Sınıf Öğretmeni Adaylarının Akademik Dinleme Becerilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Year 2025, Volume: 20 Issue: 46, 513 - 532, 30.06.2025

Ömür Sadioğlu , Hüseyin Aslan

https://doi.org/10.35675/befdergi.1562689

Abstract

Bu çalışmanın amacı, sınıf öğretmeni adaylarının akademik dinleme becerisi yeterliklerini tespit etmektir. Bu araştırma, betimsel bir çalışma olup tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini, 2022-2023 eğitim-öğretim yılı güz döneminde Marmara Bölgesi’nde bir üniversitenin eğitim fakültesinde sınıf eğitimi lisans programında öğrenimine devam eden 205 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma verileri, Yıldız (2018) tarafından geliştirilen 'Akademik Dinleme Becerisi Yeterliği Ölçeği' aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmanın amacı doğrultusunda toplanan verilerin analizi, SPSS 21 programı aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Yapılan değerlendirme sonucunda, sınıf öğretmeni adaylarının akademik dinleme yeterliklerinin yüksek olduğu; sınıf düzeyine, cinsiyete, okul türüne, yandal veya çift anadal programına kayıtlı olma durumuna ve Türkçe Öğretimi dersi alma/almama değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Sınıf öğretmeni adaylarının akademik dinleme becerisi yeterliklerinin daha geniş örneklemlerle ele alındığı, bu yeterliklerin akademik başarıyı ne düzeyde yordandığının tespit edildiği çalışmalar ile nitel veri toplama araçlarının kullanıldığı nitel veya karma desenli araştırmaların ve son sınıfta akademik dinleme becerilerindeki düşüşün nedenlerinin araştırıldığı çalışmaların yapılması önerilmiştir.

Keywords

akademik dinleme , dinleme , sınıf öğretmeni adayı

Ethical Statement

Bu çalışmada "Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi"nde belirtilen kurallara uyulduğunu ve "Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler"e dayalı hiçbir işlem yapmadığımızı beyan ederiz. Aynı zamanda tüm yazarların çalışmaya katkıda bulunduğu, yazarlar arasında herhangi bir çıkar çatışmasının bulunmadığını, tüm etik ihlallerde tüm sorumluluğun makale yazarlarına ait olduğunu beyan ederiz.

An Examination of Pre-Service Primary School Teachers' Academic Listening Skills in Terms of Various Variables

Abstract

The aim of this study is to determine the academic listening proficiency levels of pre-service primary school teachers. This research, which is a descriptive study, was conducted using a survey model. The sample of the study consists of 205 students from the primary education undergraduate program in the Faculty of Education at a university in the Marmara Region, who were enrolled during the fall semester of the 2022-2023 academic year. The research data were collected through the 'Academic Listening Proficiency Scale' developed by Yıldız (2018). The data collected in line with the research objectives were analyzed using SPSS 21 software. The results revealed that the academic listening proficiency levels of pre-service primary school teachers were high, and there were no significant differences based on grade level, gender, type of school, enrollment in a minor or double major program, or whether or not they took the Turkish Language Teaching course. It is recommended that future studies consider academic listening proficiency levels with larger sample sizes, explore the extent to which these skills predict academic success, and focus on studies utilizing qualitative data collection tools in qualitative or mixed-methods designs. Additionally, it is suggested that research be conducted to investigate the reasons behind the decline in academic listening skills in the final year.

