Adölesanların Madde Bağımlılığından Korunmaya İlişkin Öz Yeterlikleri ile Ebeveyn Bağlanma Düzeyleri Arasındaki İlişki

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 3, 285 - 296, 30.09.2021

Fatma Ayhan , Mehtap Çöplü , Ayşe Türkmen

https://doi.org/10.51982/bagimli.901638

Cited By: 2

Öz

ÖZET
Amaç: Bu araştırma, Mesleki Eğitim Merkezi’ne devam eden adölesanların madde bağımlılığından korunma öz yeterliklerinin ebeveyn bağlanma düzeyleri ile ilişkisini belirlemek amacı ile yapıldı.
Yöntem: Tanımlayıcı türde ilişki arayıcı olarak yapılan bu araştırmaya toplam 120 adölesan katıldı. Veri toplama aracı olarak; katılımcılara “Kişisel Bilgi Formu”, “Madde Bağımlılığından Korunma Öz-Yeterlik Ölçeği (MBKÖÖ)” ve “Ana Babaya Bağlanma Ölçeği (ABBÖ- The Parental Bonding Instrument; PBI)” uygulandı. Araştırmada anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edildi. Verilerin analizi sürecinde; Levene Homojenlik Testi, Ki-kare Testi, t Testi, ANOVA, Tukey Testi ve Korelasyon Analizi yapıldı.
Bulgular: Adölesanların MBKÖÖ toplam puan ortalamaları 76,47±28,31’dir. MBKÖÖ toplam ve alt boyut puan ortalamaları ile adölesanların bazı demografik özellikleri arasında ilişki tespit edildi (p<0,05). Yaşı 14, annesi ortaöğretim ve üzeri mezunu, kadın cinsiyetinde olan adölesanların madde bağımlılığından korunma düzeylerinin daha iyi düzeyde olduğu saptandı. Adölesanların madde kullanım durumları ve anne babaya bağlanma oranları arasında anlamlı farklılık olduğu görüldü (p<0,05).
Sonuç: Sonuç olarak, adölesanlar madde kullanımı açısından risk altındadır. Özellikle yaşın ilerlemesi (17 yaş), anne eğitim düzeyinin düşük olması, erkek cinsiyet ve olumsuz ebeveyn tutumları adölesanların bu risk oranını artırmaktadır. Madde bağımlılığı riskinin yüksek olduğu tespit edilen bu gruplarda koruma, erken teşhis ve tedavi hizmetlerinin planlanması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Adölesan,, madde bağımlılığı, öz yeterlilik,, bağlanma

Destekleyen Kurum

Araştırma için herhangi bir kurumdan destek alınmamıştır.

Relationship Between Adolescents' Self-Efficacy for Protection from Substance Abuse and Parental Attachment Levels

Öz

Objective: This study was conducted to determine the correlation between self-efficacy for substance addiction prevention and parental attachment levels of adolescents.
Method: A total of 120 adolescents participated in this study, which was conducted as a descriptive correlational study. The data collection tools include "Personal Information Form", "Self-Efficacy Scale for Protection from Substance Addiction (SESPSA)" and "Parental Bonding Instrument (PBI)" applied to the participants.
Results: Adolescents' average SESPSA total score is 76.47 ± 28.31. A significant correlation was found between the average total and subscale SESPSA scores and certain demographic characteristics of adolescents. It was revealed that the protection levels of female adolescents, whose mothers were secondary school graduates had higher protection from substance addiction. It was discovered that there was a significant difference between adolescents' substance using status and parental attachment rates.
Conclusion: Therefore, adolescents are at risk for substance abuse. Especially as the low maternal education level, male gender and negative parental attitudes increase this risk ratio for adolescents. It is recommended to plan protection, prevention and early diagnosis and for these groups, which are found to have a higher risk for substance addiction.

