Öğretim Teknolojisi Algısındaki Değişim Durumunun İncelenmesi: Metaforik Bir Çalışma

Yıl 2021, , 769 - 785, 28.12.2021

Salih Birişçi

https://doi.org/10.51460/baebd.941245

Öz

Bu çalışmada, üniversite öğrenimine yeni başlayan öğretmen adaylarının “öğretim teknolojisi” algısındaki değişim durumunun irdelenmesi amaçlanmıştır. Bu noktada, “Öğretim Teknolojilerinin Temelleri” adlı dersin başlangıç ve bitiş aşamalarında öğretim teknolojisi kavramına ilişkin metaforların tespiti ve bunlar arasındaki değişimin belirlenmesi araştırmanın problemini oluşturmaktadır. Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümünde öğrenim gören 24 öğretmen adayının katılımcı olarak yer aldığı bu araştırma nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim (fenomenoloji) deseni çerçevesince yürütülmüştür. Veri toplama aracı olarak üzerinde "Öğretim teknolojileri …….. gibidir, çünkü ……..” ifadesinin yer aldığı yarı yapılandırılmış formlar kullanılmış ve öğrencilerin belirtmiş olduğu ifadeler araştırmanın temel veri kaynağını oluşturmuştur. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde içerik analizi yönteminden faydalanılmış olup, ders öncesi 20 (5 kategori) ve ders sonrası aşamada 18 (4 kategori) metafor sınıflandırılarak ortaya konulmuştur. Elde edilen bulgular ışığında, gerek ders öncesi gerekse ders sonrası öğretim teknolojisi kavramına ilişkin metaforik algıların benzerlik gösterdiği belirlenmiş ve öğretimi destekleyici rolünü betimleyen algıların ders sonrası aşama lehine ağırlık kazandığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öğretim teknolojisi, metafor, öğretmen adayı

Exploring Perception of Change on Instructional Technology: A Metaphorical Study

Öz

In this study, it is aimed to investigate the change in the perception on “instructional technology” through metaphors. Determining the metaphors about the perception of instructional technologies at the pre-post stages of the course called “Fundementals of Instructional Technologies” and the change between them constitutes the problem statement of the research. A phenomenon (phenomenology) pattern, one of the qualitative research methods was used throughout the research. 24 pre-service teachers studying in the computer and instructional technologies department constitute the sample of the research. Semi-structured forms as “Instructional technologies …… because …….” were distributed as data collection tool. The results were presented by classifying 20 (5 categories) and 18 (4 categories) metaphors as pre-post course stage. The metaphoric perceptions regarding the concept of instructional technology are similar for both pre-post stages, and the perceptions that describe the role of supporting the instruction have gained weight in favor of the post-course stage.

