Sınıf Dışı Eğitime Dayalı Etkinliklerle İşlenen Sosyal Bilgiler Dersine Yönelik İlkokul 4. Sınıf Öğrenci Tutumlarının İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 1, 89 - 106, 30.06.2020

Görkem Avcı , Nevzat Gumus

Öz

Bu araştırmada, ilkokul 4. Sınıf Sosyal Bilgiler dersi “İnsanlar, yerler ve çevreler” öğrenme alanının sınıf dışı eğitim etkinlikleriyle öğretiminin, öğrencilerin sosyal bilgiler dersine yönelik tutumları üzerine etkisini ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırmada ön-test son-test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, uygun örneklem seçimine gidilerek, 2018-2019 eğitim-öğretim yılı orta sosyo-ekonomik düzeyde bir devlet okulunun biri deney (n=33) biri kontrol grubu (n=31) olmak üzere iki 4. sınıfı oluşturmuştur. Yapılan deneysel çalışma altı hafta sürmüştür. Altı haftalık bu süreçte deney grubunda dersler sınıf dışı eğitim etkinliklerine dayandırılarak, kontrol grubunda ise sosyal bilgiler dersi öğretim programı içeriği ve etkinlikleriyle işlenmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Ulu-Kalın ve Topkaya (2017) tarafından geliştirilen “İlkokul 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizi, SPSS 23 paket programı ile değerlendirilmiş ve betimsel istatistikler (aritmetik ortalama, standart sapma), bağımsız örneklemler için t-testi, karışık ölçümler için iki yönlü ANOVA ile yapılmıştır. Verilerin analizi sonucu, deney ve kontrol grubunun sosyal bilgiler dersi tutum ölçeği ön test son test puanları arasında deney grubu lehine anlamlı bir farklılık saptanmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre sınıf dışı eğitim etkinlikleri ile sosyal bilgiler dersini alan öğrencilerin tutum düzeyleri, sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve etkinliklerine göre ders işleyen kontrol grubu öğrencilerinden anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Sonuç olarak, Sınıf dışı eğitim yaklaşımı, öğrencilerin sosyal bilgiler dersine yönelik tutumlarında olumlu olarak etki ettiği ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sınıf dışı eğitim, Tutum, Sosyal bilgiler, Okul dışı öğretim

Destekleyen Kurum

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ

Proje Numarası

2019.KB.EGT.005 '(2018309)'

