Çağdaş Örnekler İçerisinde: Adnan Menderes Demokrasi Müzesi

Yıl 2023, Cilt: 2023 Sayı: 2, 173 - 192, 23.09.2023

Bircan Kayacan

https://doi.org/10.58646/bengi.1340987

Öz

Müzecilik günümüzde, geleneksel ve çağdaş olarak ikiye ayrılmaktadır. Geleneksel müzelerin sanata, kültüre ve bilime dair bilgileri belgeleyerek koruma, sergileme fonksiyonunu üstlendiği, obje merkezli içe dönük bir yapı teşkil ettiği görülmüştür. Fakat çağdaş müzecilik ile birlikte kurumun işlev ve fonksiyonları yeni bir misyon kazanmış, eserlerin depolandığı ve sergilendiği mekân olmaktan çıkmıştır. Obje merkezli değil, ziyaretçiye dönük tasarımlarla kurgulanmıştır.
Adnan Menderes Demokrasi Müzesi, 1950-1960 yılları arasında Başbakanlık yapan Adnan Menderes’in hayatını anlatan çağdaş, interaktif ve pedogojik bir özellik taşımaktadır. Yönetsel, mekânsal ve tasarımı ile dikkat çekmekte duyumsal, etkileşimci içerik, rehberlik hizmetleri, canlandırmaları, ses görüntü efektleri ile ziyaretçi çeşitliliğini artırmakta ve farklı yaş gruplarına hitap etmektedir. Sergi mekânları, sergileme yöntemleri, koleksiyonları ile ziyaretçileri öznelliğe davet etmekte ve adeta menderes deseni oluşturan bina zemini ile gerçeklik perdesi aralamaktadır. Ayrıca hikâyesinin de mekân ve bina ile özdeşleştiği görülmektedir.
Çalışma kapsamında; obje, mekân ve ziyaretçiyi bütünleşik bir yaklaşımla bir araya getiren, teoriye ve pratiğe yönelik köklü değişimleri içerisinde barındıran müessesenin; dış mekânı, restoranı, satış birimleri, ziyaretçiyi içerinin konseptine hazırlayan geçiş mekânı, iç mekânı, iç mekânın bölümleri, karşılama mekânı, sergi mekânı, çok amaçlı salonu, kütüphanesi ele alınacak, yapılan etkinlikler, basın haberleri, akademik toplantılar ve yayınlar sıcak intibahlar bölümünde değerlendirilecektir.
Bu çalışmanın amacı, depolama yöntemlerinin kullanıldığı geleneksel anlayıştan farklı olarak, çağdaş mimari örneklemi oluşturan mekânın tasarımını, sergi yöntemini, içeriklerini, ziyaretçinin sosyalleşmesini sağlayan tesislerini araştırma ortamı kapsamında analiz etmek, kurulacak olan çağdaş müzelere de modern yaklaşımlarıyla fikir sağlayacak bir kaynak oluşturmaktır.