Anahtar Kelimeler

Instructional technology, Metaphor, Pre-service teacher

Kaynakça

• Alkan, C. (2011). Eğitim teknolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Alpaydın, Y., Kocabaş, C., Dervişoğulları, M., ve Çakır, G.S. (2019). Öğretmenlik eğitiminde kazandırılan yeterliklerin öğretmenlik mesleği ile uyumu: Öğretmen görüşlerine dayalı bir karma araştırma. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 49, 17-49.
• Anderson,T. (2003). Getting the mix right again: An updated and theoretical rationale for interaction. The International Review of Research in Open and Distance Learning, 4(2). DOI: https://doi.org/10.19173/irrodl.v4i2.149
• AECT (Association for Educational Communications and Technology) (1972). The field of educational technology: A statement of definition. Audio-visual Instruction, 17(8), 36-43.
• Aygün, M., Hacıoğlu, Y. ve Durukan, Ü.G. (2014). Prospective science teachers’ metaphorical images about ‘Light’. International Conference on Education and Social Sciences, Proceedings of INTCESS14, p.1380-1388.
• Aykaç, N. ve Çelik, Ö. (2014). Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının eğitim programına ilişkin metaforik algılarının karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim, 39(173), 328-340.
• Balcı, E.Ö., Gökkaya, Z., ve Kar, A. (2013). Fatih projesinin üniversiteler yüzü. İstanbul Sosyal Bilimler Dergisi, 5, 14-30.
• Bas, G. (2017). Perceptions of teachers about ınformation and communication technologies (ict): A study of metaphor analysis. Contemporary Educational Technology, 8(4), 319-337.
• Can, E. (2019). Öğretmenlerin meslekî gelişimleri: Engeller ve öneriler. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(4), 1618-1650.
• Çivril, H., Aruğaslan, E., ve Özkara-Özaydın B. (2018). Uzaktan eğitim öğrencilerinin uzaktan eğitime yönelik algıları: Bir metafor analizi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 8(1), 39-59.
• Çoklar, N.A., ve Bağcı, H. (2009). Öğretmen adaylarının eğitim teknolojisi kavramına yönelik geliştirmiş olduğu metaforlar. Journal of Qafqaz University, 28, 172-184.
• Demirel, Ö. (2004). Öğretimde planlama ve değerlendirme, öğretme sanatı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Doğan, Y. (2015). 100. Yılında öğretmen adayları ve öğrencilerin bakışıyla Çanakkale Savaşları: Bir metafor araştırması. Turkish Studies, 10(3), 369-386.
• Durak, H.Y., ve Sarıtepeci, M. (2017). Investigating the effect of technology use in education on classroom management within the scope of the Fatih project. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46(2), 441-457. DOI: 10.14812/cufej.303511
• Durukan, Ü.G., Hacıoğlu, Y., ve Usta Dönmez, N. (2016). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri öğretmeni adaylarının “Teknoloji” algıları. Bilgisayar ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(7), 24-46.
• Durmuş, A. ve Kaya, S. (2010). Öğretmen adaylarının öğretim materyali hakkındaki metaforlarının incelenmesi. 4th International Computer and Instructional Technologies Symposium (ICITS 2010), (pp. 452-456).
• Ely, D.P. (1963). The changing role of the audio-visual process in education: A definition and a glossary of related terms. AV Communication Review, 11(1).
• Erden, M. (2005). Öğretmenlik mesleğine giriş. İstanbul: Epsilon Yayınları.
• Erişti Bedir, S.D., Kurt, A.A., ve Dindar, M. (2012). Teachers’ views about effective use of technology in classrooms. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 3(2), 30-41.
• Farisi, M. I. (2016). Developing the 21st-century social studies skills through technology integration. Turkish Online Journal of Distance Education, 17(2), 16-30.
• Fidan, M. (2014). Öğretmen adaylarının teknoloji ve sosyal ağ kavramlarına ilişkin metaforik algıları. The Journal of Academic Social Science Studies, 25(1), 483-496.
• Gagne, R.M. (1987). Instructional technolgy: Foundations. NY: Rothledge.
• Gömleksiz, M. (2004). Use of educational technology in english classes. Turkish Online Journal of Educational Technology, 3(2), 71-77.
• Harris, J.L., Al-Bataineh, M. ve Al-Bataineh, A. (2016). One to one technology and its effect on student academic achievement and motivation. Contemporary Educatıonal Technology, 7(4), 368-381
• Haşlaman, T., Kuşkaya-Mumcu, F., ve Usluel, Y. K. (2007). The integration of information and communication technologies in learning and teaching process: A lesson plan example. Education and Science, 32(146), 54-63.
• Hew, K. F., ve Brush, T. (2007). Integrating technology into K-12 teaching and learning: Current knowledge gaps and recommendations for future research. Educational Technology Research and Development, 55(3), 223-252.
• Hsu, S., ve Kuan, P.-Y. (2013). The impact of multilevel factors on technology integration: the case of Taiwanese grade 1–9 teachers and schools. Educational Technology Research and Development, 61(1), 25–50.
• Kabakçı Yurdakul, I. (2011). Öğretmen adaylarının teknopedagojik eğitim yeterliklerinin bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanımları açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 397-408.
