Psikolojik Danışman Adaylarının Psikolojik Danışma Becerileri ve Özyeterliklerine İlişkin Görüşleri

Year 2021, Volume: 12 Issue: 2, 500 - 514, 28.12.2021

Büşra Emül Fatma Selda Öz Soysal

https://doi.org/10.51460/baebd.934119

Abstract

Bu araştırmanın amacı psikolojik danışman adaylarının psikolojik danışma becerileri ve psikolojik danışman özyeterliğine yönelik algılarının ortaya koymaktır. Çalışma grubu, uygun örnekleme yöntemi ile seçilen Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık bölümü 129 4.sınıf lisans öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırmanın amacı doğrultusunda psikolojik danışman adaylarının etkili kullandıkları, kullanmakta güçlük çektikleri ve geliştirmek istedikleri psikolojik danışma becerileri ile etkili çalışabildikleri ve çalışmakta güçlük çektikleri danışanlara ilişkin görüşleri belirlenmeye çalışılmıştır. Durum çalışmasının kullanıldığı bu nitel araştırmada yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmış ve elde edilen verilen içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda Psikolojik danışman adaylarının mikro yardım becerilerinden etkili kullandıkları, güçlük yaşadıkları ve geliştirmek istedikleri psikolojik danışma becerilerinin içerik ve duygu yansıtma becerileri etrafında toplandığı belirlenmiştir. Psikolojik danışman adaylarının psikolojik danışma süreci boyunca güçlük yaşadığı konular ve danışan özelliklerine yönelik algıları konusunda dışadönük/kendini açan/ konuşkan danışanlar ile daha etkili çalışabildikleri; içedönük/konuşmayan/ kendini açmayan danışanlar ile çalışmakta zorlandıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Psikolojik Danışma, Psikolojik Danışman Adayı, Psikolojik Danışma Becerileri, Özyeterlik

