Ortaokul T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Kazanımlarının ve Ders Kitabındaki Soruların Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre Analiz Edilmesi

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 1, 326 - 349, 28.04.2024

Sezgin Elbay

https://doi.org/10.51460/baebd.1282141

Öz

Araştırmanın amacı, Ortaokul 8. sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Öğretim Programı’ndaki kazanım ile ders kitabı ölçme-değerlendirme bölümlerinde yer alan soruları Yenilenmiş Bloom Taksonomisi’ne (YBT) göre analiz etmektir. Bunun için araştırma, doküman incelemesine uygun olarak yürütülmüştür. Araştırmanın materyalleri; Ortaokul 8. sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı ve ders kitabı olarak belirlenmiştir. Kazanım ve soruların bilişsel seviyelerini belirlemek için araştırmacılar tarafından “Bilişsel Seviyeleri Belirleme Kontrol Listesi” hazırlanmıştır. Toplanan veriler üzerinde betimsel analiz ve Ki-kare analizi yapılmıştır. Analizler sonucunda; kazanımların “Olgusal Bilgiyi Anlama ile Kavramsal Bilgiyi Analiz Etme”; buna karşılık soruların “Olgusal Bilgiyi Hatırlama” kategorilerinde yığıldığı ortaya çıkmıştır. Ayrıca hem kazanım hem de soruların bilgi boyutu açısından; olgusal ve kavramsal bilgiye yoğunlaştığı; buna karşılık işlemsel bilgiyi büyük ölçüde, üstbilişsel bilgi ile bilişsel süreç boyutunda yaratma basamaklarını tamamen ihmal ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın sonuçları, kazanım ve soruların bilişsel seviyeleri arasında bir uyuşumun olmadığını da göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

yenilenen Bloom taksonomisi, Ortaokul T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi, kazanım, ölçme-değerlendirme

