Arkadaşım! Müze Rehberim Olur musun?

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 3, 3320 - 3338, 28.12.2024

Nazike Karagözoğlu , Merve Selcan Akgül , Semanur Polat , Merve Özdemir

https://doi.org/10.51460/baebd.1521333

Öz

Müzeler insanların geçmişten bugüne yaşadığı değişimi yansıtan tarih hazinesidir. Müzelerin toplama, belgeleme, koruma, sergileme, eğitim gibi temel işlevleri bulunmaktadır. Toplumu bilgilendirme ve tarih bilinci kazandırma amaçlarını içeren eğitim işlevi bu araştırmanın temel konusunu oluşturmuştur. Araştırmada, öğrencilerin müze eğitimine yönelik algıları üzerinde akran öğretiminin etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın yöntemi nitel araştırma, deseni ise durum çalışması olarak belirlenmiştir. Araştırma kapsamında, okul dışı öğrenme ortamlardan biri olan müzelerde ortaokul öğrencilerinin kendi akranlarına rehberlik ederek müze eğitimi gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 6 öğretmen adayı ve 5. sınıfta öğrenim görmekte olan 25 ortaokul öğrencisi olmak üzere toplam 31 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmanın verilerini toplamak üzere yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmış ve katılımcılar ile görüşmeler yüz yüze gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler üzerinde betimsel analiz tekniği uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre müzede yapılan rehberliğin akran öğretimi ile gerçekleştirilmesi öğrenciler üzerinde olumlu etkiler bırakmaktadır. Araştırmada rehber görevi üstlenen öğrencilerin ise uygulamayı etkili, eğlenceli, heyecan, mutluluk ve gurur verici buldukları belirlenmiştir. Akranlarından rehberlik alan öğrencilerin ise uygulamayı güzel, eğlenceli, faydalı ve ilgi çekici buldukları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Akran öğretimi, müze eğitimi, müze rehberliği

Etik Beyan

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davranıldığını; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterildiğini ve bu kaynaklara kaynakçada yer verildiğini; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığını, çalışmanın başka her hangi bir dergide yayınlanmadığını veya yayınlanmak üzere gönderilmediğini beyan ederiz.

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK ve Yozgat Bozok Üniversitesi

Proje Numarası

1919B472306781 2209/A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destek Programı