References

• Aladağ, M. (2013). Rehberlik ve psikolojik danışmanlık lisans programlarında psikolojik danışma uygulaması öncesinde psikolojik danışma becerileri eğitimi: Betimsel bir inceleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(1), 55-79.
• Aladağ, M., Yaka, B. ve Koç, İ. (2014). Psikolojik danışma becerileri eğitimine ilişkin psikolojik danışman adaylarının görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(3), 859-886. Doi: 10.12738/estp.2014.3.1958
• Akar, H. (2019). Durum çalışması, Ahmet Saban ve Ali Ersoy (Ed.) (ss. 139-176). Eğitimde nitel araştırma desenleri. Ankara, Anı Yayıncılık.
• Al-Darmaki, F. R. (2004). Counselor training, anxiety, and counseling self-efficacy: Implications for training psychology students from the United Arab Emirates University. Social Behavior and Personality: An International Journal, 32(5), 429-439. doi: https://doi.- org/10.2224/sbp.2004.32.5.429
• Asarlı, Z. (2012). Okullarda çalışan psikolojik danışmanların okul psikolojik danışmanı öz-yeterlik düzeylerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
• Atıcı, M. ve Ulusoy, Y. (2010). Psikolojik danışman adaylarının grup rehberliği etkinliğini yürütürken kullandıkları psikolojik danışma becerilerinin, bu becerileri kullanmaya ilişkin yeterlik algılarının ve grup yönetimini sağlama yöntemlerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 62-81.
• Austin, V. L. ve Sciarra, D. T. (2015). Çocuklarda ve ergenlerde duygusal ve davranışsal bozukluklar. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Baltacı, A. (2017). Nitel Veri Analizinde Miles-Huberman Modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED), 3(1), 1-15.
• Bakioğlu, F. (2017). Psikolojik danışman adaylarının özyeterlikleri ile kültüre duyarlılıkları, cinsiyet rolleri ve bilinçli farkındalıkları arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Doktora tezi). Eskişehir Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri. (28. bs.). Ankara: Pegem Yayınları
• Bandura, A. (1983). Self-efficacy determinants of anticipated fears and calamities. Journal of Personality and Social Psychology, 45(2), 464–469. Doi: 10.1037/0022-3514.45.2.464
• Bandura, A. (1986). The explanatory and predictive scope of self-efficacy theory. Journal of Social and Clinical Psychology, 4(5), 359-373.
• Çelik, T. H. (2019). Okul psikolojik danışmanlarının çocuk istismarı vakalarındaki deneyimleri üzerine nitel bir çalışma ( Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi: Adana.
• Crews, J., Smith, M. R., Smaby, M. H., Maddux, C. D., Torres- Rivera, E., Casey, J. A. ve Urbani, S. (2005). Self- monitoring and counseling skills: skills-based versus interpersonal process recall training. Journal of Counseling and Development, 83(1), 78-85. Doi: 10.1002/j.1556-6678.2005.tb00582.x
• Friedlander, M. L., Keller, K. E., Peca-Baker, T. A. ve Olk, M. E. (1986). Effects of role conflict on counselor trainees' self-statements, anxiety level, and performance. Journal of Counseling Psychology, 33(1), 73-77.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hackney, H. ve Cormier, S. (2008). Psikolojik danışma ilke ve teknikleri: psikolojik yardım süreci el kitabı. (T.Ergene, S. Aydemir, Çev.). Ankara: Mentis Yayıncılık.
• İkiz, F. E. (2017). Meslek Etiği ve Yasal Konular. İstanbul: Lisans Yayıncılık.
• Johnson, D., Shertzer, B., Linden, J. E. Ve Stone, S. C. (1967). The relationship of counselor candidate characteristics and counseling effectiveness. Counselor Education and Supervision, 297-304. Doi: 10.1002/j.1556-6978.1967.tb00940.x
• Kaya, M. ve Yıldırım, T. (2017). Liselerde çalışan psikolojik danışmanların okullarda yaşanan kriz durumlarına ilişkin algıları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları, 6(2), 835-857.
• Koban, İ. (2018). Psikolojik danışmanların çok kültürlü psikolojik danışma yeterliklerinin psikolojik danışma becerilerini yordama düzeyi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Kottler, J. A. (2010). Terapist olmak üzerine (1.Baskı). Pegasus Yayınları: İstanbul.
• Lannin, D. G., Guyll, M., Cornish, M. A., Vogel, D. L. ve Madon, S. (2018). The importance of counseling self-efficacy: physiologic stress in student helpers. Journal of College Student Psychotherapy, 1-11. Doi: 10.1080/87568225.2018.1424598.
• Meydan, B. (2015). Psikolojik danışman adaylarının içerik yansıtma ve duygu yansıtma becerilerine ilişkin yeterlik düzeylerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(4), 1-15.
• Rønnestad, M. H. ve Skovholt, T. M. (2003). The journey of the counselor and therapist: research on Professional development. Journal of Career Development, 30(1), 5-44. Doi: 10.1177/089484530303000102
• Şahin, İ., Togay, A., & Atıcı, M. (2019). Psikolojik danışman adaylarının terapötik beceri ve koşullara ilişkin algıları. Journal of Human Sciences, 16(1), 56-72. Doi:10.14687/jhs.v16i1.5347
• Tuzgöl-Dost, M. ve Keklik, İ. (2012). Alanda çalışanların gözünden psikolojik danışma ve rehberlik alanının sorunları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 389-407
• Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği. (2011). Psikolojik danışma ve rehberlik alanında çalışanlar için etik kurallar (8. bs.). Ankara
• Uslu, M. (2005). Psikolojik danışmanların danışma becerilerinin geliştirilmesi (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Konya.
• Xiangyi C. (2009). An exploratory study of Chinese psychotherapists' understanding and experiences of professional relationship in Mainland China (Ph.D. Thesis). The Chinese University of Hong Kong, Hong Kong.
• Yaka, B. (2005). Psikolojik danışmanların temel psikolojik danışma becerilerine ilişkin yeterlik düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (10. bs.). Ankara: Seçkin Yayınevi.