CUMHURİYET TÜRKİYESİNİN EĞİTİM SİSTEMİNİN İNŞASI SÜRECİNDE HEYET-İ İLMİYE TOPLANTILARI

Year 2020, , 1748 - 1765, 01.01.2020

Birgül Bozkurt

https://doi.org/10.33431/belgi.651389

Abstract

Türk
Kurtuluş Savaşı’nın hemen ardından eğitim sisteminin çağdaş bir ulus devlet
formuna uygun hale getirilmesi çabaları pek çok açıdan önemli ve öncelikli
kabul edilmiştir. Yeni
Türkiye’nin kurucuları, eğitim sisteminin temel ilkelerini belirlemekle
birlikte eğitim siyasetinde izlenecek yöntemleri geliştirmek üzere uzmanların
görüşlerini almaya özen göstermişlerdir. Özellikle Maarif Vekâleti öncülüğünde
gerçekleştirilen Heyet-i İlmiye çalışmaları bu çabanın sonucudur. Maarif Vekili
İsmail Safa Bey’in öncülüğünde 15 Temmuz 1923 tarihinde toplanan ve
çalışmalarını bir ay boyunca sürdüren Birinci Heyet-i İlmiye, eğitim ve kültür
hayatında pek çok açıdan katkıda bulunmuştur. Maarif Vekili Vasıf Çınar, 22
Nisan 1924 tarihinde İkinci Heyet-i İlmiye toplantısına ve Mustafa Necati Bey 26
Aralık 1925 tarihinde toplanan Üçüncü Heyet-i İlmiye toplantısına öncülük
etmiştir. Bu çalışmada, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş ve kurumsallaşma
sürecinde eğitim sistemine yön vermesi ön görülen Heyet-i İlmiye toplantıları
ele alınmıştır. Cumhurbaşkanlığı Devlet
Arşivleri, dönemin gazete ve dergileri yararlanılan temel kaynaklar olmakla
birlikte eğitim tarihi alanında araştırma inceleme eserlerden de
yararlanılmıştır.

Keywords

Eğitim, Kültür, Türkiye Cumhuriyeti

References

• Arşiv KaynaklarıTürkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA)BCA. 180-9-0-0-12-70-23. Tarih 26 Haziran 339 (1923).BCA. 180-9-0-0-12-70-23. Tarih 02 Temmuz 339 (1923).BCA. 180-9-0-0-12-70-23. Tarih 04 Temmuz 339 (1923).BCA. 180-9-0-0-12-70-23. Tarih 05 Temmuz 339 (1923).BCA. 180-9-0-0-12-70-23. Tarih 14 Temmuz 339 (1923).BCA. 180-9-0-0-12-70-23. Tarih 15 Temmuz 339 (1923).BCA. 180-09-12-70-1-73. Tarih 04 Ağustos 339 (1923).BCA. 180-09-12-70-1-72. Tarih 05 Ağustos 339 (1923).BCA. 180-09-12-70-1-74. Tarih 7 Ağustos 339 (1923).Süreli YayınlarAnadolu MecmuasıAnadolu Terbiye MecmuasıAnadolu’da YenigünCumhuriyetHâkimiyet-i Milliye Muallimler MecmuasıTaninYeni MecmuaAraştırma-İnceleme EserlerAkgün, Seçil- Murat Uluğtekin; “Misak-ı Maarif”, Atatürk Yolu, Sayı: 3, Yıl: 2, Mayıs 1989, s. 285- 343.Ayas, Nevzad; Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitimi Kuruluşlar ve Tarihçeler, Milli Eğitim Basımevi, Ankara, 1948. Baltacıoğlu, İsmayıl Hakkı; Hayatım, (Yayına Hazırlayan: Ali Y. Baltacıoğlu), Dünya Yayıncılık, İstanbul, 1988.Ergin, Osman; Türk Maarif Tarihi, C.5, Eser Matbaası, İstanbul, 1977. Ergün, Mustafa; Atatürk Devri Türk Eğitimi, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları, Ankara, 1982. Hükümetler- Programları ve Genel Kurul Görüşmeleri, C.1 (24 Nisan 1920- 22 Mayıs 1950), (Haz.: İrfan Neziroğlu, Tuncer Yılmaz), TBMM Basımevi, Ankara, 2013.İnan, M. Rauf; Mustafa Necati, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara, 1980.Mehmed Emin, “Son Heyet-i İlmiye” , Anadolu Mecmuası, Sene: 1, Sayı: 3, 1 Haziran 1340 (1924).Milli Eğitimle İlgili Söylev ve Demeçler, Türk Devrim Tarihi Enstitüsü Yayınları, Ankara, 1946.Özalp, Reşat; Aydoğan Ataünal, Türk Milli Eğitim Sisteminde Düzenleme Teşkilatı, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1977.Sakaoğlu, Necdet; Osmanlı’dan Günümüze Eğitim Tarihi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2003.Şapolyo, Enver Behnan; “Atatürk ve Maarif Misakı”, Türk Kültürü, Sayı: 40, 1966.Tanır, Engin Deniz; Cengiz Aslan; “Birinci Heyet-i İlmiye ve Çalışma Esasları”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt: 52, Sayı: 1,2019, 251-276. Tonguç, İsmail Hakkı; İlköğretim Kavramı, Piramit Yayıncılık, Ankara, 2004.Tosh, John; Tarihin Peşinde, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1997.Yılmaz, Hasan; Heyet-i İlmiyeler (1923- 1924- 1926), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Ankara, 1988.Yücel, Hasan Âli; Türkiye’de Orta Öğretim, T.C. Kültür Bakanlığı Milli Kütüphane Basımevi, Ankara, 1994.