim, öğretim ve değerlendirme, Almanya: telc GmbH.
• BİÇER, N. ve ALAN, Y. (2017), “Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kullanılan Yeni Hitit 3 ve İstanbul C1+ Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Düzeylerinin Karşılaştırılması”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C. 13, S. 3: s. 1130-1139.
• ÇETİNKAYA, G. (2010), Türkçe metinlerin okunabilirlik düzeylerinin tanımlanması ve sınıflandırılması, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• ÇİFTÇİ, Ö., ÇEÇEN, M. A. ve MELANLIOĞLU, D. (2007), “Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik açısından değerlendirilmesi”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, C. 6, S. 22: s. 206-219.
• DUBAY, W. H. (2004). The principles of readability. Costa Mesa: Impact Information.
• EROL, H. F. (2014), “Yabancı dil olarak Türkçe ders kitaplarında okunabilirlik”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, S. 50: s. 29-38.
• KARATAY, H., BOLAT, K. K. ve GÜNGÖR, H. (2013), “Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik ve anlaşılabilirliği”, International Journal of Social Science, C. 6, S. 6: s. 603-623.
• KLARE, G. R. (1963), The measurement of readability. Ames, Iowa: Iowa State University Press.
• OKUR, A. ve ARI, G. (2013), “6, 7, 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirliği”, İlköğretim Online, C. 12, S. 1: s. 202-226.
• YILMAZ, F. ve TEMİZ, Ç. (2014), “Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik durumları”, International Journal of Language Education and Teaching, S. 2: s. 81-91.
• ZORBAZ, K. Z. ve KÖROĞLU, M. (2016), “Gazi TÖMER yabancılar için Türkçe öğretim setindeki metinlerin kelime-cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri”, Electronic Turkish Studies, C. 11, S. 3: s. 2509-2524.