Secondary School Students’ Views on Energy Citizenship

Year 2025, Volume: 16 Issue: 2, 3305 - 3333, 28.08.2025

Şevval Özşahin , Banu Çulha Özbaş

https://doi.org/10.51460/baebd.1598678

Abstract

Today; climate changes, the possibility of depletion of natural resources and the gradual decrease in biodiversity indicate that global environmental crises are at the door. Energy scarcity has been added to this situation in recent years. Therefore, new types of citizenship such as energy citizenship have emerged at the point of energy consumption, energy resources and transition to energy independence. The aim of this study is to reveal middle school students' views on energy citizenship. The study was conducted in the 2022-2023 academic year with a total of 38 students from the 5th, 6th, 7th and 8th grades in 3 different secondary schools in a city in the western region of Turkey. In this study, the survey model was utilized. Focus group interview questions were used as data collection tools. The data were subjected to descriptive and content analysis. In this study, students' views on energy citizenship were examined in affective (being responsible), behavioral (taking action) and cognitive (being knowledgeable) dimensions. As a result of the study, it was determined that women in the family are more inclined to save energy than men. It was also determined that students had misconceptions about energy and had difficulty in distinguishing energy sources. It was found that as the students' grade level increased, they thought more abstractly about energy and gave examples of lesser known energy sources. On the other hand, it was understood that the students were aware of the issue of taking social action in energy transition, which is included in the psychological dimension of energy citizenship, but they still thought that the national efforts of the state would be more important. In addition, the participants also stated that the state's use of sanctions in solving energy problems would be beneficial. Along with these results, various suggestions were also included in the study.

Keywords

rgy citizenship , Secondary school students , Social studies education

Ortaokul Öğrencilerinin Enerji Vatandaşlığına İlişkin Görüşleri

Abstract

Günümüzde; iklim değişiklikleri, doğal kaynakların tükenme ihtimali ve biyoçeşitliliğin giderek azalması küresel çevre krizlerinin kapıda olduğunu göstermektedir. Bu duruma son yıllarda enerji kıtlığı da eklenmiştir. Bu yüzden enerji tüketimi, enerji kaynakları ve enerji bağımsızlığına geçiş noktasında enerji vatandaşlığı gibi yeni vatandaşlık türleri de ortaya çıkmıştır. Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin enerji vatandaşlığına ilişkin görüşlerini ortaya çıkarmaktır. Çalışma 2022-2023 eğitim-öğretim yılında, Türkiye’nin üç büyükşehrinden birinin merkez ilçelerinden birinde yer alan 3 farklı ortaokulda öğrenim gören 5, 6, 7 ve 8. sınıf seviyesinden toplamda 38 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada betimsel tarama modelinden yararlanılmıştır. Veri toplama aracı olarak odak grup görüşmesi soruları kullanılmıştır. Veriler içerik analize tabi tutulmuştur. Araştırmada öğrencilerin enerji vatandaşlığına ilişkin görüşleri duyuşsal (sorumluluk sahibi olma), davranışsal (harekete geçme) ve bilişsel (bilgili olma) boyutlarda incelenmiştir. Araştırmanın sonucunda, öğrencilerin enerji konularına dair kavram yanılgılarına sahip oldukları ve enerji kaynaklarını ayırt etmekte zorlandıkları anlaşılmıştır. Öğrencilere göre aile içinde kadınların enerji tasarrufuna erkeklerden daha çok meyilli olduğu tespit edilmiştir. Öte yandan öğrencilerin enerji vatandaşlığının psikolojik yönünde yer alan enerji geçişinde toplumsal olarak da harekete geçme bilincinde oldukları ancak buna rağmen bireysel eylemlerden çok devletin ulusal çalışmalar yapmasının enerji geçişinde daha etkili olacağını düşündükleri anlaşılmıştır. Bununla birlikte devletin enerji sorunlarının çözümünde yaptırım kullanmasının fayda sağlayacağını da katılımcılar tarafından ifade edilmiştir. Araştırmada ulaşılan bu sonuçlarla birlikte çeşitli önerilere de yer verilmiştir.

Keywords

Enerji vatandaşlığı , Ortaokul öğrencileri , Sosyal bilgiler eğitimi.

