Ebeveynlerin Ebeveynlik Tutumları ile Bağlanma Stilleri Arasındaki İlişki

Year 2025, Volume: 16 Issue: 2, 3179 - 3204, 28.08.2025

Gülden Erdoğan

https://doi.org/10.51460/baebd.1705375

Abstract

Bu çalışmanın amacı, okul öncesi eğitimine devam eden çocuğu olan anne ve babaların ebeveynlik tutumlarıyla kendi bağlanma stilleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu araştırma nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modelindedir. Çalışma grubu; Nevşehir il merkezinde okul öncesi eğitimine devam eden çocuğu olan 432 ebeveynden oluşmaktadır. Araştırmada verileri toplamak amacı ile “Demografik Bilgi Formu”, “Ebeveyn Tutum Ölçeği”, “Üç Boyutlu Bağlanma Stilleri Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçekler arasındaki ilişkiyi belirlemek için korelasyon analizi kullanılmıştır. “Demokratik Tutum” ile “Güvenli Bağlanma” arasında pozitif yönde orta düzeyde anlamlı bir ilişki; “Kaçınan Bağlanma” arasında negatif yönde orta düzeyde anlamlı bir ilişki tespit edilmiş; “Kaygılı Kararsız Bağlanma” arasında anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir. “Otoriter Tutum” ile “Güvenli Bağlanma” arasında negatif yönde zayıf düzeyde anlamlı bir ilişki; “Kaçınan Bağlanma” arasında pozitif yönde orta düzeyde anlamlı bir ilişki tespit edilmiş; “Kaygılı Kararsız Bağlanma” arasında anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir. “Aşırı Koruyucu Tutum” ile “Güvenli Bağlanma” ve “Kaygılı Kararsız Bağlanma” arasında pozitif yönde zayıf düzeyde anlamlı bir ilişki tespit edilmiş; “Kaçınan Bağlanma” ile anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir. “İzin Verici Tutum” ile “Güvenli Bağlanma” arasında negatif yönde zayıf düzeyde anlamlı bir ilişki; “Kaçınan Bağlanma” arasında pozitif yönde orta düzeyde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. “Kaygılı Kararsız Bağlanma” ile anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir.

Keywords

Bağlanma stilleri , ebeveyn , ebeveyn tutumları

The Relationship Between Parenting Attitudes and Attachment Styles of Parents

Abstract

The aim of this study is to examine the relationship between the parenting attitudes of mothers and fathers who have children attending preschool education and their own attachment styles. This research uses the relational screening model, which is a quantitative research method. The study group consists of 432 parents who have children attending preschool education in the city center of Nevşehir. “Demographic Information Form”, “Parental Attitude Scale”, and “Three-Dimensional Attachment Styles Scale” were used to collect data in the research. Correlation analysis was used to determine the relationship between the scales. A positive and moderately significant relationship was found between “Democratic Attitude” and “Secure Attachment”; a negative and moderately significant relationship was found between “Avoidant Attachment”; no significant relationship was found between “Anxious Ambivalent Attachment”. A weakly significant negative relationship was found between “Authoritarian Attitude” and “Secure Attachment”; a positive and moderately significant relationship was found between “Avoidant Attachment”; No significant relationship was found between “Anxious Ambivalent Attachment”. A weakly significant positive relationship was found between “Overprotective Attitude” and “Secure Attachment” and “Anxious Ambivalent Attachment”; No significant relationship was found with “Avoidant Attachment”. A weakly significant negative relationship was found between “Permissive Attitude” and “Secure Attachment”; A moderately significant positive relationship was found between “Avoidant Attachment”. No significant relationship was found with “Anxious Ambivalent Attachment”.

