APPLICATION OF WEALTH TAX IN HATAY AND AMOUNT OF TAX PAID BY TAXPAYERS

Yıl 2022, Cilt: 2022 Sayı: 1, 222 - 267, 24.02.2022

Yakup Kalıçlı

Öz

While the wounds of the First World War were not yet healed, the footsteps of the Second World War began to be heard, and it came with greater destruction on September 1, 1939. The Second World War caused a great collapse in all states involved or not. The situation became sore in Turkey, which was still a young republic before the Second World War, lost its founding leader before the Second World War began. The one-party government that ruled Turkey during the war spent all its efforts to keep out of the war, but some social problems arose because of the strict economic measures it took, especially the wealth tax. At the beginning of the Second World War, Hatay had just included the Motherland. The "Law of Wealth Tax" promulgated on November 11, 1942, quickly began to be applied to Hatay. Hatay's cosmopolitan demographic structure and the fact that the majority of merchants are non-Muslims has resulted in a significant amount of wealth tax being levied on Hatay. In this study, the example of the Wealth Tax Law in Hatay, which was put into practice throughout Turkey during the Second World War, will be discussed.

Anahtar Kelimeler

World War II, Minorities, Wealth Tax, Hatay.

VARLIK VERGİSİ’NİN HATAY’DAKİ UYGULAMALARI VE ÖDENEN VERGİ MİKTARLARI

Öz

Birinci Dünya Savaşı’nın yaraları henüz sarılmadan ayak sesleri duyulmaya başlayan İkinci Dünya Savaşı, 1 Eylül 1939’da daha büyük bir yıkımla gelmiştir. İkinci Dünya Savaşı, savaşa dahil olan ya da olmayan bütün devletlerde büyük bir inhitata sebep olmuştur. Savaş başladığında henüz genç bir cumhuriyet olan Türkiye’nin, İkinci Dünya Savaşı’ndan kısa bir süre önce kurucu önderini kaybetmesiyle durum daha vahim hal almıştır. Savaş döneminde Türkiye’yi yöneten tek parti iktidarı, tüm çabasını savaş dışı kalmaya harcamış, ancak başta varlık vergisi olmak üzere almış olduğu sıkı ekonomik tedbirler bazı sosyal problemlere yol açmıştır.
İkinci Dünya Savaşı başladığı esnada Hatay henüz Anavatana katılmıştır. 11 Kasım 1942 tarihinde çıkarılan “Varlık Vergisi Kanunu” Hatay’da hızla uygulanmaya başlamıştır. Hatay’ın kozmopolit demografik yapısı ve ticaret erbabının yoğun olarak gayrimüslimlerden oluşması, Hatay’a hatırı sayılır bir varlık vergisi tarh edilmesine neden olmuştur.
Bu çalışmada, İkinci Dünya Savaşı yıllarında Türkiye’nin genelinde uygulamaya alınan Varlık Vergisi Kanunu’nun Hatay’daki örneği ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

II. Dünya Savaşı, Azınlıklar, Varlık Vergisi, Hatay

Kaynakça

• Cumhuriyet, 24 Temmuz 1939; Deringil, Selim, "İkinci Dünya Savaşı ve Türkiye: Hasta Adamın Dinç Evlatları", Toplumsal Tarih, Sayı: 121, Ocak 2004.
• Eraslan, Cezmi, “Atatürk'ten sonra Türkiye'nin İç Politikası”, C. 2, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 2008.
• Güçlü, Muhammet, Varlık Vergisi, Kitabevi Yay., İstanbul, 1019, s. 71.
• Güçlü, Muhammet, Varlık Vergisi, Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2019.
• Gündüz, Ahmet, “Hatay’daki Ermeni Göçlerinin Sebepleri”, Cemil Meriç 10. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Spor Kongresi, 23-25 Kasım 2018 Hatay, Saybilder Yayıncılık, 2018.
• Hatipoğlu, Süleyman, Milli Mücadele ve Anavatana Katılım Sürecinde Hatay, Pegem Akademi Yay., Ankara, 2012.
• http://www.salom.com.tr/arsiv/haber-69784-antakya_seyahati_ve_yahudi_camaati_hakkindaki_izlenimler.html
• http://www.salom.com.tr/arsiv/haber-75726-herkesin_anlatacak_bir_oykusu_vardir_bir_donemler_antakya_yahudi_camaati.html.
• https://www.avlaremoz.com/2016/06/26/hatay-musevi-cemaati-vakfi-baskani-saul-cenudioglu-filistinden-geldik-23-asirdir-buradayız/
• İnönü, Erdal, Anılar ve Düşünceler, C. 2, Boyut Kitapları, İstanbul 2007.
• Melek, Abdurrahman, Hatay Nasıl Kurtuldu, Cumhuriyet Yayınları, İstanbul 1999.
• Mursaloğlu, Mehmet ile yapılan görüşme, 8 Eylül 2020.
• Mursaloğlu, Mehmet, Şahsi Meselem, MD Yay., İstanbul 2020.
• Mursaloğlu, Neşet ile yapılan 24/06/2020 tarihli görüşme.
• Neumark, Fritz, Boğaziçi’ne Sığınanlar, Neden Kitap, İstanbul 2008.
• Payaslı, Volkan, Sancak’tan Vilayet’e Hatay (1921-1960) (Siyasal, Sosyal ve Kültürel Yönüyle), Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara 2017, s. 487.
• Sökmen, Tayfur, Hatay’ın Kurtuluşu İçin Harcanan Çabalar, TTK Basımevi, Ankara 1992, s. 113.
• Ulus, 1942; Us, Asım, Gördüklerim, Duyduklarım, Duygularım, Vakit Matbaası, İstanbul 1944.
• Ürkmez, Naim, İskenderun’da İki Levanten Aile: Belfante ve Catoni Aileleri, Anavatana Katılışının 80. Yılında Hatay Uluslararası Sempozyumu, 4-6 Nisan 2019, ATAM, 1371-1393, Ankara 2020.
• Yenigün, 1942; Yenigün, 1943; Zileli, Ümit, “Varlık Vergisi!..”, Korkusuz, 25 Aralık 2019.