Gayrisafi yurtiçi hâsıla içerisinde ücret gelirlerinin hacmini belirleyen faktörler

Year 2023, , 186 - 201, 31.07.2023

Polad Aliyev , Sertaç Hopoğlu

https://doi.org/10.58308/bemarej.1250919

Abstract

Emek gelirlerinin mevcut düzeyi, istihdam düzeyi, emek verimliliği ve asgari ücret gibi birçok değişken hakkında ipuçları verdiğinden, bir ülkenin makroekonomik durumunu değerlendirmede önemli bir göstergedir. Emek faktörü yönünden zengin bir ülke olarak bilinmesine rağmen Türkiye’de hayat standartlarının gelişmiş ekonomilere göre daha düşük olması, Türkiye ekonomisinde emek gelirlerinin her yönüyle araştırılmasını gerekli kılmaktadır. Bu çalışmada Türkiye’de emek gelirlerinin Gayrisafi Yurtiçi Hâsıla (GSYİH) içindeki payı ve bu payı etkileyen faktörlerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Emek gelirlerinin payını temsilen ücretlerin gelir yöntemi ile hesaplanmış GSYİH’ye oranı alınmıştır. Emek verimliliği, asgari ücret, istihdam, dolaysız vergiler, dolaylı vergiler ve kişi başına GSYİH ise bağımsız değişkenler olarak ele alınmıştır. Uygulamalı çalışmada ARDL sınır testi yöntemi ile değişkenler arasında uzun süreli ilişkilerin olduğu belirlenmiş ve her bir bağımsız değişkenin ücretler üzerine etkisi araştırılmıştır. Araştırma bulguları kısa dönemde emek verimliliği, dolaylı vergiler, istihdam düzeyinin emek gelirleri üzerinde anlamlı ancak negatif, asgari ücret, dolaysız vergiler ve kişi başına GSYİH’nin ise pozitif ve anlamlı etkilere sahip olduğunu, uzun dönemde ise dolaysız vergilerin pozitif ancak anlamsız bir etkiye, emek verimliliğinin ve istihdam düzeyinin pozitif ve anlamlı etkilere sahip olduğunu, dolaylı vergilerin, asgari ücretin, kişi başına milli gelirin ise anlamlı negatif etkileri olduğunu göstermektedir.

Keywords

Ücretler, Emek verimliliği, Nedensellik, Gelir vergisi, Türkiye

Factors determining the volume of wage income in the gross domestic product

Abstract

The current level of labour’s share in income is an important macro indicator since it contains clues about many other variables such as level of employment, labour productivity and the minimum wage. Although Turkey has been known as a labour-rich country, the fact that the country has lower life standards than the Western economies requires a thorough analysis of the labour’s share of income. Therefore, this study aims to present the share of labour income in Turkey’s Gross Domestic Product (GDP) and the factors affecting this share. The ratio of wages to GDP calculated by the income method is taken to represent the share of labour in income. Labor productivity, minimum wage, employment, direct taxes, indirect taxes and GDP per capita are considered as independent variables. In the empirical study, the ARDL bounds test method was employed to determine that there were long-term relationships between the variables and the effect of each independent variable on wages was investigated. The research findings show that labour productivity, indirect taxes, employment level have significant but negative effects on labour incomes in the short term, while minimum wage, direct taxes and GDP per capita have positive and significant effects, and direct taxes have a positive and insignificant effect on labour productivity and employment level in the long term. It was also found that indirect taxes, minimum wage and national income per capita have significant negative effects.