Keywords

attachment styles , parent , parent attitudes

References

• Akbay Postoğlu, B. (2020). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden beş yaş çocuklarının sosyal uyum becerileri ile anne baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(100), 311-330.
• Akdağ, S.T. (2011). Ergenlerin bağlanma stilleri ile ebeveynlerinin bağlanma stilleri arasındaki ilişki (Tıpta Uzmanlık Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Akyol, M. (2021). Okul öncesi eğitime devam eden 5-6 yaş çocukların iletişim becerileri ile ebeveyn tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Aktürk, M. F. (2015). Çocukları okul öncesi eğitime devam eden (5 yaş grubu) ebeveynlerinin ana-baba tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Alabay, E. (2017). Okul öncesi dönem çocuğu olan ebeveynlerin ebeveynlik tutumlarının incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 1(2): 156-174.
• Alisinanoğlu, F. (2003). Çocukların denetim odağı ile algıladıkları anne tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 97-107.
• Alisinaoğlu, F. ve Ulutaş, İ. (2000). Çocuklarda kaygı ve bunu etkileyen faktörler. Milli Eğitim Dergisi, 145, 15-19.
• Ardenghi, S., Rampoldi, G., Bani, M. ve Strepparava, M. G. (2020). Attachment styles as predictors of self-reported empathy in medical students during pre-clinical years. Patient education and counseling, 103(5), 965-970.
• Anna, M., Michelle, G. ve Regina, M. (2013). Adult attachment, emotion dysregulation, and symptoms of depression and generalized anxiety disorder. American Journal Orthopsychiatry, 83 (1), 131-141.
• Aydoğdu, F. ve Dilekmen, M. (2016). Ebeveyn tutumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 569-585.
• Babahanoğlu, R. (2021). Gençlerin bağlanma stilleri ile eş seçimi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, 17, 98-118. Doi: 10.46218/tshd.900972
• Biçkur, B. (2015). Üniversite sınavına girecek öğrencilerin sınav kaygısı, benlik saygısı ve anne-baba tutumu arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Bilge, F. (2021). 36-72 aylık çocukların medya içeriklerine erişiminde ebeveyn aracılıkları ile ebeveyn tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Bolattekin, A. (2014). Anne-babanın bağlanma stilleri, anne-baba tutumları ve çocuklarındaki davranış problemleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Bowlby, J. (1980). Attachment and loss. sadness and depression. Social Work, 54(1980), 107–116. http://doi.org/10.4135/9781446250990.n2
• Bowlby J. (1988). A secure base: parent–child attachment and healthy human development. Basic Books, New York.
• Bozaslan, H., Kaya, A. ve Genç, G. (2021). Üniversite öğrencilerinin anne- baba tutumlarının problem çözme becerilerine, sosyal kaygı düzeylerine ve akademik başarılarına etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 208-225.
• Bozdemir, F. ve Gündüz, B. (2016). Bağlanma stilleri, anne baba tutumları ve çocukluk çağı örselenme yaşantılarının duygusal zekâ ile ilişkileri. International Journal of Human Sciences,13(1), 1797-1814.
• Breidenstine, A. S., Bailey, L. O., Zeanah, C. H. ve Larrieu, J. A. (2011). Child exposure and developmental variables attachment and trauma in early childhood: A review. Journal of Child and Adolescent Trauma, 4, 274-290.
• Brenning, K. M. ve Braet, C. (2013). The emotion regulation model of attachment: An emotion‐specific approach. Personal relationships, 20(1), 107-123.
• Bronstein, M.H. ve Zlotnik, D. (2008). Parenting styles and their effects. M. M. Haith ve J.B.Benson (Ed.), Infant and Early Childhood Development, 496- 509. Elsevier Inc.
