OKULDA DEĞERLER EĞİTİMİNİN YERİ VE DEĞERLER EĞİTİMİ YAKLAŞIMLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2014, Cilt: 1 Sayı: 1, 93 - 108, 15.09.2014

Hasan Meydan

Öz

Türkiye’de Milli Eğitim sistemi içinde 2003 yılından bu yana farklı yoğunluklarda ve bilinçli bir
şekilde değerler eğitimi uygulanmaktadır. Bu uygulamalar 2010 yılından itibaren yeni bir ivme
kazanmıştır. Ancak değerler eğiminin okulun amaçları arasında olup olmadığı ve uygulamanın
ardındaki düşünsel boyut da bir yandan tartışılmaya devam etmektedir. Bu makalede okullarda
değerler eğitimi uygulamalarının gerekliliği eğitimin felsefi temelleri, toplumsal ve bireysel gerekçeler
bağlamında ele alınmış ve farklı değerler eğitimi yaklaşımları dayandıkları düşünsel arka-plan,
uygulama süreci, avantaj ve dezavantajları yönünden incelenmiştir. Nitel araştırma yöntemlerinden
doküman incelemesi kullanılarak gerçekleştirilen çalışma sonucunda; değerler eğitiminin birey,
toplum ve eğitimin kendisi için gerekli olduğu; bütüncül yaklaşımların uygulamada daha olumlu
sonuçlar verdiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Değerler eğitimi, Karakter eğitimi, Okulda değerler eğitiminin önemi, Değerler eğitimi yaklaşımları.