Kaynakça

• Anderson, L. W., Krathwohl, D. R. (2001). A taxonomy for learning, teaching, and assessing: A revision of Bloom’s taxonomy of educational objectives. New York: Longman.
• Anderson, L. W., Krathwohl, D. R., Airasian, P. W., Cruikshank, K. A., Mayer, R. E., Pintrich, P. R., . . . Wittrock, M. C. (2001). A taxonomy for learning, teaching, and assessing: A revision of Bloom's taxonomy of educational objectives. U. S.: Addison Wesley Longman, Inc.
• Ataş, Ç. ve Ataş, U. (2018). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 8. sınıf. Ankara: Bir-Yay Yayınevi.
• Baghaei, S., Bagheri, M., & Yamini, M. (2021). Learning objectives of IELTS listening and reading tests: Focusing on revised Bloom’s taxonomy. Research in English Language Pedagogy, 9(1), 182-199.
• Bloom, B. S. (1956). Taxonomy of educational objectives, the classification of educational goals, handbook I: Cognitive domain. New York: David McKay Company.
• Büken, R. ve Artvinli, E. (2021). Sosyal Bilgiler ders kitaplarındaki Coğrafya etkinliklerinin yenilenmiş Bloom taksonomisine göre analizi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 19(2), 1119-1142. DOI: 10.37217/tebd.1019914.
• Büyükalan Filiz, S. ve Baysal, S. B. (2019). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı kazanımlarının revize edilmiş Bloom taksonomisine göre analizi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 234-253. DOI: 10.17679/inuefd.435796.
• Candeğer, Ü. (2016). Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük ders kitabı ölçme ve değerlendirme sorularının incelenmesi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(15), 391-405.
• Coe, K., & Scacco, J. M. (2017). Content analysis, quantitative. In Matthes, J. (Ed.), The international enclyclopedia of communication research Methods (pp. 346-356). Hoboken, NJ: Wiley-Blackwell.
• Darwazeh, A. N. (2017). A new revision of the [revised] Bloom’s taxonomy. Distance Learning, 14(3), 13-28.
• Darwazeh, A. N., & Branch, R. B. (2017). A revision to the revised Bloom’s taxonomy. Distance Learning, 10(3), 220-225.
• Demir, P. (2015). Yenilenmiş Bloom taksonomisine göre 2005 yılı Sosyal Bilgiler Öğretim Programında yer alan kazanımlar ve seviye belirleme sınav soruları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Demirel, Ö. (2020). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Filiz, S. B. ve Baysal, S. B. (2019). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı kazanımlarının revize edilmiş Bloom taksonomisine göre analizi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 234-253.
• Forehand, M. (2010). Bloom’s taxonomy. Emerging Perspectives on Learning, Teaching, and Technology, 41(4), 47-56.
• Gagne, R. M. (1977). The conditions of learning (3rd ed.). USA: Holt, Rinehart and Winston.
• Gagne, R. M., & Briggs, L. J. (1979). Principles of instructional design (2rd ed.). New York: Holt, Rinehart and Winston.
• Gezer, Ş., Öner Sünkür, M., Şahin İ. ve Meral, E. (2014). 8. sınıf Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı kazanımlarının revize edilmiş Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 433-455.
• Guilford, J. P. (1956). The structure of intellect. Psychological Bulletin, 53(4), 267–293. https://doi.org/10.1037/h0040755
• Guilford, J. P. (1967). Creativity: Yesterday, today, and tomorrow. The Journal of Creative Behavior, 1(1), 3–14. https://doi.org/10.1002/j.2162-6057.1967.tb00002.x
• Gültekin, M. ve Burak, D. (2019). 4. sınıf Sosyal Bilgiler dersi kazanımlarının Bloom ve revize Bloom taksonomilerine göre incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(18), 121-140.
• Hsieh, H.-F., & Shannon, S. E. (2005). Three approaches to qualitative content analysis. Qualitative Health Research, 15(9), 1277–1288. https://doi.org/10.1177/1049732305276687
• Kaptan İzmir, E., & Topçu, E. (2021). Tarihsel anlama açısından T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük ders kitaplarında yer alan soru tipleri. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(2), 315-332.
• Krathwohl, D. R. (2002). A revision of Bloom’s taxonomy: and overview. Theory into Practice, 41(4), 212-218.
• Krippendorf, K. (2004). Content analysis an introduction to its methodology (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Mayring, P. (2000). Qualitative content analysis. Forum: Qualitative Social Research, 1(2). Retrieved from http://217.160.35.246/fqs-texte/2-00/2- 00mayring-e.pdf.
• Merrill, M. D. (1983). The component display theory. In C. M. Reigeluth (Ed.), Instructional design theories and models: An overview of their current status. NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Ortaokul 8. sınıf T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı. Ankara: TTK.
• Mindivanlı Akdoğan, E. ve Ceylan, Y. (2021). 7. sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programı ve ders kitabının Krathwohl taksonomisine göre incelenmesi. Milli Eğitim, 50(229), 493-521.
• Oran, M. ve Karalı, M. A. (2019). Ortaokul 7. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabı değerlendirme sorularının Bloom taksonomisinde bilişsel alan basamaklarına göre incelenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(3), 88 - 104.
• Özdemir, S. M., Altıok, S. ve Baki, N. (2015). Bloom’un yenilenmiş taksonomisine göre Sosyal Bilgiler Öğretim Programı kazanımlarının incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 363-375.
• Piaget, J. (1952). The origins of intelligence in children. New York, NY: W.W. Norton & Co. https://doi.org/10.1037/11494-0000
• Rumelhart, D. E., & Ortony, A. (1977). The representation of knowledge in memory. In R.C. Anderson, R.J. Spiro & W.E. Montague (Eds.), Schooling and the acquisition of knowledge (pp. 99-135). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Shara, O. L. (2020). Reading comprehension questions analysis of English textbook forward an English based on cognitive domain of revised Bloom’s taxonomy (Unpublished Mastery Thesis). Antasari State Islamic University: Indonesia.
• Sholikah, R. (2021). An analysis of listening and speaking tasks in “Forward” textbook based on cognitive domain of revised Bloom's taxonomy (Unpublished Mastery Thesis). Raden Intan State Islamic University of Lampung: Indonesia.
• Sönmez, V. (2020). Program geliştirmede öğretmen el kitabı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şanlı, C. ve Pınar, A. (2017). Sosyal Bilgiler dersi sınav sorularının yenilenen Bloom taksonomisine göre incelenmesi. İlköğretim Online, 16(3), 949-959.
• Tayyeh, M., Dehham, S., & Muhammed, H. (2021). An analysis of reading comprehension questions in English textbook “English For Iraq” according to revised Bloom’s taxonomy. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 12(7), 2868-2874.
• Uymaz, M. ve Çalışkan, H. (2019). Öğretmen yapımı Sosyal Bilgiler dersi sınav sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(1), 332-346.
• Wittrock, M. C. (1974). Learning as a generative process. Educational Psychologist, 11(2), 87-95.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.