• Burger, J. M. (2006). Kişilik. İ. D. Erguvan (Çev.). İstanbul: Kaknüs.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2024). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• C., Urbón, E., Usán, P. ve Antoñanzas, J. L. (2024). Parental styles and aggressive beliefs. The mediating role of affects. Anales de Psicología/Annals of Psychology, 40(1), 76-84. doi.org/10.6018/analesps
• Cricchio, M. G. L., Musso, P., Coco, A. L., Cassibba, R. ve Liga, F. (2022). The relation between empathy and aggression: The role of attachment style. Europe's journal of psychology, 18(3), 319-336. https://doi.org/10.5964/ejop.4509
• Çağdaş, A. ve Seçer, Z. (2010). Anne- baba eğitimi. Ankara: Kök.
• Çakır, B. (2017). Dehb tanısı almış çocukların aile resmi çizimlerinin algılanan ebeveyn tutumları ve anksiyete düzeyleri ile ilişkisi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Çıplak, B. (2024). Algılanan ebeveyn tutumları ve bağlanma stillerinin yeme tutumu üzerindeki yordayıcı rolü (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Demir, E. ve Şendil, G. (2008). Ebeveyn tutum ölçeği (ETÖ). Türk Psikoloji Yazıları, 11(21), 15-25.
• Dursun, A. (2010). Okul öncesi dönemdeki çocukların davranış problemleriyle anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Ein-Dor, T. ve Hirschberger, G. (2016). Attachment orientations and jealousy: The mediating role of emotional reactions to infidelity. Personal Relationships, 23(2), 339-352. https://doi.org/10.1111/pere.12120
• Eke, K. (2018). 4-6 yaş sosyal davranış ölçeğinin geliştirilmesi ve çocukların sosyal davranışları ile ebeveyn tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Erkoreka, L., Zumarraga, M., Arrue, A., Zamalloa, M., Arnaiz, A. ve Olivas, O. (2021, Eylül 19). Genetics of adult attachment: An updated review of the literature. World Journal of Psychiatry, s. 530-542. https://doi.org/10.5498/wjp.v11.i9.530
• Erşahin, K. (2019). Anne baba tutumları ile 5-7 yaş çocukların bilişsel işlemler performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Erzen, E. (2016). Three dimensional attachment style scale. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 17(3), 01-21. DOI: 10.17679/iuefd.17323631
• Farias, O. d., Alexandre, H., Vieira de Lima, I., Gimeniz Galvao, M., Hanley-Dafoe, R. ve da Frota Santos, V. (2020). Estilos de Apego de Pessoas vivendo com HIV/AIDS. Ciênc. Saúde Coletiva, s. 25-31. https://doi.org/10.1590/1413-81232020251.30882018
• Fraley, R. C., Heffernan, M. E., Vicary, A. M. ve Brumbaugh, C. C. (2011). The experiences in close relationships-relationship structures questionnaire: A method for assessing attachment orientations across relationships. Psychological Assessment, 23(3), 615. https://doi.org/10.1037/a0022898
• Garaigordobil, M. ve Navarro, R. (2022). Parenting styles and self-esteem in adolescent cybervictims and cyberaggressors: self-esteem as a mediator variable. Children, 9(12), 1795. doi.org/10.3390/children9121795
• Gnilka, P. B., Ashby, J. S. ve Noble, C. M. (2013). Adaptive and maladaptive perfectionism as mediators of adult attachment styles and depression, hopelessness, and life satisfaction. Journal of Counseling and Development, 91(1), 78-86.
• Gölcük, M. (2014). Predicton of parenting styles from child and maternal temperamental characteristics (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Görücü, A. ve Karakuş, N. (2017). Anne tutumlarının okul öncesi dönem çocuklarının problem çözme becerilerine etkisi. Selçuk Ün. Sos. Bil. Ens. Dergisi, 37, 316-326.
• Heim, C. (2015). Adult attachment styles and psychopathic traits: A relationship mediated by empathy and emotional regulation? (Master's thesis). https://scholarcommons.sc.edu/ sayfasından erişilmiştir.