Keywords

Academic listening , listening , pre- service primary school teacher

References

• Akçay, A. (Ed.). (2018). Dinleme/izleme eğitimi. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Akyol, H. & Şahin, A (2019). Türkçe öğretimi öğretmen adayları ve öğretmenler için, Pegem Akademi.
• Alfian, A., & Nurchaerani, M. (2024). From intensive to academic listening: A systematic review of listening comprehension strategies in higher education. Proceeding of the International Conference on Global Education and Learning, 1(2). https://prosiding.aripi.or.id/index.php/ICGEL/article/view/105. Erişim tarihi: 09.05.2025
• Ani, P. N. (2022). Listening challenges faced by EFL students in academic listening classes (AThesis). https://repository.uksw.edu/bitstream/123456789/16689/5/T1_112014067_Isi.pdf. Erişim tarihi: 05.03.2025.
• Ateş, M., Ercan, N. A.(2015). Türkçe öğretmenlerinin dinleme stillerinin incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 107-119. https://doi.org/10.7822/omuefd.34.2.7
• Aydemir, G. D. D., & Genç, A. (2023). İkinci/yabancı dil olarak Türkçe öğretimi bağlamında üstsöylem ve akademik dinleme ilişkisi. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), (39), 171-197. https://doi.org/10.20427/turkiyat.1253037
• Buzan, T. (2001). Aklını en iyi şekilde kullan. (Çev. B. Ergüder). Arıon Yayınevi
• Büyüköztürk Ş., vd. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri.Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri (22. baskı). Pegem Akademi.
• Christensen, B. L., Johnson, B. R. & Turner, A. L. (2020). Araştırma yöntemleri desen ve analiz (Çev. A. Aypay (Ed.)). Anı Yayıncılık.
• Çaylı, C. & Göçer, A. (2021). Dinleme becerisinin önemi ve geliştirilmesi üzerine: kuramsal bir çalışma. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 9 (2), 215-229. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kebd/issue/66468/995948.
• Davidson, S. G., Jaber, L. Z., ve Metcalf, A. (2024). Learning to listen: Cultivating pre-service teachers’ attunement to student thinking. Journal of Science Teacher Education, 35(5), 504–523. https://doi.org/10.1080/1046560X.2024.2302694 Erişim tarihi:13.05.2025
• Deb, J. (2020). An exploration of the relationships between students’ listening skills, self-rated academic listening, and their metacognitive awareness (Master’s thesis, Memorial University of Newfoundland). Memorial University Research Repository. https://research.library.mun.ca/14405/1/thesis.pdf. Erişim tarihi: 09.05.2025
• Demir Atalay, T. & Melanlıoğlu, D. (2016). Ortaokul öğrencileri için dinleme stratejileri ölçeği"nin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (57), 1885 - 1904. https://doi.org/10.14222/Turkiyat1600
• Demirel Aydemir, D. G. (2023). İkinci/ yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde akademik dinlemeye yönelik üst söylem belirleyicilerinin tespiti (Tez no. 827988) [Doktora tezi, Hacettepe Üniveritesi- Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Dilekman, M., Başcı, Z. & Bektaş, F. (2008). Eğitim fakültesi öğrencilerinin iletişim becerileri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 223-231. https://dergipark.org.tr/pub/ataunisosbil/issue/2822/38075.
• Elkatmış, M. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma ilgi ve alışkanlıkları. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(3), 1223-1240.
• Ellialtı, M., & Batur, Z. (2021). Akademik dinleme öz değerlendirme ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal Of Academic Social Science. http://dx.doi.org/10.29228/ASOS.49239.
• Emiroğlu, S. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme sorunlarına ilişkin görüşleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, (11), 269-307. https://doi.org/10.14520/adyusbd.492
• Genç, H. (2017). The impact of context and content visuals in multi- modal input on EFL academic listening comprehension (Tez no. 470534) [Doktora tezi, Yeditepe Üniversitesi- İstanbul]. Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Goh, C.C.M (2018). Academic listening. Pedagogical perspectives on listening https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/9781118784235.eelt0595
• Golchi, M. M. (2020). Listening anxiety and its relationship with listening strategy use and listening comprehension among Iranian IELTS learners. Journal of Language and Education, 6(2), 1-14. https://ccsenet.org/journal/index.php/ijel/article/view/17093 Erişim tarihi: 13.05.2025
• Göçer, A. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının yazma becerisine karşı tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(3), 1025-1038.
• Halitoğlu, V. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde akademik dinleme becerisinin geliştirilmesine yönelik bir eylem araştırması. Aydın TÖMER Dil Dergisi, 1, 21-45. https://doi.org/10.5281/zenodo.10427215.
• Hmeidan, R.M. (2018). The ımpact of dialogue and discussion strategy for teaching spoken English on ımproving academic listening skills among students at the first secondary class in Jordan. Journal of Al-Quds Open University for Research and Studies, 43(2).
• Husnunnida, A. (2023). Gender differences in the listening strategies used by EFL learners (Undergraduate thesis, Universitas Islam Negeri Walisongo Semarang). UIN Walisongo Institutional Repository. https://eprints.walisongo.ac.id/id/eprint/23831/ Erişim tarihi:13.05.2025
• Jeon, C. (2007). A study of listening comprehension of academic lectures within the construction – integration model (Unpublished Doctoral Dissertation). Ohio State University. U.S.A.