Anahtar Kelimeler

çağdaş müze, pedogojik müzecilik, müze hikayesi, adnan menderes demokrasi müzesi

Kaynakça

• (2021). “Adnan Menderes Demokrasi Müzesi'nde Sona Gelindi”. Trt Haber, 7 Şubat, (https://www.trthaber.com/haber/turkiye/adnan-menderes-demokrasi-muzesinde-sona-gelindi-554456.html)
• (2022). “Adnan Menderes Demokrasi Müzesi 20 Günde 10 Binden Fazla Ziyaretçi Ağırladı”. TRT Haber, 7 Şubat., (https://www.trthaber.com/foto-galeri/adnan-menderes-demokrasi-muzesi-20-gunde-10-binden-fazla-ziyaretci-agirladi/43417.html).
• (2023). “Adnan Menderes Demokrasi Müzesini Görmeyen Kalmayacak”. Aydın Denge Haber, 3 Eylül. (https://www.aydindenge.com.tr/guncel/03/09/2022/adnan-menderes-demokrasi-muzesini-gormeyen-kalmayacak).
• (2023). “Depremzede Vatandaşlar Adnan Menderes Demokrasi Müzesi'ni Gezdi”. Son Dakika Haber, 7 Mart. (https://www.sondakika.com/yerel/haber-depremzede-vatandaslar-adnan-menderes-demokrasi-15680271/).
• Adıgüzel, Ö. (2006). Okul Dışında Farklı Bir Öğrenme Ortamı Olarak Çocuk Müzeleri, Bilim, Eğitim, Toplum.
• Akkoyun, T. ( 2021a). Menderes Demokrasi Çıkışı. Yerli Düşünce Dergisi, 122-125.
• Akkoyun, T. ( 2021b). Birliktelikler Ve Ayrılıklarda Menderes Güzergâhı. Yerli Düşünce Dergisi, 28-31.
• Akkoyun, T. (2021c). Salgın Aralığında Başvekil Adnan Menderes. Türkay Dergisi, 51 (5).
• Altaş, M., Torunay, M. (2022). “Tarım Artık Devletlerin Atması Gereken En Önemli Adımıdır”. Gündem Haber, 17 Mayıs.
• Ateş, Şevval. (2023). “Türk Tarihindeki Darbeler Köşk’te Değerlendirildi”, Aydın Hedef Gazetesi, 26 Mayıs.
• Atıgan, G. (2023). “Adnan Menderes Memleketi Koçarlı’da Anıldı”, Aydın Denge, 8 Mayıs.
• Avşar, Z., Emre Kaya, A. (2017). Arapça Ezan Yasağı Ve Kaldırılması. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, (95).
• Aydemir, Ş. S. (2001). Menderes’in Dramı (1899-1960). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Aykut, Z. (2017). Müze Sergilemelerinde İzleyici-Sergi Etkileşimi Bağlamında Mekân Tasarımı, International Journal Of İnterdiciplinary And İntercultural Art, 2.
• Büyükköse, T. (2023). Adnan Menderes'in Söylevleri Üzerine Dil Bilgisel Yol Haritası Denemesi. Türkay Akademi Dergisi, 7 (72).
• Cangul, B. (2023). Başvekil Adnan Menderes’in Okul Yılları; Mahalle Mektebi’nden Ankara Hukuk Fakültesi’ne, Journal Of Communication, Sociology And History Studies. 3 (1).
• Çelik, Ö. (2021). “Menderes’in Traktörü Müzesinde Sergilenecek”. Ege’de İzmir Haber, 5 Ekim.
• Demir, C. (2019). 1890’lardan 1930’lara İzmir’deki Amerikan Okullarında Yürütülen Spor Faaliyetleri Ve Kent Sporuna Katkıları. Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri Ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi -Özel Sayı: İzmir'in İşgali
• Duman, S. (2023). Unutulmayan Ve Unutulmayacak Ali Adnan Ertekin Menderes. Türkay Akademi Dergisi.
• Dursun, S. (2022). “Adnan Menderes Demokrasi Müzesi Açıldı: Bir İnsan Olarak Adnan Menderes”, Yeni Şafak, 18 0cak.
• Ersen, C. (1979). Beyaz İhtilal. Ankara: Mutlu Yayınları.
• Falk, J. H. And Dierking, L. D. (2000). Learning From Museums, Visitor Experiences And The Making Of Meaning. Oxford: American Association For State An Local History Book Series, Altamira Press.
• Fersoy, O. C. (1971). Bir Devre Adını Veren Başbakan Adnan Menderes. İstanbul: Garanti Matbaası.
• Güryay, T. (1971). Bir İktidar Yargılanıyor. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Hughes, P.(2010). , Exhibition Design. 1.Baskı, London: Laurence King Publishing.
• Icom (2007a). Icom Statutes. 21st Icom General Conference, Vienna.
• Icom (2007b). Development Of The Museum Definition According To Icom Statutes (2007-1946).
• Icom (2010). Key Concepts Of Museology. (Ed: A. Desvallées And F. Mairesse) Published By Armand Colin.
• Irmak, Ö. (2019). Adnan Menderes’in Yurt Dışı Gezileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri Ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İstanbul.
• İnan, S. (2002). Muhalefette Adnan Menderes (1945-1950), Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Kandemir, Ö. (2005). Değişen Pedagojik Yaklaşımın Çağdaş Müze Tasarım Anlayışına Etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Kandemir, Ö., Uçar, Ö. (2016). Değişen Müze Kavramı Ve Çağdaş Müze Mekânlarının Oluşturulmasına Yönelik Tasarım Girdileri. Anadolu Üniversitesi Sanat & Tasarım Dergisi 5(9).
• Karataş, İ. (2023). “Menderes’in Hatıralarına Uzanan Köprü” 14 Ocak.
• Kısakürek, N. F. (1998). Benim Gözümde Menderes, İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
• Kuruloğlu, F. (2010). Altay Spor Kulübü Tarihi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, İzmir.
• Menderes, A., Akyol, T. (2011). Demokrasiden Darbeye Babam Adnan Menderes. İstanbul: Doğan Kitap.
• Menderes. (2021). “ Adü’de 60 Yıl Sonra Başbakan Adnan Menderes İsimli Kitap Sergisi Açıldı” 22 Eylül.
• Özmen, Ü.(2022). “Aydın'da 62 Gazeteci, Demokrasi Müzesi'nde Buluştu” Ses Gazetesi, 24 Mayıs.
• Tapkan, A. (2023). Adnan Menderes Döneminde Yüksek Öğrenim Ve Teknik Üniversiteler. Journal Of Communication, Sociology And History Studies, 3 (1).
• TBMM Yıllığı. (1938). Dönem: V, Oturum: 2, Ankara.
• Uzun, F. (2022). “Adnan Menderes Demokrasi Müzesi Gururu Ve Hüznü Bir Arada Yaşatıyor”. Aa Haber, 25 Mayıs.
• Uzun, F., Çalık, M. (2019). “Merhum Başbakan Adnan Menderes'in Makam Aracı Aydın’a Getirildi”, Aa Gündem Haber, 6 Aralık.
• Yalçın, S. (2007). Efendi: Beyaz Türklerin Büyük Sırrı. İstanbul: Doğan Kitap.
• Yıldız, C. K. (2021). “Başvekil Adnan Menderes Demokrasi̇ Müzesi̇”, Yeni Söke, 10 Temmuz.