SOVYET RUSYA-TÜRKİYE İLİŞKİLERİNİN MİLLİ MÜCADELEYE KATKILARI

Year 2022, Volume: 2022 Issue: 1, 163 - 192, 24.02.2022

Lütfi Arslan

Abstract

ÖZ
Birinci Dünya Savaşı’ndan yenilerek ayrılan Osmanlı Devleti, savaş sonucunda kabul edilen Mondros Mütarekesi ile yok olmayla karşı karşıya kalmıştır. Askeri sistemleri ve kurumları İtilaf Devletlerince tasfiye edilmiştir. Bunun üzerine 1919’da Mustafa Kemal ve arkadaşlarının başlatmış oldukları Millî Mücadele hareketi ile halk örgütlenmeye başlamıştır. Milli direnişin örgütlenmesiyle şekillenen Milli Hareket, İtilaf Devletlerinin işgallerini, Sevr Anlaşması’nı uygulamaya koyma gibi faaliyetleri ile Anadolu’nun Yunanlarca işgalini kabullenmeyip, mücadeleye başlamıştır. Millî Mücadeleciler, bu dönemde Bolşevik Ruslarla iş birliğinin sağlanması lüzumuna inanmışlardır. Bunu Bolşevik Rus ileri gelenleri de olumlu karşılamışlardır. Millî Mücadelecilerle Bolşeviklerin 1919-1922 arasında birbirlerine karşı bu olumlu tavırları, iki devletin meşruiyeti uluslararası platformda kabul ettirmeye çalışan devlet yöneticileri arasında da bir yakın teması zorunlu kılmıştır. Bu yakınlaşmanın en önemli sebebi “düşmanımın düşmanı dostumdur” ilkesiyle açıklanabilir. Bu sırada Sovyet Rusya, Bolşevik ideolojisinin dünyaya yayılmasını engellemek isteyen İtilaf Devletleri ile bir mücadele içerisindeydi. Millî Mücadeleciler ise Anadolu’da, yine İtilaf Devletleri’nin destekledikleri Yunanlarla savaş halindeydi. Yani emperyalistlere karşı mücadele eden bu gruplar, ortak düşman karşısında iş birliği yapmayı gerekli ve elzem görmüşlerdir. Bolşeviklerle Millî Mücadelecilerin örgütledikleri siyasi hareket ve yürütmeye çalıştıkları dış politikalarının uluslararası alanda tanınması gerekiyordu. Böylece birbirlerine destek olmaları anlaşılabilir bir gerekçe oluşturmuştur. Bunların haricinde Millî Mücadeleciler Sovyet Rusya’dan gelecek askeri-mali araç-gereçler ve mühimmatlar konusunda da çıkar bir yol bulmuş olacaklardı. Hatta Millî Mücadeleciler, Kafkaslarda Bolşevikliğin etkisiyle yönetimler kurulması konusuna karışmayarak Millî Mücadelede doğu cephesini güvenceye alıp, tüm kuvvetlerini batıya kaydırabilmiştir. Böylece Batı Cephesindeki savaşların seyri de değişebilmiştir.

Keywords

Azınlık, Bolşevizm, İdeoloji, İhtilal, İtilaf

Supporting Institution

Yok

Thanks

Teşekkürler

References

• Akyol, T. (2008). Ama Hangi Atatürk. İstanbul: Doğan Kitap Yayınları
• Aralov, S. İ. (1985). Bir Sovyet Diplomatının Türkiye Anıları. Çeviren Hasan Ali Ediz, Ankara: Birey ve Toplum Yayınları
• Aytepe, O. (2003). Millî Mücadelede Manda Sorunu ve Mustafa Kemal’in Yaklaşımı. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı 24, Ankara: 475-486
• Cebesoy, A. F. (1995). Moskova Hatıraları, İstanbul: Temel Yayınları.
• Ertan, T. F. (2009). Gaye-i Milliyye Gazetesinin Tıpkı Basımı Üzerine Bir Değerlendirme. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı 11, Ankara: 771-781
• Gürün, K. (1986). Savaşan Dünya ve Türkiye. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Hill, C. (1947). Lenin and the Russian Revolution. London: Hodder & Stoughton Limited
• Karabekir, K. (1995). İstiklal Harbimizin Esasları. Yayına Hazırlayan Faruk Özerergin, İstanbul: Emre Yayınları
• Karabekir, K. (1992). Paşaların Hesaplaşması: İstiklal Harbine Neden Girdik, Nasıl Girdik, Nasıl İdare Ettik, Yayına Hazırlayan Faruk Özerergin. İstanbul: Emre Yayınları.
• Kasalak, K. (1993). Millî Mücadelede Manda ve Himaye Meselesi. Ankara: Genel Kurmay Basımevi.
• Mumcu, A. (1997). Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I-II. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi Yayınları.
• Müderrisoğlu, A. (1974). Kurtuluş Savaşı’nın Mali Kaynakları. Ankara: Maliye Bakanlığı Yayınları.
• Oran, B. (2002). Türk Dış Politikası. İstanbul: İletişim Yayınları
• Perinçek, M. (2008). Atatürk’ün Sovyetlerle Görüşmeleri: Sovyet Arşiv Belgeleriyle. İstanbul: Kaynak. Yayınları
• Sander, O. (1987). Anka’nın Yükselişi ve Düşüşü: Osmanlı Diplomasi Tarihi Üzerine Bir Deneme. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
• Stefanos Y. (2000). Kurtuluş Savaşında Türk-Sovyet İlişkileri 1917-1923. İstanbul: Boyut Yayınları
• TBMMZC. (1920). Dön. I, Bir. 2, C. 1, s.3, 4,5,6
• Zenkovsky, S. A. (2000). Rusya’da Türkçülük ve İslam. Ankara: Ankara: Günce Yayıncılık.