Kaynakça

• Altın, B.N. ve Demirtaş, S. (2015). Sosyal bilgiler dersinde sınıf dışı eğitim etkinlikleri müze ve arazi çalışmaları. M. Safran (Ed.), Sosyal bilgiler öğretimi (4. Baskı) (s.509-543) içinde. Pegem.
• Andaç, C. (2019). Rehber eşliğinde gezmenin ziyaretçilerin müze deneyimine olan etkisinin araştırılması: Sadberk Hanım Müzesi örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ege Üniversitesi
• Ata, B. (2015). Okul dışı sosyal bilgiler öğretiminde müzeler. A. Şimşek ve S. Kaymakçı (Ed.), Okul dışı sosyal bilgiler öğretimi (s. 171-186) içinde. Pegem.
• Aydın, S. ve Bayazıt, İ. (2021). Nitel araştırmalarda geçerlik ve güvenirlik. M. Çelebi (Ed.), Nitel araştırma yöntemleri (s.182-209) içinde. Pegem.
• Aykaç, N., Güneröz, C. ve Aykaç M. (2021). Müze eğitimi yaratıcı drama uygulamaları. Pegem.
• Balcı, A. (2005). Sosyal bilimlerde araştırma. PegemA Yayıncılık.
• Bulut, B. (2016). Ortaokul sosyal bilgiler dersine akran öğretimi metodunun etkililiğinin değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Bozdoğan, K. ve Sünbül, A. M. (2016). Ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin “müze” kavramına ilişkin geliştirdikleri metaforlar. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(31), 107-127. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sakaefd/issue/24690/261078
• Buyurgan, S. (2017). Verimli bir müze ziyaretini nasıl gerçekleştirebiliriz?. Milli Eğitim Dergisi, 46(214), 317-343.
• Buyurgan, S. ve Buyurgan, U. (2018). Sanat eğitimi ve öğretimi eğitimin her kademesine yönelik yöntem ve tekniklerle. Pegem.
• Çakır İlhan, A., Artar, M., Okvuran, A., ve Karadeniz, C. (2011). Müze eğitimi etkinlik kitabı. https://acikders.ankara.edu.tr/ adresinden 5 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• Çopur, A., ve Önal. H. (2023). Sosyal bilgiler öğretiminde planlı bir müze gezisi için örnek uygulama: Balıkesir kuvayı milliye müzesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(49), 19-32. https://doi.org/10.31795/baunsobed.1169304
• Demirel, N. (2019). Kültür, uygarlık, sanat, müze. S. Buyurgan (Ed.), Müzede eğitim öğrenme ortamı olarak müzeler (s. 7-25) içinde. Pegem
• Egüz, Ş. (2020). Sosyal bilgiler dersinde müze eğitimi uygulamalarının öğrenciler üzerindeki etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 227(49), 245-270.
• Ekiz, D. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri (4. Baskı). Anı.
• Eryılmaz, H. (2004). The effect of peer ınstruction on high school students’ achievement and attitudes to ward physic [Yayımlanmamış doktora tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Gök, T. (2018). Akran öğretimi yöntemiyle öğrencilerin kavram öğrenme ve problem çözme başarısının değerlendirilmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 18-32. https://doi.org/10.17556/erziefd.403361
• Güleç, S., ve Alkış, S. (2003). Sosyal bilgiler öğretiminde müze gezilerinin iletişimsel boyutu. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 63-78.
• Güler, A. (2011). Planlı bir müze gezisinin ilköğretim öğrencilerinin tutumuna etkisi. İlköğretim Online, 10(1), 169-179. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ilkonline/issue/8593/106855
• ICOM. (2022). Museum Definition. https://icom.museum/en/resources/standards-guidelines/museum-definition/ adresinden 25.11.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Ilıcak Aydınalp, G. (2019). Müze iletişimi. Akademik Kitaplar.
• Kadıoğlu, R.Ö. ve Yüksek, G. (2021). Müze rehberlerinin müze deneyimi üzerindeki etkileri: Eskişehir Odunpazarı Modern Müze (OMM) örneği. Journal of Gastronomy, Hospitality, and Travel, 4(2), 736-748. https://www.joghat.org/uploads/2021-vol-4-issue-2-full-text-108.pdf
• Kamçı, S. ve Memişoğlu, H. (2020). Öğretmen adaylarının sosyal bilgiler öğretiminde müze kullanımına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(4), 1755-1772. https://dx.doi.org/10.17240/aibuefd.2020.20.58249-528471
• Karadeniz, C. (2014). Çağdaş müzelerde eğitim yaklaşımları: Çocuk müzeleri ve bilim, teknoloji ve keşif merkezleri. Müzeler, oyunlar, oyuncaklar ve çocuklar. Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
