Kullanıcı Bakışı ile Bilim ve Sanat Merkezleri: Konum, İmaj ve Fiziki Ortamlar

Year 2025, Volume: 16 Issue: 2, 2774 - 2795, 28.08.2025

Sümeyye Aybike Türk , Reyhan Midilli Sarı

https://doi.org/10.51460/baebd.1672613

Abstract

Bu çalışmanın amacı Bilim ve Sanat Merkezi (BİLSEM) kullanıcıları olan öğrenci, öğretmen, veli ve yöneticilerin söz konusu merkezlerin eğitim ortamları ve fiziki koşullarına ilişkin düşüncelerinin ve beklentilerinin ortaya konulmasıdır. Bu amaçla araştırmada yarı yapılandırılmış anket formunun temel veri toplama tekniği olarak uygulandığı yorumlayıcı, nitel araştırma deseni kullanılmıştır. Bilim sanat merkezine devam eden 50 öğrenci, 40 öğrenci velisi, 18 öğretmen ve 5 yönetici olmak üzere toplam 113 kişi çalışmanın katılımcı grubunu oluşturmaktadır. Araştırma verileri 2021-2022 eğitim-öğretim yılı bahar yarıyılında toplanmıştır. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde içerik analizi yöntemi kullanılmış; açık uçlu sorulara verilen cevaplar iki araştırmacı tarafından bağımsız olarak okunduktan sonra tekrarlanan ve önemli bulunan ifadeler belirlenerek, ifadelerin temsil ettiği düşünülen temalara ve kodlara ayrılmıştır. Çalışma sonucunda kullanıcıların BİLSEM’lerin kent içerisinde kolaylıkla erişilebilir bir noktada, kültür-sanat ve yeşil alanlara yakın, güvenli, sessiz ve sakin bir bölgede bulunmasını istedikleri; içeride gerçekleşen eğitim öğretim faaliyetlerinin dışarıya yansıdığı, halkın kullanımına açık, merak duygusunu tetikleyen bir cepheye sahip olmasını bekledikleri; öğrencilerin yalnızca akademik gelişimlerini değil, fiziksel, sosyal ve duygusal gelişim alanlarına da besleyen fiziki oluşumlara ihtiyaç duydukları, öğretmen ve velilerin de BİLSEM özelinde birtakım beklentilere sahip oldukları görülmüştür. Elde edilen sonuçlar alanyazın ışığında tartışılmış ve bilim sanat merkezlerinin fiziki ve mimari özelliklerine ilişkin önerilerde bulunulmuştur. Bu çalışmanın kullanıcıların istek ve beklentilerini ortaya koymaları sebebiyle sonraki yapı tasarımlarında kullanılacak önemli girdiler sunması umulmaktadır.

Keywords

Bilim ve Sanat Merkezi. , Eğitim Yapıları , Eğitim Ortamı. , Kullanıcı Beklentileri.

Science and Art Centers from a User Perspective: Location, Image and Physical Environments

Abstract

The aim of this study is to reveal the thoughts and expectations of students, teachers, parents and administrators who are users of Science and Art Centers (BİLSEM) regarding the educational environments and physical conditions of the centers in question. For this purpose, an interpretive, qualitative research design was used in the research in which a semi-structured survey form was applied as the main data collection technique. The participant group of the study consists of 113 people, including 50 students attending the Science and Art Center, 40 parents of students, 18 teachers and 5 administrators. The research data were collected in the spring semester of the 2021-2022 academic year. The content analysis method was used in the analysis of the obtained data; After the answers to the open-ended questions were read independently by two researchers, the repeated and important expressions were determined and divided into themes and codes that the expressions were thought to represent. As a result of the study, it was found that users wanted BİLSEMs to be located at an easily accessible point in the city, close to culture-arts and green areas, and in a safe, quiet and calm area; It was observed that the education and training activities taking place inside are reflected outside, open to public use, and have a facade that triggers curiosity; that students need physical formations that feed not only their academic development but also their physical, social and emotional development areas, and that teachers and parents have certain expectations specific to BİLSEM. The results obtained were discussed in the light of the literature and suggestions were made regarding the physical and architectural features of science and art centers. It is hoped that this study will provide important inputs to be used in subsequent building designs by revealing the requests and expectations of the users.

Keywords

Science and Art Center , Educational Building , Educational Environment , User Expectations.