References

• Altuntaş¸ E. Ç. ve Turan, S. L. (2018). Awareness of secondary school students about renewable energy sources. Renewable Energy, 116, 741-748. doi.org/10.1016/j.renene.2017.09.034
• Arachchi, J. I. ve Managi, S. (2021). Preferences for energy sustainability: Different effects of gender on knowledge and importance. Renewable and Sustainable Energy Reviews 141, 110767. doi.org/10.1016/j.rser.2021.110767
• Aydın, M. (2016). Enerji verimliliğinin sürdürülebilir kalkınmadaki rolü: Türkiye değerlendirmesi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 14(28), 409-441.
• Aygün, F. G. (2019). Ortaokul 8. Sınıf Öğrencilerinin Enerji ile İlgili Kavramları Anlama Düzeylerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Babbie, E. R. (1990). Survey Research Methods. Wadsworth Publishing Co.
• Beauchampet, I., ve Walsh, B. (2021). Energy citizenship in The Netherlands: The complexities of public engagement in a large-scale energy transition. Energy Research ve Social Science, 76, 102056. doi.org/10.1016/j.erss.2021.102056
• Biresselioğlu, M. E., Demir, M. H., Solak, B. ve Turan, U. (2022). Understanding the dynamics and conceptualization of environmental citizenship and energy citizenship: Evidence from the existing literature. Frontiers in Energy Resarch, 10,1018035. doi.org/10.3389/fenrg.2022.1018035
• Bolayır, S., ve Eroğlu, İ. (2025). Doğrusaldan Döngüsel Ekonomiye Geçişte Bazı Ülke Örnekleri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (83), 221-231. https://doi.org/10.51290/dpusbe.1577953
• Coy, D., Malekpour, S., ve Saeri, A. K. (2022). From little things, big things grow: Facilitating community empowerment in the energy transformation. Energy Research ve Social Science, 84, 102353. doi.org/10.1016/j.erss.2021.102353
• DeWaters, J. ve Powers, S. (2011). Energy Literacy of Secondary Students in New York State (USA): A Measure Of Knowledge, Affect, And Behavior. Energy policy, 39(3), 1699-1710.
• Dışişleri Bakanlığı (t.y.). Türkiye’nin Uluslararası Enerji Stratejisi. 30 Mayıs 2023 tarihinde https://www.mfa.gov.tr/turkiye_nin-enerji-stratejisi.tr.mfa adresinden edinilmiştir.
• Duit, R. (1984). Learning the Energy Concept in School-Empirical Results From the Philippines and West Germany. Physics Education, 19(2), 59.
• Dunphy, N. P., ve Lennon, B. (2022). Whose transition? A review of citizen participation in the energy system. In K. Araujo (Ed.), The handbook of energy transitions. London: Routledge.
• Elder, J. L. (2003). A Field Guide to Environmental Literacy: Making Strategic Investmentsin Environmental Education. Environmental Education Coalition.
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (t.y.). Enerji Verimliliği. 27 Şubat 2025 tarihinde https://enerji.gov.tr/enerji-verimliligi adresinden edinilmiştir.
• Hamann, K. R., Bertel, M. P., Ryszawska, B., Lurger, B., Szyma´nski, P., Rozwadowska, M., Goedkoop, F., Jans, L., Perlaviciute, G., Masson, T., Fritsche, I., Favaro, T., Hofer, A., Eisenberger, I., Gutschi, C., Grosche, C., Held, J., Athenstaedt, U., ve Corcoran, K. (2023). An interdisciplinary understanding of energy citizenship: Integrating psychological, legal, and economic perspectives on a citizen-centred sustainable energy transition. Energy Research ve Social Science, 97, Article 102959. https://doi. org/10.1016/j.erss.2023.102959
• IRENA (International Renewable Energy Agency) (t.y.). Energy transition Outlook. 1 Ekim 2023 tarihinde https://www.irena.org/Energy-Transition/Outlook#:%7E:text=The%20energy%20transition%20is%20a,second%20half%20of%20this%20century.vetext=Renewable%20energy%20and%20energy%20efficiency,of%20the%20required%20carbon%20reductions adresinden edinilmiştir.
• Joppke, C. (2021). Earned citizenship. European Journal of Sociology, 62(1), 1–35. doi.org/10.1017/S0003975621000035
• Karasar, N. (1984). Bilimsel Araştırma Metodu. Hacettepe Taş Kitapçılık.
• Kazancı, Ş. (2021). Lise Öğrencilerinin Yenilenebilir Enerji Kaynakları Konusu ile İlgili Farkındalık Düzeylerinin Belirlenmesi: Samsun İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Samsun.
• Kenis, A. (2016). Ecological citizenship and democracy: Communitarian versus agonistic perspectives. Environ. Polit. 25 (6), 949–970. doi.org/10.1080/09644016.20161203524
• Laakso, S., Eranti, V., ve Lukkarinen, J. (2023). Practices and acts of energy citizenship. Journal of Environmental Policy and Planning, 25(6), 690–702. doi.org/ 10.1080/1523908X.2023.2251915
• Lennon, B., Dunphy, N. P., Gaffney, C., Revez, A., Mullally, G., ve O’Connor, P. (2019). Citizen or consumer? Reconsidering energy citizenship. Journal of Environmental Policy and Planning, 22(2), 184–197. doi.org/10.1080/ 1523908X.2019.1680277
• Martins, A., Madaleno, M. ve Dias, M. F. (2021). Women vs Men: Who Performs Better on Energy Literacy? International Journal of Sustainable Energy Planning and Management, 32, 37–46.
• MEB. (2024). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar): Türkiye yüzyılı maarif modeli. Ankara: MEB Yayınları.
• Miles, M. B., ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis (2nd ed.), Thousand Oaks, CA: SAGE.
• Ryghaug, M., Skjølsvold, T. M., ve Heidenreich, S. (2018). Creating energy citizenship through material participation. Social Studies of Science, 48(2), 283–303. https://doi.org/10.1177/0306312718770286
• Sareen, S., ve Haarstad, H. (2018). Bridging socio-technical and justice aspects of sustainable energy transitions. Applied Energy, 228, 624–632. https://doi.org/ 10.1016/j.apenergy.2018.06.104
• Şahiner, T. C. (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Programındaki Enerji İçerikli Sosyobilimsel Konulara İlişkin Öğrenci Bilgi Düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Kırşehir.
• Töman, U. (2011). Enerji ve Enerji ile İlgili Kavramların Farklı Öğrenim Seviyelerinde Öğrenilme Durumunun Araştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Yürümezoğlu, K, Ayaz, S. ve Çökelez, A., (2009). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Enerji ve Enerji İle İlgili Kavramları Algılamaları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 3(2), 52-73.