Keywords

Wages, Labor productivity, Causality, Income tax, Türkiye

References

• Akel, V., & Gazel, S. (2014). Döviz kurları ile BİST sanayi endeksi arasındaki eşbütünleşme ilişkisi: Bir ARDL sınır testi yaklaşımı. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 44, 23-41.
• Aksu, Ö. A. (1972) Ücreti tayin eden faktörler ve ücret tesbitinde ekonomik kriterler. İktisat Fakültesi Mecmuası, 1-4(32), 86-101
• Alvarez-Cuadrado, F., Long, N. V., & Poschke, M. (2018). Capital-labor substitution, structural change and the labor income share. Journal of Economic Dynamics & Control, 87(2018), 206-231.
• Aras, E. (2015). The effect of minimum wage level on labor efficency: An analysis on OECD countries. Journal of International Management, Educational and Economics Perspectives, 3(2), 1-11.
• Arı, E., & Yıldız, A. (2017). Examination of affecting variables for youth unemployment with cointegration analysis. Alphanumeric Journal, 5(2), 309-316, doi: 10.17093/alphanumeric.349358.
• Arulampalam, W., Devereux, M. P., & Maffini, G. (2012). The direct incidence of corporate income tax on wages. European Economic Review, 56(6), 1038-1054, doi: 10.1016/j.euroecorev.
• Autor, D., Dorn, D., Katz, L. F., Patterson, C., & Van Reenen, J. (2020). The fall of the labor share and the rise of superstar firms. The Quarterly Journal of Economics, 135(2), 645-709. doi: 10.1093/qje/qjaa004.
• Aslan, G. (2019). Türkiye’de asgari ücretli çalışan sayısı ve ücret seviyelerinin değişimi (2003-2017 Hanehalkı işgücü anketleri veri analizi). SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 9(1), 141-159. doi: 10.32331/sgd.582665.
• Baker, G., Gibbonce, R., & Murfy, K. J. (1997). Implicit contracts and the theory of the firm. NBER Working Paper No. 6177. https://www.nber.org/papers/w6177. doi: 10.3386/w6177.
• Bayraktar, S., & İncekara, A. (2013). Türkiye’nin genç işsizlik profili. Çalışma İlişkileri Dergisi, 4(1), 15-38.
• Beşirli, Ö. B. (2020). Endüstri 4.0’ın iş gücü piyasalarına etkileri: Türkiye’deki iş gücü ve ücret kutuplaşması eğilimi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bocutoğlu, E. (2013). Neo-Liberalizmin milli gelirdeki emek payına etkileri. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 2(4), 8-27.
• Bridgman, B. (2017). Is labor’s loss capital’s gain? Gross versus net labor shares. Macroeconomic Dynamics, 22(8), 1-18.
• Croucher, R., & Rizov, M. (2012). Labour studies. E-Journal International and Comperative, 1, 261-291.
• Dao, M.C., Das, M., Koczan, Z., & Lian, W. (2017). Why is labor receiving a smaller share of global income? theory and empirical evidence. IMF Working Paper, WP/17/169, July 2017.
• Demirhan, H, (2020). dLagM: An R package for distributed lag models and ARDL bounds testing. PLoS ONE, 15(2), e0228812. doi: 10.1371/journal.pone.0228812.
• DİSK. (2022). Emeğin kaybettiğini sermaye kazanıyor!. DİSKAR Araştırma Raporu, 31 Ağustos 2022, https://arastirma.disk.org.tr/wp-content/uploads/2022/09/DiSK-AR-Kim-Ne-Kadar-Buyudu-Arastirma-Bulteni-Agustos-2022.pdf
• Doan, H. T. T., & Wan, G. (2017). Globalization and the labor share in national Income. ADBI Working Paper 639. Tokyo: Asian Development Bank Institute. https://www.adb.org/publications/globalization-and-labor-share-national-income
• Dobb, M. (2007). Kapitalizmin gelişimi üzerine incelemeler: Geçiş Tartışmaları. Belge Yayınevi.
• Doğruyol, A., & Aydınlar, K. (2015). Emek üretkenliği ve ücret teorisi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(2), 263-278.
• Duman, A. (2008). Education and income inequality in Turkey: does schooling matter?. Financial Theory and Practice, Institute of Public Finance, 323, 369-385.
• Duman, A. (2019). Türkiye’de emeğin değişen payı ve gelir dağılımı. Çalışma ve Toplum, 60, 349-370.
• Estrada, A., & Valdeolivas, E. (2014). The fall of the labor income share in advanced economies. Banco de Espana, Ensayos Economicos, 70, 47-81.
• Fisunoğlu, M., & Tan, B. K. (2009). Keynes devrimi ve Keynesyen iktisat. Ekonomik Yaklaşım, 20(70), 31-60.
• Fay, J. A., & Medoff, J. L. (1985). Labor and output over the business cycle: Some direct evidence. The American Economic Review, 75(4), 638-655.
• Giovannoni, O. (2014). What do we know about the labor share and the profit share? Part III: Measures and structural factors. Levy Economics Institute of Bard College, Working Paper No. 805: 1-45, https://www.levyinstitute.org/pubs/wp_805.pdf
