Yayılıcı Dağ Muşmulası (Cotoneaster horizontalis Decne.) Çeliklerinin Köklenmesi Üzerine Ortam, Çelik Alma Zamanı ve IBA Dozlarının Etkisi

Year 2025, Volume: 14 Issue: 1, 23 - 38, 30.06.2025

Hüseyin Çelik , Öznur Kalaycı Karasakal

https://doi.org/10.29278/azd.1616448

Abstract

Amaç: Bu çalışmada farklı zamanlarda alınan yayılıcı dağ muşmulası (Cotoneaster horizontalis Decne.) çeliklerine uygulanan farklı IBA dozları ile çelik alma zamanı ve köklendirme ortamlarının köklenme ile kök kalitesi üzerine etkileri araştırılmıştır.
Materyal ve Yöntem: Bu çalışmada Ondokuz Mayıs Üniversitesi kampüs arazisinde yetişmekte olan yayılıcı dağ muşmulası (Cotoneaster horizontalis Decne.) bitkileri kullanılmıştır. Bu bitkilerin yarı odunsu sürgünlerinden Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında alınan 10 cm uzunluk ve 4 yaprak içeren çelikleri materyal olarak kullanılmıştır. Deneme 3 tekerrürlü ve her tekerrürde 20 adet çelik olacak şekilde tesadüf bloklarında bölünen bölünmüş parseller deneme desenine göre dizayn edilmiştir. Yarı odunsu sürgünlerden 3 farklı dönemde alınan çelikler 3 farklı dozda (500, 1000 ve 2000 ppm) Indole-3-butrik asit (IBA) ve kontrol (0 ppm) ile muamele edildikten sonra ısıtmasız seradaki +22°C’lik alttan ısıtmalı tavalardaki torf ve perlit ortamlarına dikilmiştir. Dikimden iki ay sonra sökülen çeliklerde köklenme oranı (%), kök sayısı (adet/çelik), köklenme derecesi (0-9), kök uzunluğu (cm) ve saksılara şaşırtılan köklü çeliklerdeki yaşayan bitki sayısı (adet) tespit edilmiştir.
Araştırma Bulguları: Yayılıcı dağ muşmulasından farklı dönemlerde alınan yapraklı çeliklere uygulanan farklı IBA dozları ve köklendirme ortamlarının köklenme, ana kök uzunlukları, köklerin sayıları, kök oluşum dereceleri ile canlı kalan veya yaşayan bitki oranlarının çeliklerin alınma zamanı, IBA dozu ve köklendirme ortamından etkilendiği saptanmıştır. Temmuz ayında alınarak 500 ppm IBA uygulanan ve torf ortamına dikilen çeliklerde %98.33 ile en yüksek köklenme oranı elde edilmiştir. Kök uzunluğunda 8.64 cm ile “torf x Ağustos çelikleri x 1000 ppm IBA dozu” en iyi sonucu vermiştir. Kök sayısında ise 6.89 adet ile “perlit x haziran çelikleri ve 1000 ppm IBA dozu” öne çıkarken köklenme derecesinde ise 5.91 ile “torf x temmuz çelikleri x 500 ppm IBA dozu” en yüksek sonucu vermiştir.
Sonuç: Yayılıcı dağ muşmulasının alttan ısıtmalı tavalarda (+22°C) yeşil ve yarı odunsu çeliklerle çoğaltılmasında köklenme ve kök kalitesinin çelik alma zamanı, IBA dozları ve köklendirme ortamlarından etkilendiği tespit edilmiştir. Buna göre en yüksek köklenme oranı %98.33 ile Temmuz ayında alınarak 500 ppm IBA uygulandıktan sonra torf ortamına dikilen çeliklerden elde edilmiştir. Kök uzunluğu ise 8.64 cm ile Ağustos ayında alınarak 1000 ppm IBA uygulandıktan sonra torf ortamına dikilen çeliklerde en yüksek olmuştur.

Keywords

Yapraklı çelik, oksin, torf, perlit

Project Number

--

Effects of Different Media, Cutting Time and IBA Doses on Rooting of Rockspray Cotoneaster (Cotoneaster horizontalis Decne.) Cuttings