Kaynakça

• Alba, F. (2011) Outdoor Learning: Practical Guidance, İdeas and Support for Teachers and Practitioners in Scotland Education Scotland, (corp creator). https://education.gov.scot/improvement/documents/hwb24-ol-support.pdf.
• Altın, N., B., Demirtaş, S. (2012). Sosyal Bilgiler Dersinde Sınıf Dışı Eğitim Etkinlikleri (Müze ve Arazi Çalışmaları). Mustafa Safran (Ed.). Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s.509-543). Ankara: Pegem Akademi.
• Ay, M. (2018). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Açık Alan Fen ve Matematik Etkinliklerine Yönelik Görüş ve Uygulamalarının İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Bakioğlu, B. (2017). 5. Sınıf Vücudumuz Bilmecesini Çözelim Ünitesinin Okul Dışı Öğrenme Ortamı Destekli Öğretiminin Etkililiği. (Yayımlanmamış doktora tezi). Amasya Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Amasya.
• Borsos, E., Borić, E., Patocskai, M. (2018). Be in: Teach Outdoors!. Croatian Journal of Education, 20 (3), 843-866. doi: 10.15516/cje.v20i3.2978
• Büyüköztürk Ş. (2017). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum. Ankara: Pegem Akademi.
• Cirit Gül, A., Tağrikulu, P., Çobanoğlu, E.,O. (2018). Türkiye’de Sınıf Dışı Eğitim ile İlgili Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi. Sınıf Dışı Öğrenme Sempozyumu Özetler ve Tam Metinler Kitabı, 92-101, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Çerkez, S. (2011). Sosyal Bilgiler Dersinde Müze Eğitimine Dayalı Öğretim Uygulamalarının Akademik Başarısına ve Tutumlarına Etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
• Çetin, M., A., Metin, C. (2013). Mezarlık ve Şehitlik Ziyaretlerinin Tarih Bilgisi ve Bilincinin Oluşumunda ve Öğrencinin Akademik Başarısındaki Etkisi. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi 1 (1), 44-66.
• Danarti, R. (2014). The Difference of Socıal Science Achievement Using Project-Based Learning Outdoor Study with Conventional Study Of Junior High School Students. Journal Pendidikan Humaniora, 2 (2), 102-111.
• Eaton, D. (1998). Cognitive and Affective Learning in Outdoor Education, (Unpublished doctoral thesis). University of Toronto, Canada.
• Eick, C. (2012). Use of The Outdoor Classroom and Nature-Study to Support Science and Literacy Learning: A Narrative Case Study of A Third-Grade Classroom. Journal of Science Teacher Education, 23, 789-803. doi:10.1007/s10972-011-9236-1.
• Fägerstam, E. (2013). High School Teachers’ Experience Of The Educational Potential Of Outdoor Teaching and Learning, Journal of Adventure Education & Outdoor Learning, 14 (1), 56-81. doi: 10.1080/14729679.2013.769887.
• Fägerstam, E., Blom. J. (2013). Learning Biology and Mathematics Outdoors: Effects and Attitudes in a Swedish High School Context, Journal of Adventure Education and Outdoor Learning, 13 (1), 56-75, doi: 10.1080/14729679.2011.647432.
• Foran, A. (2008). An Outside Place for Social Studies. Canadian Social Studies, 41(1), 1-9.
• Göğebakan, Y. (2009). Görsel sanatlar ve sosyal bilgiler derslerinin ilişkilendirilmesinin kültür varlıklarını tanıma ve sahip çıkma ile ilgili kazanımların gerçekleşmesi ve öğrencilerin tutumları üzerinde etkileri. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Güler, A. (2011). Planlı Bir Müze Gezisinin İlköğretim Öğrencilerinin Tutumuna Etkisi. İlköğretim Online, 10 (1), 169-179.
• Güngören, B. (2015). 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Sınıf Dışı Etkinlikler: Kars İli Örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kafkas Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
• Hamilton, J., M. (2017). Relationships Between Outdoor And Classroom Task Settings And Cognition İn Primary School Children, (Unpublished doctoral thesis) . Heriot-Watt University, Scotland.
• Harris, R., Bilton, H. (2019). Learning about The Past: Exploring The Opportunities and Challenges of Using an Outdoor Learning Approach, Cambridge Journal of Education, 49 (1), 69-91, doi: 10.1080/0305764X.2018.1442416.
• Humberstone, B. ve Stan, I. (2011). Outdoor Learning: Primary Pupils' Experiences and Teachers' İnteraction in Outdoor Learning, Education 3-13, 39 (5), 529-540.
• Institute for Outdoor Learning. (2018). Outdoor learning research. Evolving research and practice development in outdoor learning. Retrieved from https://www.outdoor-learning-research.org/Research/Research-Reports
• Kalın, U. Ö., Topkaya, Y. (2017). İlkokul 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersine Yönelik Tutum Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (37), 14-22.
• Koçoğlu, E. (2015). Sosyal Bilgiler Eğitiminde Eğitsel Mekânlara Dayalı Öğrenme Ortamları. Ramazan Sever ve Erol Koçoğlu (Ed.), Sosyal Bilgiler Eğitiminde Mekânsal Öğrenme Ortamları içinde (s. 43-73). Ankara: Pegem Akademi.
• Looney, C., T. (2015). Teachers Experiences with Outdoor Education. (Unpublished doctoral thesis), Northcentral University/Graduate Faculty of the School of Education, Arizona.
• Meydan, A. (2015). Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretiminde Doğa Eğitimi. Ahmet Şimşek ve Selahattin Kaymakçı (Ed.). Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s. 259-282). Ankara: Pegem Akademi.
• Morris, N. (2003). Health, Well-Being and Open Space Literature Review. [The Research Centre For İnclusive Access To Outdoor Environments] Edinburgh College of Art and Heriot-Watt University, 1-40.
• Nielsen, G., Mygind, E., Bølling, M., Camilla, R., O.,, Schneller, M., B., Schipperijn, J., Ejbye-Ernst, N., Bentsen, P. (2016). A quasi-experimental cross-disciplinary evaluation of the impacts of education outside the classroom on pupils’ physical activity, well-being and learning: the TEACHOUT study protocol, BMC Public Health, 16, 3-15. doi: 10.1186/s12889-016-3780-8.
• Okur Berberoğlu, E., Güder, Y., Sezer, B., Özdilek Yalçın, Ş. (2013). Sınıf Dışı Hidrobiyoloji Etkinliğinin Öğrencilerin Duyuşsal Bakış Açıları Üzerine Etkisi, Örnek Olay İncelemesi: Çanakkale, Bilim Kampı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(13), 1177-1198.
• Pyke, K., L. (2015). Effects of Field Trips on Alternative Students' Knowledge Skills, Attitudes, And Relationships. (Unpublished master’s thesis). Royal Roads University, Canada. Sözer, Y. ve Oral, B. (2016). Sınıf İçi Öğrenmeleri Destekleyen Okul Dışı Aktif Öğrenme Süreci: Bir Meta-Sentez Çalışması. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 7 (22), 278-310.
• Tay, B., Uçuş Güldalı, Ş., (2017). Hayat Bilgisi Öğretiminde Okul Dışı Öğrenme Çevreleri. Bayram Tay (Ed.). Etkinlik Örnekleriyle Hayat Bilgisi Öğretimi içinde (s. 226-256). Ankara: Pegem Akademi.
• Tokcan, H. (2015). Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretimi ve Öğrenme Teorileri. Ahmet Şimşek ve Selahattin Kaymakçı (Ed.). Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s. 15-40). Ankara: Pegem Akademi.
• Tuncel, G., Dolanbay, H. (2016). Sınıf Dışı Öğretim Teknikleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ramazan Sever, Mesut Aydın ve Erol Koçoğlu (Ed.). Alternatif Yaklaşımlarla Sosyal Bilgiler Eğitimi içinde (s. 358-418). Ankara: Pegem Akademi.
• Tuuling, L., Õun, T., Ugaste, A. (2018). Teachers’ Opinions on Utilizing Outdoor Learning in The Preschools of Estonia, Journal of Adventure Education and Outdoor Learning, doi: 10.1080/14729679.2018.1553722.
• White, R. (2004). Interaction with Nature during The Middle Year: It‟s İmportance to Children‟s Development & Nature‟s Future. White Hutchinson Leisure & Learning Group: USA. https://www.whitehutchinson.com/children/articles/downloads/nature.pdf.
• Zayimoğlu Öztürk, F. (2014). Sosyal Bilgiler Dersinde Arkeolojik Kazı ve Müze Gezisi. Araştırma Temelli Etkinlik Dergisi (ATED), 4 (1), 12-26.