• Karataş, K. (2020). Öğretmenlik mesleğine kuramsal bir bakış. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(17), 39-56.
• Kauffman, D. F. (2004). Self-regulated learning in web-based environments: Instructional tools designed to facilitate cognitive strategy use, metacognitive processing, and motivational beliefs. Journal of Educational Computing Research, 30, 139-161.
• Kaya, G., ve Usluel, Y. K. (2011). Öğrenme-Öğretme Süreçlerinde BİT Entegrasyonunu Etkileyen Faktörlere Yönelik İçerik Analizi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 48-67.
• Kıyıcı, G. ve Yumuşak, A. (2005). Fen bilgisi laboratuarı dersinde bilgisayar destekli etkinliklerin öğrenci kazanımları üzerine etkisi. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 4, 130-134.
• Koç, M. (2013). Student teachers’ conceptions of technology: A metaphor analysis. Computers ve Education, 68, 1-8.
• Korkmaz, F., ve Ünsal, S. (2016). Okul öncesi öğretmenlerin “Teknoloji” kavramına ilişkin metaforik algılarının incelemesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(35), 194-212.
• Kuru, E., ve Kuru, O. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının eğitim teknolojisi kavramına ilişkin metaforik algıları. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 257-278.
• Lakoff, G. ve Johnson, M. (2007). Metaforlar: Hayat, Anlam ve Dil (Çev. Demir, G.Y.). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Lei, J. ve Zhao, Y. (2008). One-to-one computing: what does it bring to schools? Journal of Educational Computing Research, 39(2):97-122. doi:10.2190/EC.39.2.a
• Mazman, S. G. ve Usluel, Y.K. (2011). ICT integration in the learning-teaching process: Indicators and models. Educational Technology Theory and Practice, 1(1), 62-80.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (Çev. Turan, S.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2012). Eğitimde FATİH Projesi web sayfası. Alınan yer http://fatihprojesi.meb.gov.tr/index.html
• Miles, M, B., ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Morrison, G. R., Ross, S. M., Kemp, J. E., ve Kalman, H. (2010). Designing effective instruction: Applications of instructional design (6th. Ed.), New York, NY: Wiley.
• Odabaşı, H.F. (2007). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Özdemir, M.A. (2015). Eğitim teknolojilerinin fen ve teknoloji derslerinde kullanılması: Bir durum çalışması. Journal of Edducational Studies, 3(4), 137-148.
• Özer, S., ve Türel Kılıç, Y. (2015). Bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının e-kitap ve etkileşimli e-kitap kavramına ilişkin metaforik algıları. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 6(2), 1-23.
• Perkmen, S., ve Tezci, E. (2011). Eğitimde teknoloji entegrasyonu: Materyal geliştirme ve çoklu ortam tasarımı. Ankara: Pegem Akademi.
• Reigeluth, C. ve Joseph, R. (2002). Beyond Technology Integration: The Case for Technology Transformation. Educational Technology. 42, 9-12.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 459-496.
• Sarac, H. (2018). Use of instructional technologies by teachers in the educational process: Metaphor analysis study. European Journal of Educational Research, 7(2), 189-202.
• Seels, B. B., ve Richey, R. C. (1994). Instructional technology: The definition and domains of the field. Washington DC: Association for Educational Communications and Technology.
• Selcuk, G. (2018). Türkçe öğretmen adaylarının öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı dersine ilişkin metaforik algılarının incelenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(26), 526-543.
• Sezgin, F., Erdoğan, O., ve Erdoğan, B. H. (2017). Öğretmenlerin teknoloji öz yeterlikleri: Öğretmen ve öğrenci görüşlerine yönelik bütüncül bir analiz. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 7(1), 180-199.
• Şahin, Ş., ve Baturay, M.H. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin internet kavramına ilişkin algılarının değerlendirilmesi: Bir metafor analizi çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(1), 177-192.
• Şahin İzmirli, Ö., ve Köse, E. (2018). Öğretmen, öğrenci ve okul yöneticilerine göre sınıfta teknolojinin rolleri: Teknolojiyi sınıfta kim, neden istiyor? Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(3), 246-266
• Şimşek, N. (2007). Öğretim teknolojileri kullanımı ve materyal geliştirme (Uygulama örnekleriyle). Ankara: Asil.
• Ulu Kalın, Ö. ve Çalık Uzun, S.(2017). Anadolu lisesi ve anadolu öğretmen lisesi öğrencilerinin öğretmen kavramına yönelik metaforik bakışları. Electronic Turkish Studies, 12(17), 7-30.
• Wang, Q., ve Woo, H. L. (2007). Systematic Planning for ICT Integration in Topic Learning. Educational Technology ve Society, 10(1), 148-156.
• Wong E.M.L., ve Li S.C. (2008). Framing ICT implementation in a context of educational change: A multilevel analysis. School Effectiveness ve School Improvement,19(1), 99-120.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, G. K. ve Güven, B. (2015). Öğretmen adaylarının uzaktan eğitime yönelik algılarının metaforlar yoluyla belirlenmesi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 6(2), 299-322.