Abstract

Objective: In this study, the effects of different IBA doses and rooting media applied to the cuttings of rockspray cotoneaster (Cotoneaster horizontalis Decne.) taken at different times on rooting and root quality were investigated.
Materials and Methods: In this study, rock spray cotoneaster (Cotoneaster horizontalis Decne.) plants growing in the Ondokuz Mayis University campus area were used as cutting resource. Cuttings with 10 cm length and 4 leaves taken from the current season semi-wood shoots of the plants in June, July and August were used as material. Cuttings were treated with Indole-3-butyric acid (IBA) at 3 different doses (500, 1000 and 2000 ppm) and control (0 ppm) and then planted in peat and perlite medium in +22°C under-heated pans in an unheated greenhouse. The greenhouse humidity was maintained above 70% with an automatic fogging-misting system, and shading was done with a green shade cloth starting from June. Rooting rate (%), root number (number/cutting), rooting degree (0-9), root length (cm) and the number of alive saplings in rooted cuttings transplanted into pots were determined in the cuttings removed two months after the planting date. The experiment was designed according to the split plot experimental design divided into randomized blocks with 3 replications and 20 cuttings in each replication.
Results: It was found that different IBA doses and rooting media applied to leafy cuttings taken at different times from spreading cotoneaster were affected by rooting, main root lengths, number of roots, degree of root formation and the proportion of surviving or living plants. The highest rooting rate with 98.33% was obtained in cuttings taken in July and planted in peat medium to which 500 ppm IBA was applied. “peat x August cuttings x 1000 ppm IBA dose” gave the best result with 8.64 cm in root length. “perlite x June cuttings and 1000 ppm IBA dose” stood out in root number with 6.89 pieces while “peat x July cuttings x 500 ppm IBA dose” gave the highest result in rooting degree with 5.91.
Conclusion: It was determined that rooting and root quality in propagating the spreading cotoneaster with green and semi-woody cuttings in bottom heated pans were affected by the cutting time, IBA doses and rooting media. Accordingly, the highest rooting rate of 98.33% was obtained from cuttings taken in July and planted in peat medium after applying 500 ppm IBA. The root length was the highest with 8.64 cm in cuttings taken in August and planted in peat medium after applying 1000 ppm IBA.

