Artistic Dimension of the Image of Abay in the Visual Arts

Yıl 2020, Sayı: 104, 136 - 149, 25.12.2020

K. Eralin

Öz

The article defines the concept of "image", "artistic image", "portrait", "artistic dimension" in visual art. It indicates the artistic activity of masters of graphics, painting, sculpture, applied art to create an artistic image of the great poet of the Kazakh people. The author concretizes the units of artistic measurement of the image of the poet of the great steppe in the visual arts in the dimension: idea, composition, color, and technique of execution. The methods of artistic measurement in the works of graphic artist Abilkhan Kasteev, Yevgeny Sidorkin, painter Nagimbek Nurmukhammedov, and sculpture of Khakimzhan Nauryzbayev are determined. The model, program and method of artistic measurement of the poet's image are characterized. The results of an experimental study on the study of the image of Abay in visual art are analyzed. It offers methodological recommendations for studying the artistic image of the great poet Abay as a means of artistic education and aesthetic education of the younger generation.

Anahtar Kelimeler

Image, Artistic Image, Artistic Dimension, Ideological Content, Compositional Solution, Color of the Picture, Skill of the Artist

KAZAKİSTAN'IN GÜZEL SANATLARINDA ABAY İMGESİ

Öz

Makale, görsel sanatlarda “imge”, “sanatsal imge”, “portre”, “sanatsal boyut” kavramlarını tanımlamaktadır. Grafik, resim, heykel ustalarının sanatsal faaliyetleri, büyük bozkır şairinin sanatsal imgesini yaratmak için öne çıkmış uygulamalı sanatlardır. Güzel sanatlarda büyük bozkır şairinin imgesinin sanatsal boyutunun birimleri ölçülür: fikir, kompozisyon, renk, teknik. Sanatçının eserlerinde sanatsal ölçüm yöntemleri - grafik sanatçısı Abilkhan Kasteev, Evgeny Sidorkin, sanatçı ressam Nagimbek Nurmukhammedov, Khakimzhan Nauryzbaev'in heykelinde ortaya çıkmaktadır. Modelin yapısı, programın içeriği ve sanatsal ölçüm yöntemleri şairin imgesi ile karakterize edilmektedir. Abay'ın görsel sanatlardaki imajını incelemek için yapılan deneysel bir çalışmanın sonuçları analiz edilmiştir. Genç kuşağın sanat eğitimi ve estetik eğitimi aracı olarak büyük şair Abai'nin sanatsal imgesinin incelenmesine yönelik metodik öneriler sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Görüntü, Sanatsal Görüntü, Sanatsal Boyut, Ideolojik Içerik, Kompozisyon Kararı, Bir Resmin Rengi, Sanatçının Yeteneği

Образ Абая в изобразительном искусстве Казахстана

Öz

В статье будут даны определения таких понятий художественого искусства как «образ», «художественный образ», «портрет», «художественное измерение». Также в статье представлен обзор художественной деятельности мастеров графики, живописи, скульптуры, прикладного искусства, задействованных в создании образа поэта Великой степи Абая Кунанбаева. Конкретизируются размеры художественных образов поэта - идея, композиция, колорит, исполнительское мастерство. Будут определены методы художественного измерения в произведениях художника Абылхана Кастеева, Евгения Сидоркина, живописца Нагим-Бека Нурмухаммедова, скульптора Хакимжана Наурызбаева. Также описаны методы исследования художественных измерений художественного образа поэта, содержание программы и структурная модель. Проанализировав результаты практических исследований по изучению образа Абая в изобразительном искусстве, будет представлена инструкция по художественному и эстетическому воспитанию подрастающего поколения через образ Великого Абая.

