TUNA SINIRINI YENİ BAŞTAN DÜZENLEMEK/TAHDÎD-İ HUDÛD: OSMANLI’NIN RUSYA İLE İMTİHANI (1812-1818)

Yıl 2016, Cilt: 16 Sayı: 3, 181 - 210, 27.09.2016

Levent Düzcü

https://doi.org/10.11616/basbed.vi.455310

Cited By: 2

Öz

1812 yılında Osmanlı ile Rusya arasında imzalanan Bükreş Antlaşması’nda yer alan Tuna sınırı, teorik olarak belirlenmesine karşın, detaylarının iki ülke diplomatları tarafından netleştirilmesi uzun bir süreçte gerçekleştirilmiştir. Sınır belirleme işlemi her iki ülke için de uzun, çetin ve zorlu bir müzakereyi ifade etmektedir. Savaşın galibi Rusya’nın müzakerelerde bazen oyalayıcı tavırları, bazen savaş gemileri yoluyla tehditkâr adımları, sınır belirleme işini Osmanlı açısından içinden çıkılmaz bir hâle sokmuştur. Rusya’nın, Napolyon tehdidini savuşturması ve Viyana Düzeni’ne katılması, sınır işini giderek belli bir sonuca doğru çevirmiş ve altı yıllık bir zaman diliminden sonra iki devlet, bazı yerlere belli işaretlerin koyulması ve köylerin boşaltılması karşılığında anlaşmaya varmıştır. Bu makale sınır belirleme işinde iki devlet arasında geçen uzun pazarlık sürecini konu almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Rusya, Tuna, Sınır, İşaret

Kaynakça

• 1. Arşiv
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Hatt-ı Hümâyun (HAT): numara 42409 C, 44418-G, 44524, 44428, 44480, 44510, 44496, 44439, 44447, 44449, 44514-Ç, 44519-C, 44532-B, 44531, 47373-L, 44532-C, 44535, 46438 A, 44501, 44481, 44537, 44461, 43136 A.
• 2. Makale ve Kitap
• Ahmet Cevdet Paşa (1309), Tarih-i Cevdet, Cilt 10, Dersaadet: Matbaa-i Osmaniye.
• Armaoğlu, Fahir (2003), 19. Yüzyıl Siyasî Tarihi (1789-1914), Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Aslantaş, Selim (2013) “Osmanlı-Rus İlişkilerinden Bir Kesit: 1826 Akkerman Andlaşması’nın Müzakereleri”, Uluslararası İlişkiler Dergisi, Cilt 9, Sayı 36, İstanbul, Kış 2013: 155, 158, 163.
• As, Efdal (2010), “XVI. Yüzyıldan Cumhuriyetin İlk Yıllarına Kadar Türk-İran Sınır Sorunları ve Çözümü”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı 46, Güz-2010:219-253.
• Baycar, Adnan (2004), Osmanlı-Rus İlişkileri Tarihi, İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
• Beydilli, Kemal (1999), “Osmanlı ve Avrupa Devletleri Arasında İttifaklar”,Çağdaş Türk Diplomasisi:200 Yıllık Süreç, Hazırlayan: İsmail Soysal, Ankara:Türk Tarih Kurumu, 42.
• Danişmend, İsmail Hami (1972), İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, Cilt 4, İstanbul: Türkiye Yayınevi.
• Düzcü, Levent (2012), Yelkenliden Buharlıya Geçişte Osmanlı Denizciliği, 1825-1855, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Englund, Steven (2004), Napoleon: A Political Life, New York, Scribner.
• İnalcık, Halil (1999), “Türk Diplomasi Tarihinin Sorunları”, Çağdaş Türk Diplomasisi:200 Yıllık Süreç, Hazırlayan: İsmail Soysal, Ankara: Türk Tarih Kurumu, XV-XVI.
• İnalcık, Halil (2008), “Karadeniz’de Kazaklar ve Rusya: İstanbul Boğazı Tehlikede”, Çanakkale Savaşları Tarihi, Cilt I, Editör: Mustafa Demir, I, İstanbul: Değişim Yayınları, 59-64.
• Jorga, Nicolae (2005), Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, Çeviri: Nilüfer Epçeli, Cilt 5, İstanbul, Yeditepe Yayınları.
• Kurat, Akdes Nimet (2011), Türkiye ve Rusya, XVIII. Yüzyıl Sonundan Kurtuluş Savaşına Kadar Türk Rus İlişkileri (1789-1919), Ankara, Türk Tarih Kurumu.
• Sertoğlu, Mithat (2011), Mufassal Osmanlı Tarihi, Cilt V, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Şanizade Mehmed Ataullah Efendi (2008), Şanizade Tarihi, Hazırlayan: Ziya Yılmazer, Cilt 1, İstanbul: Çamlıca Yayınları.
• Şemsettin Sami (1317), Kamûs-ı Türkî, Dersaadet: İkdâm Matbaası.
• Şirokorad, A.B (2009), Rusların Gözünden 240 Yıl Kıran Kırana Osmanlı-Rus Savaşları, Çeviren: Nergize Turaeva, İstanbul: Selenge Yayınları.
• Uygunlar, Alkım (2007), Osmanlı İmparatorluğu’nda Modern Diplomasi ve Murahhaslık Kurumu, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yüksel, Sinan (2011), Rusya’nın Karadeniz Devleti Olma Süreci ve Bu Süreçte Rus-Osmanlı İlişkileri, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• 3. İnternet
• http://www.tdk.gov.tr, 3 Ocak 2016’da ulaşıldı.