Keywords

Leafy cuttings, auxin, peatmoss, perlite

Project Number

--

References

• Alsup, C. M., Cole, J.C., & Claypool, P.L. (2004). Stem cuttings from caddo sugar maple trees differ in their rooting potential. Acta horticulturae. 630, 263-269.
• Anderson, N. O., Hoover, E., & Kostick, S.A. (2016). Cutting type and time-of-year affect rooting ability of hardy Minnesota Prunus species. J. of the Amer. Pomologıcal Society. 70(3), 114-123.
• Baktır, I. (2015). Hormonlar, Bitki Gelişim Düzenleyicileri Özellikleri ve Tarımda Kullanımları. Hasad Yayınları, 108s.
• Ball, V. (1998). Media Mixes. B. Vicke (Ed.). Ball RedBook içinde (93-104 ss). Ball Publishing, Batavia, Illinois, USA.
• Ball, V., & Zylstra, A. (1998). More Efficient Greenhouse Heating. Vicke (Ed.). Ball RedBook içinde (35-54 ss). Ball Publishing, Batavia, Illinois, USA.
• Beyl, C.A., Burger, D.W., & Cheng Z-M. (2015). Plant Growth Substances Used In Propagation. Beyl, C.A., Trigiano, R.N. (Ed). Introduction to Plant Propagation and Laboratuary Exercises içinde (Ed:), 47-63 ss. CRC Press, Taylor & Francis Group, Boca Raton, FL. Beyl, C.A., & Trigiano, R.N. (2015). Introduction to Plant Propagation. Beyl, C.A., Trigiano, R.N. (Ed). Introduction to Plant Propagation and Laboratuary Exercises içinde (Ed:) CRC Press, Taylor & Francis Group, Boca Raton, FL, 478.
• Blythe, E.K. (2012). Hardwood cutting propagation of confederate rose using auxin wounding treatments. Horttechnology, 22(4), 476-478.
• Blythe, E.K. (2013). Winter propagation of Confederate rose (Hibiscus mutabilis )with hardwood cuttings. Acta horticulturae, 1014, 151-154.
• Brock, J.A. (2014). Rooting stem cuttings of shantung maple (Acer thuncatum), mound layering shantung and caddo sugar mapples (Acer saccharum) and using eastern redcedar (Juniperus virginiana) as a substrate component in stem cuttings propagation. MsC Thesis, Kansas State Univ., 95p.
• Buffin, M.F. (2005). Winter-Flowering Shrubs. Timber Press, 232.
• Çelik, H., Çakır, Ş., Çelik, D., & Altun, B. (2018). Effect of leaf size and IBA on rooting and root quality of japanese privet, rock coteneaster and ornamental pomegranate mini cuttings. 30th international horticulturel congress Istanbul-Turkey. S15- Ornamental Horticulture: ColourYour World. 17s.
• Çelik, H. (2012). Yüksek Boylu Maviyemiş Çeşitlerinde Köklenme Üzerine Çelik Tipi, Çelik Alma Zamanı ve Köklenme Ortamının Etkisi. IV. Ulusal Üzümsü Meyveler Semp. 3-5 Ekim, Akdeniz Üniversitesi, Antalya. Bildiriler Kitabı: 324-335.
• Çelik, H. (2016). Yüksek boylu maviyemiş (Vaccinium corymbosum L.) çeşitlerinden alınan yapraklı yumuşak odun mikro çeliklerde köklenme üzerine ortamların etkisi. Bahçe, 45(1), 1-6
• Çelik, H. (2017). Yüksek boylu maviyemiş çeşitlerinden alınan yapraklı yarı odunsu çeliklerde köklenme üzerine çelik alma zamanı ve IBA uygulamalarının etkisi. Bahçe, 46 (Özel Sayı 1), 63-72.
• Çelik, H., & Çelik, D. (2017). Güzyemişi (Elaeagnus umbellata Thunb.) çeliklerinde köklenme üzerine çelik alma zamanı ve IBA uygulamalarının etkisi. Bahçe, 46 (Özel Sayı 1), 155-162.
• Çelik, H., İslam, A., Kalkışım, Ö., Deligöz, H. & Ateş, S. (2016). Karayemiş tepe çeliklerinin köklenmesi üzerine kesim şekli ve dışsal oksin uygulamasının etkileri. Bahçe dergisi, 45(1), 428-433.
• Çelik, H., İslam, A., & Kalkışım, Ö. (2015). Effect of cutting time and IBA application on rooting of edible cherry laurel (Prunus laurocerasus cv. ‘Kiraz’) cuttings. Anadolu Tarim Bilimleri Dergisi. 30, 215-220.
• Davidescu, V.E., Caretu G., & Madjar, R.M. (2002). The influence of substrate and cutting period on the propagation of some ornamentel species. Acta Horticulturae, 608, 273-277.
• Dirr M.A. & Heuser C.W. (1987). The reference manual of woody plant propagation. Athens, GA:Varsity Press. 239.
• Dobner, J.M., Navroski, M.C., & Dal Vesco, L.L. (2018). Assexual propagation of Cupressus lusitanica and Cryptomeria japonica: the challenge of genetic rescuing adult trees. Scientia forestalis. 46(117), 53-63.
• Ersoy, N., Kalyoncu, İ.H., & Özer, N. (2016). Rooting of apical softwood cuttings of Cotoneaster horizontalis Decne with application of IBA and air humidity. Selçuk journal of agricultureand food sciences. 30(2), 67-73 .
• Eşitgen, A., Ercişli, S., Şevik, İ., & Şahin, F. (2003). Effect of Indole-3-butryric acid and different strains of agrobacterium rubi on adventive root formation from softwood and semi-hardwood wild sour cherry cuttings. Turk J. Agric. Foresrty, 27, 37-42.
• Fascella, G., Militello, M. & Carrubba A. (2012). Propagation of Artemisia arborescens L. By stem cutting:adventitious root formatıon under different condıtıons. Propagation of Ornamental Plants. 12(3), 171-177.
• Fischer, D.L.O., Fernandes, G.W., & Borges, E.A. (2016). Rooting of blueberry hardwood cuttings as affected by irrigation water pH and IBA. Acta horticulturae. 1130, 431-435.