Anahtar Kelimeler

Образ, Художественной образ, Художественное измерение, Идейное содержание, Композиционное решение, Колорит картины, Мастерство художника

Қазақстан бейнелеу өнеріндегі Абай образы

Öz

Мақалада бейнелеу өнеріндегі «образ», «көркем образ», «портрет», «көркемдік өлшем» түсініктеріне анықтама беріледі. Ұлы даланың даңқты ақыны Абай Құнанбаевтың образын жасауға қатысқан графика, кескіндеме, мүсін, қолөнер шеберлерінің көркемдік еңбектеріне шолу жасалады. Ақынның көркем образдарының өлшемдері – идея, композиция, колорит, орындау шеберлігі нақтыланады. Суретші-график Әбілхан Қастеев, Евгений Сидоркин, суретші кескіндемеші Нагимбек Нұрмухаммедов, мүсінші Хакимжан Наурызбаев шығармашылықтарындағы көркемдік өлшем әдістері анықталады. Ақынның көркем образының көркемдік өлшемдерін оқып білудің әдістемесі, бағдарлама мазмұны, құрылымдық моделі сипатталады. Бейнелеу өнеріндегі Абай образын оқып білудің тәжірибелік зерттеу нәтижелері талданып, жас ұрпаққа Ұлы Абай образы арқылы көркемдік білім мен эстетикалық тәрбие беру нұсқаулары ұсынылады.

Anahtar Kelimeler

Образ, Көркем образ, Көркем өлшем, Идеялық мазмұн, Композициялық шешім, Картина колориті, Суретші шеберлігі

Kaynakça

• 1. Тоқаев Қ.Абай және ХХІ ғасырдағы Қазақстан // Егемен Қазақстан. 9.02.2020.
• 2. Әуезов М. Абай жолы. Роман. –Алматы: Жазушы, 1996. –380 б. 3. Ибраева Ү. Абай әлемі – бейнелеу өнерінде // Егемен Қазақстан. 3 қазан. 2018.
• 4. Prankin N.S. Metrolojinin temelleri. –M.: Logolar, 2007. S.217.
• 5. Титенов В. З. Қазақстан халқының өнері. –Алматы: Өнер. 2017. –280 с.
• 6. Туриспекова Х. Жаңа заман сәулеті. Кітап-альбом. –Алматы: Аспантау, 2018. –200 б.
• 7. Ералин Қ. Бейнелеудің мамандық пәндерін оқыту әдістемесі. –Алматы: Эверо. 2018. 98 c.
• 8. Золотарева Л.Р. Педагогическое искусствоведение. –Алматы: Білім, 2011. –395 с.
• 9. Ералин Қ. Бейсенбеков Ж. Этнобұйымдардың көркемдік өлшем бірліктерін анықтау. //Абай атындағы Ұлттық педагогикалық университетінің «Педагогика және психология» журналы, –Алматы, шілде, №3, 2019, 154–165 бб.
• 10. Əлиақпаров М.Т. Жанасу: Альбом. –Калининград: ГИПП «Янтар сказ» баспасы,1997.
• References 1. Toqaev Q.Abaı jáne HHI ǵasyrdaǵy Qazaqstan // Egemen Qazaqstan. 9.02.2020.
• 2. Áýezov M. Abaı joly. Roman. –Almaty: Jazýshy,1996. –380 b. 3. Ibraeva Ú. Abaı álemі – beıneleý ónerіnde // Egemen Qazaqstan. 3 qazan. 2018.
• 4. Prankin N.S. Metrolojinin temelleri. –M.: Logolar, 2007. S. 217.
• 5. Tıtenov V. Z. Qazaqstan halqynyń ónerі. –Almaty: Óner. 2017. –280s.
• 6. Týrıspekova H. Jańa zaman sáýletі. Kіtap-albom. –Almaty: Aspantaý, 2018. –200 b.
• 7. Eralın Q. Beıneleýdіń mamandyq pánderіn oqytý ádіstemesі. –Almaty: Evero. 2018. 98 c.
• 8. Zolotareva L.R. Pedagogıcheskoe ıskýsstvovedenıe. Almaty: Bіlіm, 2011. –395 s.
• 9. Eralın Q. Beısenbekov J. Etnobuıymdardyń kórkemdіk ólshem bіrlіkterіn anyqtaý. //Abaı atyndaǵy Ulttyq pedagogıkalyq ýnıversıtetіnіń «Pedagogıka jáne psıhologııa» jýrnaly, –Almaty, shіlde, №3, 2019, 154–165 bb.
• 10. Əlıaqparov M.T. Janasý: Albom. –Kalınıngrad: GIPP «Iantar skaz» baspasy, 1997.