• Karadeniz, C. (2017). Müze ve toplum: Müzeyle topluma ulaşmak. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(8), 19-37. https://dergipark.org.tr/tr/pub/itobiad/issue/33435/349314
• Karagözoğlu, N. (2020). Ortaokul öğrencilerinin etkinliklerle müze eğitimine ilişkin görüşleri: Yozgat Müzesi örneği. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 33-50. https://doi.org/10.31592/aeusbed.610442
• Kartal, A. ve Şeyihoğlu, A. (2020). Öğrenci bakış açısıyla sosyal bilgilerde okul dışı öğrenme ortamları bağlamında “Müzeler”. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi 6(1), 128-146. DOI: https://dx.doi.org/110.30855/gjes.2020.06.01.008
• Küçükahmet, L. (2014). Öğretim ilke ve yöntemleri. Nobel.
• Karadeniz, C., ve Okvuran, A. (2014). Müzede bir gece: Çorum Arkeoloji Müzesi’nde müze eğitimi. İlköğretim Online, 13(3), 865-879
• Meydan, A. ve Akkuş, A. (2014). Sosyal bilgiler öğretiminde müze gezilerinin tarihi ve kültürel değerlerin kazandırılmasındaki önemi. Marmara Coğrafya Dergisi, 29, 402-422, DOI: 10.14781/mcd.92390
• Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü. (2020). Akran öğreticiliği el kitabı. http://cdn.eba.gov.tr/kitap/akran adresinden 5 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• Saban, A. (2013). Öğrenme ve öğretme süreci. Nobel.
• Selanik Ay, T. (2020). Sosyal bilgiler öğretiminde sınıf dışı etkinlikler. S. Şimşek (Ed.), Sosyal bilgiler öğretimi (2. Baskı) (s. 217-239) içinde. Anı.
• Sevigen, E., Acun, İ. ve Üztemur, S. (2022). Müze eğitimi uygulamalarının öğrencilerin somut kültürel miras ve sosyal bilgiler dersine yönelik tutum ve görüşlerine etkisi: Bir karma yöntem araştırması. Journal of History School, 58, 1718-1752.
• Şekercioğlu-Çirkinoğlu, A.G. (2011). Akran öğretimi yönteminin öğretmen adaylarının elektrostatik konusundaki kavramsal anlamalarına ve tutumlarına etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
• Tezcan-Akmehmet, K. (2012). Müze eğitimi: Okul programları. N. Ertürk ve H. Uralman (Ed.), Müzebilimin ABC’si (s. 195-208) içinde. Ege.
• Toprak, E. (2021). Nitel araştırma desenleri-Olgubilim (Fenomenoloji). M. Çelebi (Ed.), Nitel araştırma yöntemleri (s.32-37) içinde. Pegem.
• Türkmenoğlu, M., ve Baştuğ, M. (2017). İlkokulda akran öğretimi aracılığıyla okuma güçlüğünün giderilmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi 5(3), 36-66. DOI: 10.14689/issn.2148- 2624.1.5c3s2m
• Ulu, M. ve Burgul Adıgüzel, F. (2019). Müzede sosyal bilgiler öğretiminde yaratıcı dramanın bir yöntem olarak kullanımına ilişkin uzman görüşleri. Yaratıcı Drama Dergisi, 14(2), 263-280. DOI: 10.21612/yader.2019.015
• Ünal, F. (2024). Okul dışı ortamlar. A. Uzunöz ve V. Aktepe (Ed.), Özel öğretim yöntemleri cilt-1 (s.445-461) içinde. Pegem.
• Ünver, V. ve Akbayrak, N. (2013). Hemşirelik eğitiminde akran eğitim modeli. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(4), 214-217.
• Üztemur, S., Dinç, E., ve Acun, İ. (2018). Müzeler ve tarihi mekânlarda uygulanan etkinlikler aracılığıyla öğrencilerin sosyal bilgilere özgü becerilerinin geliştirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (46), 294-324. https://doi.org/10.21764/maeuefd.349442
• Yarımkaya, D. ve Ünsal, Y. (2019). Fizik eğitiminde akran öğretimi. İKSAD. Yeşiloğlu, Ö. (2015). Lise düzeyinde elektrikle ilgili kavramların öğretimi üzerine akran öğretimi yönteminin etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. Baskı). Seçkin.
• Yıldırım, T. ve Canpolat, N.(2017).Akran öğretiminin etkililiğine ilişkin öğrenci görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi 12 (24), 515-526. https://dergipark.org.tr/tr/pub/befdergi/issue/33599/344638
• Yılmaz, A., Yıldırım, G, Filiz, N. ve İbrahimoğlu, Z. (2021). Etkileşimli müze ve tarihi çevre eğitimi: Kuramsal temeller ve örnek etkinlikler (2. Baskı). Pegem Akademi.
• Yılmaz, K. ve Şeker, M. (2011). İlköğretim öğrencilerinin müze gezilerine ve müzelerin sosyal bilgiler öğretiminde kullanılmasına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 3(9), 21-39.
• Yurd, M., ve Varnacı Uzun, F. (2024). Müze eğitimi projesine katılan öğrencilerin müze eğitimine ilişkin farkındalık düzeylerinin ve görüşlerinin değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi(60), 913-930. https://doi.org/10.53444/deubefd.1335657