• Hartmann, H.T., Kester, D.E., Davies, F.T., & Geneva, R.T. (2014). Plant Propagation, Principles and Practices. Pearson New Int. Ed. England, Eight Ed., 922p.
• Hartmann, H.T., Kester, D.E., Davies, F.T., & Geneve, R.L. (2011). Plant Propagation: Principles and Practices, 8th Edition.Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall, 880.
• Henry, P.H., Blazich, F.A., & Hinesley, L. E. (1992). Vegetatıve propagatıon of eastern redcedar by stem cuttıngs. Hortscience. 27(12), 1272-1274.
• Hue, T.S., Abdullah, T.L., & Abdullah, N.A.P. (2012). Vegetative propagation of kemunting (Rhodomytus tomentosa (aiton) hassk): Effect of locations, types of cutting and İBA concentrations. Propagation of Ornamental Plants. 12(3), 155-162.
• Iwasaki, K., Omori, S. & Kajita, S. (2012). Characteristicsfor the clonal propagation of Eucalyptus globulus labill. Propagation of Ornamental Plants, 12(4), 187-194.
• İslam, A., Öger, İ., Karagöl, S., & Turan, A. (2019). Farklı IBA uygulamalarının Corylus colurna L.’nın odun çelikleriyle köklenmesi üzerine etkisi. Akademik Ziraat Dergisi, 8(Özel Sayı), 45-48.
• Kacar, B., Katkat, V., & Öztürk, Ş. (2010). Bitki Fizyolojisi. Nobel Bilim ve Araştırma Merkezi Yayın No: 46. Ankara. s.450.
• Kim, C.S., & Kim, Z.S. (2012). Effects of cutting time, auxin treatment and cutting position on rooting of the green-wood cuttings and growth characteristics of transplanted cuttings in the adult Prunus yedoensis. Korean Journal of Horticultural Science & Technology, 30(2), 129-136.
• Lee, S.Y., Yoon, N.H., Gu, J.H., & Jeong, S.J. (2009). Effect of leaf number and rooting media on adventitious rooting, of softwood cuttings in native Hydrangea serrata for. acuminata. Korean J. of Hortic. Sci. and Tech. 27(2), 199-204.
• Liu, Q., Lan, Q.-Y., Tan, Y.-H., Shen Y.-X, & Wen, B. (2010). A preliminary study on seed germination of dominant plantsfrom a karst landscape in bijie, guizhou. Chinese Academy of Sci. 32(6), 539-546.
• Lonnee, D., Rose, D., Selinger, D., & Whitman, J. (2011). Growing Shrubs and Small Trees in Cold Climets. Univ. Of Minnesota Press., 81-84.
• Osburn, L.D., Cheng, Z.M., & Trigiano, R. (2015). Adventitious Rooting of Woody and Herbaceous Plants. Beyl, C.A., Trigiano, R.N, (ED.). Plant Propagation Concepts and Laboratuary Exercises içinde (231-240ss), CRC Prerss, Taylor and Francis Group.
• Pereira, D., P., Alves Moreire, E.F., & Machado, E., R. (2017). Indolbutiric acid responses on rooting and survival of Hymenaea courbaril L. cuttings. Applied research & Agrotechnology, 10(2), 111-117.
• Perera, P.C.D., & Dahanayake, N. (2017). Effect of indole-3-butyric acid and maturity level of single node stem cuttings on propagation of Exacum ritigalensis. J. of Agri Search, 4(1), 41-44.
• Ruter, J. (2015). Cloning Plants by Rooting Stem Cuttings. Beyl, C.A., Trigiano, R.N. (Ed.). Plant Propagation Concepts and Laboratuary Exercises içinde (219-229ss), CRC Prerss, Taylor and Francis Group.
• Saifuddin, M., Osman, N., & Rahman, M.M. (2013). Influence of different cutting positions and rooting hormones on root initiation ond root-soil matrix of two tree species. Int. J. of Agric. and Biol., 15(3), 427-434.
• Sajid, M., Pervaiz. M., & Rab, A. (2012). Response of plane tree (Platanus orientalis) to cuttings and planting dates. J. of Aimal and Plant Sci., 22(2), 420-424.
• Slabaugh P.E., & Shaw N.L. (2008). Rosaceae-Rose family Cotoneaster Medik. Cotoneaster. The Woody Plant Seed Manuel. İçinde. Bonner F.T., Karrfalt R.P. (Ed.) USDA Forest Service Agricultural Handbook, 727 (442-446ss).
• Spethmann, W. (2015). Long Cutting, A Novel Method to Propagate Woody Plants. Beyl, C.A., Trigiano, R.N. (Ed.). Introduction to Plant Propagation and Laboratuary Exercises içinde.
• Toogood, A. (1999). Plant Propagation. The American Hort. Soc. DK Publish. New York. 320p.
• Ulus, A. (2008). İstanbul ve Çevresinde Peyzaj Düzenlemelerinde Kullanılan Bazı Dağmuşmulası (Cotoneaster medik.) Taksonları. İst. Üniv. Orman Fak. Derg., 58-1.
• Van-Bragt, j., Van-Gelder, H., & Pierik R.L.M. (1976). Rooting of shoot cuttings of ornamental shrubs after immresion in auxin-containing solutions. ScientiaHort. 4(1), 91-94.
• Wei, W., & Zhang, G.X. (2015). Study on softwood cutting of Chionanthus retusus and change of nutrient content during rooting period. J. of Henan Agricultural Science, 44(10), 127-131.
• Witcher, A.L., Blythe, E.K., & Fain, G.B. (2014). Stem cutting propagation in whole Pine tree substrates. Horttechnology, 24(1), 30-37.
• Zenginbal, H., Haznedar, A., & Dolgun, O. (2014). Effects of Indole-3-butyric acid (IBA) and cutting type on rooting of Camellia sinensis (L.) O. Kuntze.Amer. J. of Exp. Agric. 4(12), 1935-1943.