• Heinowitz, J. (1995). İmdat baba oldum (Çev. E. Sungur). İstanbul: Beyaz Yayınları.
• İnal Kızıltepe, G., Uyanık, Ö., Özsüer, S. ve Can Yaşar, M. (2013). 61-72 aylık çocukların demokratik tutum ve davranışlarının anne görüşlerine göre değerlendirilmesi. TSA Dergisi, 17(3), 227-244.
• Kamkar K., Doyle A.B. ve Markiewicz D. (2012). Insecure attachment to parents and depressive symptoms in early adolescence: Mediating roles of attributions and self-esteem. International Journal of Psychological Study, 4(2), 3-18.
• Karaşar, B. (2014). Öğretmen adaylarının bağlanma stilleri ve sosyal kaygı düzeyleri arasındaki ilişki. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 27-49.
• Karreman A. ve Vingerhoets A. J. J. M. (2012). Attachment and well-being: The mediating role of emotion regulation and resilience. Personality and Individual Differences, 53(7), 821-826.
• Kaya, G. (2020). Okul öncesi çocuğa sahip annelerin ebeveyn tutumları ile çocukların ayrılık kaygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Kesebir, S., Kavzaoğlu, S. Ö. ve Üstündağ, M. F. (2011). Bağlanma ve psikopatoloji. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(2), 321-342.
• Kılıç, T. ve Kümbetlioğlu, M. (2016). Bağlanma stillerinin iletişim becerilerine etkisini araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(3), 381-396. Adana.
• Kulaksızoğlu, A. (2011). Ergenlik psikolojisi (13. Baskı). İstanbul: Remzi.
• Mikulincer, M. ve Shaver, P. R. (2016). Attachment in adulthood: Structure, dynamics, and change. Guilford Press. https://doi.org/10.1080/15299732.2016.1179404
• Özen Altınkaynak, Ş. ve Akman, B. (2019). Okul öncesi dönemdeki çocukların okula uyum becerilerine anne baba tutumlarının etkisi. Journal o f Society & Social Work, 30(1), 19-36.
• Özkan Kunduracı, H.K. (2021). Anne destek eğitim programının 24-36 aylık çocuğu olan annelerin ebeveynlik bilgileri ile görev öz yeterliliklerine ve çocuklarının gelişimlerine etkisi (Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Özyürek, A. ve Tezel Şahin, F. (2005). 5 ve 6 yaş grubunda çocuğu olan ebeveynlerin tutumlarının incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2): 19–34.
• Pascuzzo, K., Moss, E. ve Cyr, C. (2015). Attachment and emotion regulation strategies in predicting adult psychopathology. Sage Open, 5(3), 2158244015604695.
• Pinquart, M. (2017a). Associations of parenting dimensions and styles with internalizing symptoms in children and adolescents: A meta-analysis. Marriage & Family Review, 53(7), 613-640. doi.org/10.1080/01494929. 2016.1247761
• Pinquart, M. (2017b). Associations of parenting dimensions and styles with externalizing problems of children and adolescents: An updated meta-analysis. Developmental psychology, 53(5), 873
• Poyraz, M. (2007). Babaların babalık rolünü algılamalarıyla kendi ebeveynlerinin tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Priceputu, M. (2012). Attachment style from theory to the integrative intervention in anxious and depressive symptomathology. Procedia Social Behavioral Sciences, 33, 934-938.
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Atlı, S. ve Şahin B.K. (2015). Okul öncesi dönem: anne baba tutumları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3): 972-991.
• Salavera, C., Urbón, E., Usán, P. ve Antoñanzas, J. L. (2024). Parental styles and aggressive beliefs. The mediating role of affects. Anales de Psicología/Annals of Psychology, 40(1), 76-84. doi.org/10.6018/analespsSalavera
• Santrock, J. W. (2021). Yaşam boyu gelişim (13. Basım; Çev. Ed. Yüksel, G.). Ankara: Nobel.
