Araştırma Makalesi
Yıl 2022,
Cilt: 10 Sayı: 32, 241 - 254, 25.09.2022
Öz
Toplumların, tarihi süreçte ortaya koydukları maddi ve manevi unsurlar kültürel değerleri
oluşturur. Kültürün alt dallarından biri ise halk kültürü olarak adlandırılır. Halk kültürünün
içerisinde gelenekler, görenekler, inanış, giyim, mutfak gibi kültürel ögeler bulunur. Toplumların
kültürel kodlarını oluşturan bu unsurlar, canlılıklarını koruyarak kuşaklar arasında sözlü aktarım
yöntemiyle asırlardır varlıklarını devam ettirir. Sözlü aktarımın yanı sıra kültürel unsurlar,
toplumların yazılı eserlerinde de kullanılır. Böylece asırlardır sözlü şekilde devam ettirilen
kültürel unsurlar günümüzde eserler aracılığıyla yazılı şekilde devam ettirilir. Modern dönem
yazarlarından olan Ahmet Ümit’de, yetiştiği kültürel çevreden ve farklı amaçlarla gerçekleştirdiği
seyahatlerden gözlemleyerek edindiği birçok folklorik unsura eserlerinde yer vererek sözlü
kültürel unsurlarının yazılı şekilde aktarılmasını sağlayan yazarlardan biridir. Yazarın
eserlerinde folklorik unsurlara yer verilmesinin yanı sıra Masal Masal İçinde ve Olmayan Ülke
isimli eserleri baştan sona kadar anonim halk edebiyatı türlerinden olan masal türünün
motiflerini içermesi yönüyle önemlidir. Ninatta’nın Bileziği başlıklı destan metninde Hititler
zamanında gerçekleştirilen Kadeş Savaşı konu edilir. Bab-ı Esrar isimli roman ise tekketasavvuf edebiyatı unsurlarına daha fazla yer verilmesi yönüyle dikkat çeker. Yazarın
eserlerinde folklorik unsurlara bu kadar fazla yer verilmesinin nedeni Ahmet Ümit’in yetiştiği
sözlü kültür unsurlarını çok iyi benimsemiş olması ve bu unsurları okuyucularına eserleri
aracılığıyla aktarmak istemesidir. Bu makalede Ahmet Ümit’in folklor anlayışı değerlendirildikten
sonra yazarın eserlerinde yer alan folklorik unsurlar, Ahmet Edip Uysal ile Umay Günay’ın
folkloru oluşturan unsurlar tablosuna göre incelenecektir.
oluşturur. Kültürün alt dallarından biri ise halk kültürü olarak adlandırılır. Halk kültürünün
içerisinde gelenekler, görenekler, inanış, giyim, mutfak gibi kültürel ögeler bulunur. Toplumların
kültürel kodlarını oluşturan bu unsurlar, canlılıklarını koruyarak kuşaklar arasında sözlü aktarım
yöntemiyle asırlardır varlıklarını devam ettirir. Sözlü aktarımın yanı sıra kültürel unsurlar,
toplumların yazılı eserlerinde de kullanılır. Böylece asırlardır sözlü şekilde devam ettirilen
kültürel unsurlar günümüzde eserler aracılığıyla yazılı şekilde devam ettirilir. Modern dönem
yazarlarından olan Ahmet Ümit’de, yetiştiği kültürel çevreden ve farklı amaçlarla gerçekleştirdiği
seyahatlerden gözlemleyerek edindiği birçok folklorik unsura eserlerinde yer vererek sözlü
kültürel unsurlarının yazılı şekilde aktarılmasını sağlayan yazarlardan biridir. Yazarın
eserlerinde folklorik unsurlara yer verilmesinin yanı sıra Masal Masal İçinde ve Olmayan Ülke
isimli eserleri baştan sona kadar anonim halk edebiyatı türlerinden olan masal türünün
motiflerini içermesi yönüyle önemlidir. Ninatta’nın Bileziği başlıklı destan metninde Hititler
zamanında gerçekleştirilen Kadeş Savaşı konu edilir. Bab-ı Esrar isimli roman ise tekketasavvuf edebiyatı unsurlarına daha fazla yer verilmesi yönüyle dikkat çeker. Yazarın
eserlerinde folklorik unsurlara bu kadar fazla yer verilmesinin nedeni Ahmet Ümit’in yetiştiği
sözlü kültür unsurlarını çok iyi benimsemiş olması ve bu unsurları okuyucularına eserleri
aracılığıyla aktarmak istemesidir. Bu makalede Ahmet Ümit’in folklor anlayışı değerlendirildikten
sonra yazarın eserlerinde yer alan folklorik unsurlar, Ahmet Edip Uysal ile Umay Günay’ın
folkloru oluşturan unsurlar tablosuna göre incelenecektir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Boratav, Pertev Naili. 2016. 100 Soruda Türk Folkloru. Ankara: BilgeSu Yayınları.
- Örnek, Sedat Veyis. 2018. Türk Halkbilimi. Ankara: BilgeSu Yayınları
Toplam 2 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Eylül 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 10 Şubat 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 10 Sayı: 32 |
Avrasyad''de yayınlanan makaleler, Creative Commons Atıf-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC 4.0) ile lisanslanmıştır. Bilimsel araştırmaları kamuya ücretsiz sunmanın bilginin küresel paylaşımını artıracağı ilkesini benimseyen dergi, tüm içeriğine anında açık erişim sağlamaktadır. Makalelerdeki fikir ve görüşlerin sorumluluğu sadece yazarlarına ait olup Avrasyad''nin görüşlerini yansıtmazlar. Kullanım Şartları ve Gizlilik Politikası