Anahtar Kelimeler

attachment, substabce abuse, self-efficacy

Kaynakça

• 1. World Health Organization; 2017. Avaible from: https://www.who.int/topics/substance_abuse/en/ Accessed date: 03. 03. 2020.
• 2. Pérez de Albéniz-Garrote G, Rubio-Rubio L, Medina-Gómez B. Moderating role of parental styles in the relationship between impulsivity and alcohol use in a sample of Spanish adolescents. Revista de Psicopatología Psicología Clínica 2018; 23: 47-57.
• 3. Crews F, Boettiger C. Impulsivity, frontal lobes and risk for addiction. Pharmacol Biochem Behav 2009; 93: 237-47.
• 4. Sustainable Development Goals Indic ators, Global Database. Avaible from: https://unstats.un.org/sdgs/indicators/database/ Accessed date: 04.03.2020.
• 5. Summers P, O’loughlin R, O’Donnell S, et al. Presentation of children and adolescents to the emergency department following self-harm: a retrospective audit of hospital data. Emergency Medicine Australasia 2020; 32: 320-26.
• 6. Teichman M, Kefır E. The effects of perceived parental behaviors, attitudes, and substance-use on adolescent attitudes toward and intent to use psycho active substances. J Drug Educ 2000; 30: 193-204.
• 7. Ball JW, Bindler RC, Cowen KJ. Child health nursing partnering with children & families, Withn JHD (Editor). New Jersey. Co: Pearson Education, 2006: 183-316.
• 8. El-Fallah NA, Gad EA, Badawy AA, Abo Hamar SD. Psychological factors and family troubles among adolescents with drug use disorders. Medical Journal of Cairo University 2019; 87: 3933-43.
• 9. Bowlby J. Separation. Vol. 2. Attachment. New York: Basic Books, 1973: 126-133.
• 10. Parker JS, Benson MJ. Both high parental support and parental monitoring were related to greater self-esteem and lower risk behaviors. Adolescence 2004; 39: 519-30.
• 11. Cornellà-Font MG, Viñas-Poch F, Juárez-López JR, Malo-Cerrato S. Risk of addiction: Its prevalence in adolescence and its relationship with security of attachment and self-concept. Clínica y Salud 2020; 31: 21-5.
• 12. Miljkovitch R. Addictive behaviours as a response to attachment insecurity. Corcos A. Pham-Scottez MS. (editors) Troubles de la personnalité borderline àl’adolescence [Borderline personality disorder in adolescence. Paris, France: Dunod, 2013. p. 228-35.
• 13. Mielgo S, Lobrigados D, Calleja A, Cachero PA. Family risk factors in drug use. Psicología de las Adicciones 2012; 1: 7-11.
• 14. Ceyhan E, Boysan M, Kadak MT. Associations between online addiction, attachment style, emotion regulation, depression and anxiety in general population: testing the proposed diagnostic criteria for internet addiction. Sleep and Hypnosis 2019; 21: 123-39.
• 15. Schreiber LRN, Grant JE, Odlaug BL. Emotion regulation and impulsivity in young adults. J Psychiatr Res 2012; 46: 651-8.
• 16. Ledoux S, Sizaret A, Hassler C, Choquet M. Consumption of psychoactive substances in adolescence. Analysis of cohort studies. Adicciones 2000; 12: 255-79.
• 17. Jiménez T, Musitu G, Murgui S. Family functioning and communication and adolescent drug use: Social support as a mediator. Revista de Psicología Social 2006; 21: 21-34.
• 18. Oliva A, Parra Á, Sánchez I. Relationships with parents and peers as predictors of emotional and behavioural adjustment during adolescence. Apuntes de Psicología 2002; 20:225-42.
• 19. Krank M, Stewart S, O'connor R, et al. Structural, concurrent, and predictive validity of the Substance Use Risk Profile Scale in early adolescence. Addict Behav 2011; 36: 37-46. 20. Townsend MC. Psychiatric mental health nursing: Concepts of care in evidence-based practice. 8th ed. Philadelphia: FA Davis Company, 2015. 365-418.
• 21. Gutiérrez-Carmona M, Expósito-López J. Self-concept, interpersonal difficulties, social skills & assertiveness in teenagers. Revista Española de Orientación Psicopedagogía 2015; 26:42-58.