References

• Bayram, Z.Y. (2019). Eğitim Alanı ve Yer Seçimi İlkeleri. S.A. Şensoy (Yay. Haz.) Eğitim Yapıları ve Tasarımı içinde (s.222-240). (Ed. Selda Al Şensoy). PEGEM Akademi, Ankara.
• Baysal, A. (2012). Beslenme, (15. bs.). Hatiboğlu Yayınevi, Ankara
• Blair, D. (2009) The child in the garden: an evaluative review of the benefits of school gardening. The Journal of Environmental Education. 40 (2), 15-38.
• Bulut, S. ve Taylı, A. (2006). Cumhuriyet Dönemi Üstün Yetenekliler Eğitim Politikası. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (12), 33-40.
• Bradley, L.K. (1995) Tierra Buena, the creation of urban wildlife habitat in an elementary school in the inner city. Children’s Environments, 12 (2), 102-110.
• Bronzaft, A. L. ve McCarthy, D. P. (1975). The Effects of Elevated Train Noise on Reading Ability. Environment and Behavior, 7(6), 517-527.
• Çalık, T., Özbay, Y., Özer, A., Kurt, T., vd. (2009). İlköğretim Okulu Öğrencilerinin Zorbalık Statülerinin Okul İklimi, Prososyal Davranışlar, Temel İhtiyaçlar ve Cinsiyet Değişkenlerine Göre İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 60(60), 555-576.
• Çetiner, A. (1979). Şehir Planlamasında Çalışma Yöntemleri ve İfade Teknikleri. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Baskı Atölyesi.
• Çitil, M. (2018). Türkiye’de Üstün Yeteneklilerin Eğitimi Politikalarının değerlendirilmesi, Milli Eğitim, Özel Sayı.
• Çınar, C., Çizmeci, F., Akdemir, Z. (2007). 8 yıllık temel eğitim okullarında müfredatın gerektirdiği mekân standartlarının İstanbul okulları üzerinden analizi. Megaron, 2 (4), 188-203.
• Dowdell, K., Gray, T. ve Malone, K. (2011). Nature and its influence on children’s outdoor play. Australian Journal of Outdoor Education, 15(2), 24-35.
• Dönmez, B. (2004). Sosyal sistem olarak sınıf ve sınıfın iklimi. M. Şişman ve S. Turan (Yay. Haz.) Sınıf yönetimi içinde (s.45-60) Pegem Yayıncılık, Ankara.
• Dönmez, N.B. (2017). Üstün ve özel yetenekli çocuklar ve eğitimleri. N. Baykoç (Yay. Haz.) Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitim içinde (361-386) Eğiten Kitap, Ankara.
• Duran-Narucki, V. (2008). School building condition, school attendance and academic achievement in New York City public schools: A mediation model. Journal of Environmental Psychology, 28, 278-286.
• Edwards, Nicole C., 2006, “School Facilities and Student Achievement: Student Perspectives on the Connection Between the Urban Learning Environment and Student Motivation and Performance”, Ohio Devlet Üniversitesi Felsefe Bölümü, yayımlanmamış doktora tezi, Ohio.
• Fjørtoft, I. (2001). The natural environment as a playground for children: the impact of outdoor play activites in pre-primary school children. Early Childhood Education Journal, 29 (2), 111-117.
• Göçmen, N.M. (2020). İlkokulda gürültü kirliliğinin düzeyi, etkileri ve kontrol edilmesine yönelik yapılan çalışmaların değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, 5. Baskı, Ankara.
• Hattie, J. (2009). Visible Learning, A Synthesis of Over 800 Meta-Analyses Relating to Achievement. Routledge, New York.
• Izadpanah, S. ve Alavi, M. (2016). The perception of EFL high school students in using of computer technology in the process of learning: merits and demerits. Advances in Language and Literary Studies 7(3), 146-156.
• İnal, S. ve Canbulat N. (2013). Çocukluk çağı obezitesine genel bakış. Güncel Pediatri, 11, 27-30.
• Karabey, H. (2009). Eğitim yapıları: geleceğin okullarını planlamak ve tasarlamak çağdaş yaklaşımlar ilkeler. Literatür Yayıncılık, İstanbul.
• MacMahon, D. J. (1990). The psychological basic of exercise and the treatment of delinquent adolescents. Sports Medicine, 9 (6), 344-351.
• Marland, S.P., 1971. Education of the Gifted and Talented, Report to Congress, U.S. Government Printing Office, Washington, DC.
• Malone, K., ve Tranter, P. (2003). Children’s Environmental Learning and the Use, Design and Management of Schoolgrounds, Children, Youth and Environments, S.13 (2), 87- 137.
• MEB. (2024). Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_10/07031350_BİLSEM_yonergesi.pdf adresinden erişildi.
• Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2. ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Murphy, S., Buckle, P. ve Stubbs, D. (2004). Classroom posture and self-reported back and neck pain in schoolchildren. Appl Ergon, 35(2), 113-120. doi: 10.1016/j.apergo.2004.01.001.
• Oblinger, D. (2005). Leading the transition from classrooms to learning spaces. Educause Quarterly, 1, 14-18.
• Orhan, R. (2019). Çocuk gelişiminde fiziksel aktivite ve sporun önemi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9,1, 157-176.
• Park, S.H. (2006). Randomized clinical trials evaluating therapeutic influences of ornamental indoor plants in hospital rooms on health outcomes of patients recovering from surgery. Yayınlanmamış doktora tezi, Kensas State University, Manhattan, Kansas.
• Schendel, E., Garrison, J.A., Johnson, P., ve Van Orsdel, L. (2013). Making Noise in the Library: Designing a Student Learning Environment to Support a Liberal Education. Cases on Higher Education Spaces: Innovation, Collaboration, and Technology içinde. (s.290-312). Books and Contributions to Books.
• Shapiro, S. (2000). Revisiting the teachers’ lounge: Reflections on emotional experience and teacher identity. Teaching and Teacher Education, 26 (2010), 616–621.
• Şensoy, S.A. ve Sarı, R.M. (2020). Yeni nesil akademik kütüphane kavramı ve mimariye yansıması, Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 10(3), 285-310.
• Türk, S.A. (2019). Eğitim mekanlarının sosyal gücü üzerine. S.A. Şensoy (Yay. Haz.) Eğitim Yapıları ve Tasarımı içinde (473-494). (Ed. Selda Al Şensoy). Ankara: PEGEM Akademi.
• Ulrich, R.S. (1984). View through a window may influence recovery from surgery. Science, 224 (4647), 420-421.
• Yalçın, U. ve Balcı, V. (2013). 7-14 yaş arası çocuklarda spora katılımdan sonra okul başarılarında, fiziksel ve sosyal davranışlarında oluşan değişimlerin incelenmesi. Spormetre: Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11 (1), 27-33.
• Yıldız, E. ve Çetin, Z. (2018). Sporun psiko-motor gelişim ve sosyal gelişime etkisi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 5 (2), 54-66.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayınevi, s.189.
• Yin, R.K. (2002). Case study research, design and methods (2nd Edn.). Newbury Park: SAGE.