Kaynakça

• Afdal, Geir “Ahlak eğitiminin analizi: bir tipoloji”, R. Kaymakcan, S. Kenan, H. Hökelekli, Ş. Aslan ve M. Zengin (Ed.), Değerler eğitimi uluslar arası sempozyumu içinde (333-353), İstanbul: Dem Yayınları, 200 Akbaş, Oktay, Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinde gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Ankara, 2004.
• Akbaş, Oktay, “Değerler eğitimi akımlarına genel bir bakış”, Değerler Eğitimi Dergisi, 2008, 6. 16, 9 – 27. Berkowitz, Marvin W. and Grych H. Jhon, “Early character development and education”, Early Education and Development, 2000, 11. 1, 56 – 72.
• Berkowitz, Marvin W. ve Bier, Melinda C., Research-based character education, Annals of the American Academy of Political and Social Science (PositiveDevelopment: Realizing the Potential of Youth,), 2004 591. (Jan.), 72-85.
• Boston University, Character education manifesto, Centre for The Advancement of Ethics and Character, (ERİC Document Reproduction Service No: ED 407299), 1996.
• Burret, Kenneth ve Rusnak, Timothy, Integrated character education, (ERİC Document Reproduction Service No: 360233), 1993.
• California School Boards Association, A Reawakening: character education and the role of the school board member. (ERIC Document Reproduction Service No: ED226484), 1982.
• Corder, G. W. (1999) Values clarification: An issue related paper, (ERİC Document Reproduction Service No: ED 436705).
• Çengelci, Tuba, İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler dersinde değerler eğitiminin gerçekleştirilmesine ilişkin bir durum çalışması, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Eskişehir, 20 Dilmaç, Bülent Bir grup fen lisesi öğrencisine verilen insani değerler eğitiminin insani değerler ölçeği ile sınanması, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Konya, 2007.
• Ekşi, Halil, “Temel insani değerlerin kazandırılmasında bir yaklaşım: karakter eğitimi programları”, Değerler Eğitimi Dergisi, 1. 1, 79 – 96, 2003.
• Frye, M., Lee A. R, LeGette H., Mitchel M., Turner G., Vincent P. F., Character education informational handbook and guide, North Corolina: North Corolina State Board of Education, 2002.
• Herman E. William, The critical distinctions between the developmental and transmission approaches to values acquisition, (ERİC Document Reproduction Service No: ED 349242), 1992. http://www.wvsevsdb.com/wvs/WVSAnalizeQuestion.jsp, Erişim: 06 Mart 2012.
• Kale, Nesrin, “Nasıl bir değerler eğitimi?”, R. Kaymakcan, S. Kenan, H. Hökelekli, Ş. Aslan ve M. Zengin (Ed.), Değerler eğitimi uluslararası sempozyumu içinde (314-322), İstanbul: Dem Yayınları, 2007.
• Katılmış, Ahmet; Ekşi, Halil ve Öztürk, Cemil, “Sosyal bilgiler ders kazanımlarıyla bütünleştirilmiş karakter eğitimi programının etkililiği”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 2011, 11. 2, 839-853. Kaymakcan, Recep ve Meydan Hasan, “Din kültürü ve ahlak bilgisi programları ve öğretmenlerine göre değerler eğitimi”, Değerler Eğitimi Dergisi, 2011, 9. 21, 29-55.
• Kenan, Seyfi, “Modern eğitimin oluşum sürecinde değerler eğitimi nasıl zayıfl adı?” R. Kaymakcan, S. Kenan, H. Hökelekli, Ş. Aslan ve M. Zengin (Ed.), Değerler ve eğitimi uluslar arası sempozyumu içinde, (275-285), İstanbul: Dem Yayınları, 2007.
• Kenan, Seyfi, “The missing dimension of modern education: values education”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri/Educational Sciences: Theory & Practice, 2009, 9. 1, 279-295.
• Kerschenstainer, Georg Karakter kavramı ve terbiyesi, H. Fikret Kanad (Çev.), Ankara: Milli Eğitim Basımevi, 1977.
• Keskin, Yusuf, Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 Öğretim Programlarının Etkinliğinin Araştırılması, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, İstanbul, 2008.
• Kirschenbaum, H., “From values clarification to character education: A personal journay”, Journal of Hümanistic Counselling, Education and Development, 2000, 39. 1, 4-20.
• Kupchenko, Ian ve Parsons, Jim, Ways of teaching values, an outline of oix values approaches (ERİC Document Reproduction Service No: 288806), 1987.
• Lickona, Thomas, “Creating the just community with children”, Theory into Practice, 1977, 16 (2) Moral Devolopment, 97-104.
• Lickona, Thomas, “Helping teachers become moral educators”, Theory into Practice (Staff Development / New Directions), 1978, 17. 3, 258-266.
• Lickona, Thomas, Education for character: how school teach respect and responsibility, Newyork: Bantam Books, 1991.
• Lovant, T. Ve Toomey, R. Values education and qualty teaching, 2009. 02.03.2011 tarihinde >http:// www.springerlink.com/content/978-1-4020-9961-8/front-matter.pdf< adresinden edinilmiştir.
• Mehmedoğlu, Yurdagül, “Evrenselleşebilirlik ve ahlak”, Mehmedoğlu A. U. Ve Mehmedoğlu Y. (Ed.), Küreselleşme ahlak ve değerler içinde, İstanbul: Litera Yayınları, 2006.
• Meydan, Hasan, İlköğretim okullarında değerler ve karakter eğitimi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sakarya, 2012.
• Nucci, Larry, “Moral development”, Encyclopedia of education içinde, James W. Guthrie (Ed.), Second Edition, Vol: 5, New York: Macmillan Press, 2002.
• Power, F.Clark, “Lawrence Kohlberg”, Encyclopedia of education içinde, Edit: James W. Guthrie, Second Edition, Vol: 4, New York: Macmillan Press, 2002.
• Ryan, Kevin, “Moral education”, Encyclopedia of Education içinde, Edit: James W. Guthrie, Second Edition, Vol: 5, New York: Macmillan Press, 2002.
• Sarı, Mediha, Demokratik değerlerin kazanımı sürecinde örtük program: düşük ve yüksek “okul yaşam kalitesi”ne sahip iki ilköğretim okulunda nitel bir çalışma, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Adana, 2007.
• Suparka, Douglas P. ve Johnson, Patricia L., Values education: Approaches and materials, (ERİC Document Reproduction Service No: ED103284), 1975.
• U. S. A. Department of Education, Partnership in character education state plot projects 1995-2001: Lessons Learned, Washington, D.C.: Off ice of Safe and Drug-Free Schools, 2008.
• UNESCO, Living values education overview: 2010, 17.02.2010 tarihinde >www.livingvalues.net< adresinden edinilmiştir.
• Veugelers, Wiel and Vedder Paul, Values in teaching, teachers and teaching, Theory and Practice, 2003, 4, 377 – 189.