• 22. Yardımcı F, Başbakkal Z. Ortaokul öz-yeterlilik ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2010; 11: 321-6.
• 23. Lee WS. Encyclopedia of school psychology. London: Sage Publication; 2005. 359-301.
• 24. Carpenter CM, Howard D. Development of a drug use resistance self-efficacy (DURSE) scale. Am J Health Behav 2009; 33: 147-57.
• 25. Whittinghill D, Whittinghill LR, Loesch LC. The benefits of a self-efficiacy approach to substance abuse counseling in the era of managed care. Journal of Addictions and Offender Counseling 2000; 20: 64-74.
• 26. Ersü N, Ersü A, Acar B, ve ark. Lisede eğitim gören gençler ile çıraklık eğitim merkezine devam eden gençlerin sağlık risk ve problemlerinin karşılaştırılması. Sted 2018; 27(5): 305-316.
• 27. Avcı D. The prevalence of substance use among adolescents participating in apprentices¬hip training, relationship between anger level-anger expression and addiction severity. Journal of Psychiatric Nursing 2017; 8(1): 1-8.
• 28. Lwanga SK, Lemeshow S, World Health Organization. Sample size determination in health studies: a practical manual. World Health Organization; 1991. Available from: https://apps.who.int/iris/handle/10665/40062 Accessed date: 05.05.2020.
• 29. Yiğit Ü, Öncü E. Çalışan gençlerde sigara, alkol, uyuşturucu/uyarıcı madde kullanımı ve risk faktörleri. Addicta: The Turkish Journal on Addictions 2019; 6(4): 49-66.
• 30. Eker F, Akkuş D, Kapısız Ö. Ergenler için madde bağımlılığından korunma öz-yeterlik ölçeği'nin geliştirilmesi ve psikometrik değerlendirilmesi. Journal of Psychiatric Nursing/Psikiyatri Hemsireleri Derneği 2013; 4: 7-12.
• 31. Kapçı EG, Küçüker S. Ana babaya bağlanma ölçeği: Türk üniversite öğrencilerinde psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi 2006; 17: 17-23.
• 32. Child and Adolescent Mental Health Policies and Plans. World Health Organization; 2005.Avaiblefrom:https://www.who.int/mental_health/policy/services/9_child%20ado_WEB_07.pdf?ua=1 Accessed date: 09.05.2020.
• 33. Sümer N, Oruçlular Y, Çapar T. Bağlanma ve bağımlılık: kuramsal çerçeve ve derleme çalışması. Bağımlılık Dergisi 2015; 16: 192-209.
• 34. Mete B, Söyiler V, Pehlivan E. Adölesanlarda sigara içme ve madde kullanma prevalansı. Bağımlılık Dergisi 2020; 21: 64-71.
• 35. Cömert IT, Ögel K. Madde kullanan ergenlerin bağlanma stilleri. Addicta: The Turkish Journal on Addictions 2014; 1: 9-40.
• 36. Uzun S, Kelleci M. Lise öğrencilerinde madde bağımlılığı: Madde bağımlılığından korunma konusundaki öz yeterlikleri ve ilişkili faktörler. Düşünen Adam 2018; 31: 356-63.
• 37. Call KT, Riedel AA, Hein K, McLoyd V, Petersen A, Kipke M. Adolescent Health and Well‐Being in the Twenty‐First Century: A Global Perspective. Journal of Research on Adolescence 2002; 12: 69–98.
• 38. Osmanoğlu DE. Üniversite öğrencilerinin içme nedenleri ve madde bağımlılığından korunma öz-yeterlik davranışlarının belirlenmesi ve içme nedenlerine dair görüşleri. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi 2017; 35: 198-222.
• 39. Yıldız M. Lise Öğrencilerinin madde bağımlılığından korunmaya ilişkin öz-yeterliğinin incelenmesi. Uluslararası Eğitim, Bilim ve Teknoloji Dergisi 2017; 3: 70-7.
• 40. Lewis AJ. (2020). Attachment-based family therapy for adolescent substance use: a move to the level of systems. Frontiers in Psychiatry 2020; 10: 948.
• 41. Schindler A, Bröning S. A review on attachment and adolescent substance abuse: empirical evidence and implications for prevention and treatment. Substance Abuse 2015; 36: 304-13.
• 42. Wedekind D, Bandelow B, Heitmann S, et al. Attachment style, anxiety coping, and personality-styles in withdrawn alcohol addicted inpatients. Substance Abuse Treatment, Prevention, and Policy 2013; 8: 1-7.
• 43. Zia A, Shahzad S. Depression and perceived attachment of adolescents with fathers having substance-abuse disorder. The Journal of the Pakistan Medical Association 2019; 69: 1855-9.