• Sever, H. (2020). 5-6 yaş grubunda çocuğu olan ebeveynlerin tutumlarının incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Simpson, J. A. ve Overall, N. C. (2014). Foundations of attachment: A theoretical review. In Handbook of attachment: Theory, research, and clinical applications (pp. 23-47). Guilford Press. https://doi.org/10.1016/B978-1-4625-1419-9.00002-0
• Sop, A. (2016). Ebeveyn tutumları, davranış problemleri ve okula hazır bulunuşluk arasındaki ilişkinin öz düzenlemenin aracılık etkisi ile incelenmesi (Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Subaşı, N. G. ve Kazan, H. (2020). Çocukluk dönemi bağlanma stillerinin yetişkin iletişimindeki etkisi. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 10(2), 147-162.
• Şahin Zeteroğlu, E. (2014). Altı yaşındaki çocukların anne baba tutumları ile çoklu zekâ alanları ve grup içi etkinlik düzeyleri arasındaki ilişki (Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Şanlı, D. (2007). Annelerin çocuk yetiştirme tutumlarını etkileyen etmenlerin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Boston, MA: Pearson.
• Taner Derman, M. ve Başal, H. (2013). Okulöncesi çocuklarında gözlenen davranış problemleri ile ailelerinin anne-baba tutumları arasındaki ilişki. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 115-144.
• Troyer, D. ve Greitemeyer, T. (2018). The impact of attachment orientations on empathy in adults: Considering the mediating role of emotion regulation strategies and negative affectivity. Personality and Individual Differences, 122, 198-205. https://doi.org/10.1016/j.paid.2017.10.033
• Tulpar, L. B., Aktan, Z. D. ve Yardımcı, E. (2020). 4–6 yaş aralığındaki çocukların bağlanma stillerinin ve duygu düzenleme becerilerinin incelenmesi. Gelişim ve Psikoloji Dergisi, 1(2), 57-73.
• Ulusoy, M. D., Demir, N. Ö. ve Baran, A. G. (2005). Ebeveynin çocuk yetiştirme biçimi ve ergen problemleri: Ankara ili örneği. Gazi Üniversitesi Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3): 367-386.
• Ünlü, N. (2020). Ebeveyn tutumlarının okul öncesi dönemdeki 36-69 ay aralığında olan çocukların davranış problemlerine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Yaffe, Y. (2020). Does self-esteem mediate the association between parenting styles and imposter feelings among female education students?. Personality and Individual differences, 156, 109789. doi.org/10.1016/j. paid.2019.109789
• Yaman, Y. (2019). Üniversite öğrencilerinin bağlanma stillerinin umutsuzluk düzeyi ve benlik saygısı ile ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir
• Yaprak, B. (2007). İlköğretim öğrencilerinin algıladıkları anne-baba tutumunun diskriminant analiziyle belirlenmesi ve benlik saygısı ile olan ilişkisinin değerlendirilmesi üzerine bir uygulama (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Yavuzer, H. (2004). Ana-baba ve çocuk (17. Basım). İstanbul: Remzi.
• Yavuzer, H. (2008). Çocuk psikolojisi. İstanbul: Remzi.
• Yavuzer, H. (2009). Ana-baba ve çocuk (20. Baskı). İstanbul: Remzi.
• Yeniacun, Y. (2018). Genç yetişkinlerde anne – baba tutumu ve duygu düzenlemenin dikkat eksikliği ve hiperkaktivite bozukluğu ile ilişkisi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Yıldızbaş, C. E. ve Şahin Sak, İ. T. (2020). Okul öncesi dönem çocuklarının saldırganlık yönelimleri ile ebeveynlerinin anne baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (39), 64-92.
• Yörükoğlu, A. (2004). Çocuk ruh sağlığı. (27. Baskı). Ankara: Özgür.
• Zhang, W. ve Wang, Z. (2023). Parenting styles and adolescents’ problem behaviors: the mediating effect of adolescents’ self-control. Psychological Reports, 126(6), 2979-2999. doi.org/10.1177/0033294122110521