• Karadüz, A. (2010). Türkçe ve sınıf öğretmeni adaylarının dinleme stratejilerinin değerlendirilmesi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (29), 39-55. https://dergipark.org.tr/tr/pub/erusosbilder/issue/23763/253285.
• Karahan, Ü. B. (2015). Türkçe öğretmen adaylarının konuşma eğitimine yönelik tutumları (Kars ili örneği). E-Kafkas Journal of Educational Research, 2(1), 38-45.
• Kardaş, N. M. vd. (2020). Dinleme eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Kaya, M. (2014). Dinleme türleri ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması, dil geçerliği ve faktör yapısın belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(3), 323-342. http://dx.doi.org/10.11616/AbantSbe.
• Khaldi, A. (2013) .Listening to academic lectures: Investigating students’ Strategies and Comprehension. English for Specific Purposes World, 14(39), 1-9.
• Kurudayıoğlu, M. & Kana, F.,(2013). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme becerisi ve dinleme eğitimi özyeterlik algıları. Mersin University Journal of the Faculty of Education. https://doi.org/10.17860/efd.0003
• Li, H., & Hasegawa, S. (2014). Improving academic listening skills of second language by building up strategy object mashups. In: Yamamoto, S. (eds) human ınterface and the management of ınformation. ınformation and knowledge design and evaluation. HIMI 2014. Lecture Notes in Computer Science, vol. 8521. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-07731-4_39. Erişim tarihi: 05.03.2025
• Maden, A. (2020). Dinleme öz yeterlik algısı üzerine bir araştırma: Öğretmen adayları örneği. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 15(1), 59-69.
• Maden, A., & Durukan, E. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme kaygıları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 5(4), 0-0. https://dergipark.org.tr/tr/pub/teke/issue/26927/283113.
• Melanlıoğlu, D. (2019). Üniversite öğrencilerinin akademik dinleme becerileri üzerine bir araştırma: Ders ne zaman bitecek? Sıkıldım!. Dil ve Edebiyat Araştırmaları, 20(20), 311-348 . https://doi.org/10.30767/diledeara.635543
• Nurhanipah, G. S., & Karmina, S. (2024). Gender differences in listening strategy use: correlation with listening proficiency. Journal of Language Literature and Arts, 4(10), 1002–1015. https://doi.org/10.17977/um064v4i102024p1002-1015 Erişim tarihi: 13.05.2025
• Özdayı, N. (2000). Eğitim fakültesinde okuyan öğrencilerin mesleki kaygılarının toplam kalite yönetimi açısından değerlendirilmesi. Atatürk Eğitim Bilimleri Dergisi (12), 233-248.
• Özkan, E., & Başkan, A. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarına ait dinleme türlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. EKEV Akademi Dergisi, 0(78), 175-190. htpps://dergipark.org.tr/tr/pub/sosekev/issue/71525/1150939
• Pekel, N. (2019). Turkish EFL students’ academic listening copmrehension problems (Tez no. 573629) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi- İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Pilten, G. (2019). Dinleme eğitimi. H. Akyol ve A. Şahin (Ed), Türkçe öğretimi öğretmen adayları ve öğretmenler için (1. Baskı) içinde (s.84). PEGEM Akademi.
• Sarıkaya, B., Aydeniz, S.& Şakiroğlu,Y. (2022). Türkçe öğretmeni adaylarının akademik dinleme becerisi yeterliliklerinin incelenmesi. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(2), 148-159. https://doi.org/10.53506/egitim.1149647
• Sultana, M. S. D. M., & Musavi, T. M. M. T. M. (2022). Enhancing students’ academic listening using project based learning method. Psocialsciences, 2(2), 236-249. https://www.psocialsciences.com/wp-content/uploads/2024/05/17.-Enhancing-Students-Academic-Listening-Using-Project-Based-Learning-Method.pdf.Erişim tarihi: 05.03.2025
• Tabak, G. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme stillerinin bazı değişkenler açısından değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(22), 171-181.
• Tümkaya, S., Aybek, B. & Çelik, M. (2007). KPSS’ye girecek mezun ve son sınıf öğretmen adaylarının umutsuzluk ve durumluk-sürekli kaygı düzeylerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 7 (2), 953-974. https://doi.org/10.14520/adyusbd.23034.
• Uzun, O. (2024). Çevrimiçi ortamda dinleme stratejileri eğitiminin Türkçe öğretmeni adaylarının akademik dinleme becerilerine etkisi (Tez no. 850106) [Doktora tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi- İstanbul]. Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Topçuoğlu Ünal, F. ve Özer, F. (2014). Türkçe öğretiminde dinleme becerisi ile ilgili kaynakça çalışması, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 204-206. http://jret.org/FileUpload/ks281142/File/23.topcuoglu_unal.pdf
• Vdovina, E., Popova, N., & Kogan, M. (2018). Problems of teaching academic listening skills in the framework of content and language integrated learning. In ICERI2018 Proceedings (pp.1044-1051).IATED. https://www.researchgate.net/publication/329230399_Problems_of_teachıng_academıc_lıstenıng_skılls_ın_the_framework_of_content_and_language_ıntegrated_learnıng. Erişim tarihi: 05.03.2025.
• Yıldız, S. (2018). Akademik dinleme becerisi yeterliliği ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2), 1210-1230. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018.-400747
• Yıldırım Bilgen, D. (2023). Bil-İste-Öğren stratejisinin Türkçe öğretmeni adaylarının akademik dinleme becerisine etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 11(4), 1070-1091. https://doi.org/10.16916/aded.1322162.
• Yıldız, M. (2019). Kelime hazinesi ve anlama becerilerinin geliştirilmesi. H. Akyol ve A. Şahin (Ed), Türkçe öğretimi öğretmen adayları ve öğretmenler için (1. Baskı) içinde (s.130). PEGEM Akademi.