• Göktaş, P., Pekmezci, A., & Bozkurt, K. (2018). Ekonometrik serilerde uzun dönem eşbütünleşme ve kısa dönem nedensellik. Gazi Kitabevi.
• Grossman G. M., Helpman, E., Oberfield, E., & Sampson, T. (2017). The productivity slowdown and the declining labor share: A neoclassical exploration. NBER Working Paper Series, Working Paper 23853, http://www.nber.org/papers/w23853.
• Grossman G. M., & Oberfield, E. (2022). The elusive explanation for the declining labor share. Annual Review of Economics, 14(1), 93-124.
• Guerriero, M. 2019. The labor share of income around the world: Evidence from a panel dataset. ADBI Working Paper 920. Asian Development Bank Institute. https://www.adb.org/publications/labor-share-income-around-world-evidence-panel-dataset.
• Gutierrez, G., & Piton, S. (2020). Revisiting the global decline of the (non- housing) labor share. AER: Insights, 2(3), 321-338. doi: 10.1257/aeri.20190285.
• Gündoğan, N. (1999). Genç işsizliği ve Avrupa Birliği’ne üye ülkelerde uygulanan genç istihdam politikaları. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 54(1), 63-79.
• Hollander, H. J. (1903). The residual claiment theory of distribution. The Quarterly Journal of Economics, 2(17), 261-279.
• ILO. (2022). The impact of inflation and COVID-19 on wages and purchasing power. International Labour Office.
• Karahan, H. (2017). Bir büyüme muhasebesi: Türkiye’de kişi başına gelir gelişiminin emek dinamikleri. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 54(625), 65-73.
• Kaytancı, U. B. (2008). Ücret teorileri ve Türkiye imalat sanayiinde ücretlerin durumu üzerine uygulama. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Kazgan, G. (1993). İktisadi düşünce veya politik iktisadın evrimi. Remzi Kitapevi.
• Kızılkaya, O., Sofuoğlu, E., & Karaçor, Z. (2016). Türkiye’de turizm gelirleri-ekonomik büyüme ilişkisi: ARDL sınır testi yaklaşımı. Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 23(1), 203-215.
• Kızılırmak, A. B. (2003). Explaining wage inequality: Evidence from Turkey. Ankara University, Faculty of Political Science Working Paper Series, 57.
• Koç, A., & Sarıca, D. (2016). Analysis on the relationship between the share of labour income and the level of union organization in selected OECD countries in the neoliberal era. Journal of Current Researches on Business and Economics, 6(2), 29-56.
• Kök, R. (1999). İktisadi düşünce: Kavramların analitik evrimi. Anadolu Matbaacılık.
• Nar, M. (2015). Ücret gelirleri üzerindeki vergi yükü: Vergi takozu uygulaması. Journal of Human Sciences, 12(1), 685-705.
• Natsiopoulos, K., & Tzeremes, N. (2021). ARDL packages for R (≥ 3.2.0). https://CRAN.R-project.org/package=ARDL, 2021-01-10.
• Orhangazi, Ö. (2019). 2000’li yıllarda yapısal dönüşüm ve emeğin durumu. Çalışma ve Toplum, 60(1), 325-347.
• Öztürk, N. (2005). Ücret kuramında yeni yaklaşımlar. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 29-49.
• Öztürk, N. (2010). Klasik ve neoklasik iktisatta gelir bölüşümü. Çalışma ve Toplum, 1(24), 59-90.
• Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16, 289-326.
• Rognlie, M. (2015). Deciphering the fall and rise in the net capital share: Accumulation or scarcity?. Brookings Papers on Economic Activity, (Spring), 1-54.
• Sevinç, O., & Çakır, E. (2021). Rising labor share in Turkey. The central bank of turkey research notes. No. 2021-01, July 2, 2021.
• Smith, M., Yagan, D., Zidar, O., & Zwick, E. (2022). The rise of pass-throughs and the decline of the labor share. American Economic Review: Insights, 4(3), 323-400.
• Tunalı, H., & Özdemir, O. (2017). Türkiye’de finansallaşmanın emek payı üzerindeki etkisi üstüne bir deneme, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 67, 57-116.
• Ünal, E. (2019). Bürokratik etkinlik ve dış ticaret arasındaki ilişki: Türkiye örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
• Yamak, R., & Erdem, H. F. (2017). Uygulamalı zaman serisi analizleri. Celepler.
• Yamak, R., & Erdem, H.F. (2018). Türkiye ekonomisinde Armey eğrisi geçerli midir?. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (Prof. Dr. Harun TERZİ Özel Sayısı), 335-346.
• Wendler, E. (2023). The labor and exchange value theory as well as the money theory of friedrich list. In: The political economy of friedrich list. Springer Studies in the History of Economic Thought. Springer, Cham. doi: 1007/978-3-031-24601-2_12.
• https://www.statsmodels.org/dev/generated/statsmodels.tsa.stattools.adfuller.html
• https://www.statsmodels.org/dev/generated/statsmodels.tsa.stattools.kpss.html