El-Mürşidü’l-Vecîz ve En-Neşr Bağlamında Ebû Şâme İle İbnü’l-Cezerî’nin Kur’ân Tilâvetine Bakışı

Ahmet Gökdemir

Research Article

El-Mürşidü’l-Vecîz ve En-Neşr Bağlamında Ebû Şâme İle İbnü’l-Cezerî’nin Kur’ân Tilâvetine Bakışı

Year 2019, Volume: 6 Issue: 1, 103 - 122, 15.06.2019

Abstract

Makalede Ebû Şâme’nin el-Mürşidü’l-vecîz ilâ ʻulûm teteʻalleku bi’l-Kitâbi’l-
ʻAzîz ve İbnü’l-Cezerî’nin en-Neşr fi’l-kırââti’l-‘aşr isimli eserleri bağlamında kendilerinin
Kur’ân tilâveti hususundaki görüşleri ele alınmıştır. Kur’ân tilâvetiyle alakalı zikri geçen
müelliflerin ve eserlerinin seçilmelerinin nedeni her iki müellifin ve adı geçen eserlerinin
kırâat ilminde önemli şöhrete sahip olmalarıdır.

Konuyla ilgili öncelikli olarak bahsi geçen müellifler ile telifleri hakkında kısaca
bilgi verildikten sonra; müelliflerin konuyla alakalı görüşlerine geçilmiştir. Bu görüşlere
değinilirken her bir müellifin görüşleri ayrı ayrı ele alınmış; ayrıca mümkün olduğunca
adı geçen eserlerin dışına çıkılmamaya çalışılmıştır. Bunun yanı sıra bu eserlerde konuyla
ilgili dağınık bir biçimde verilen bilgiler, başlıklandırılmak suretiyle sistematize edilerek
aktarılmıştır.

Makalenin amacı, Kur’ân kırâatinin önde gelen isimlerinden Ebû Şâme ile İbnü’l-
Cezerî’nin Kur’ân tilâvetine dair farklı bakış açılarını ortaya çıkarmaktır. İncelemeler sonucunda Ebû Şâme’nin Kur’ân tilâveti hususunda lafızlara takılıp Kur’ân’ın manasını
gözetmeyen kimselere karşı tepkisel bir bakış açısına sahip olduğu kanaatine varılmıştır.
Ayrıca Ebû Şâme’nin lafız-mana dengesi; kârîlerin Kur’ân’ın saygınlığına halel
getirmemesi ile Kur’ân’ın şarkıcılar ve ruhbanların okuduğu gibi değil de Allah korkusunu
hissedecek şekilde okunması hususlarına da vurgu yaptığı sonucuna ulaşılmıştır. İbnü’l-
Cezerî’nin ise Kur’ân’ın manasının gözetilmesi gerekliliği düşüncesinde olmakla beraber;
lafızlarının üzerinde de ziyadesiyle durduğu neticesine varılmıştır. İbnü’l-Cezerî’nin tilâvet
esnasında Kur’ân lafızlarıyla ilgili değindiği en önemli konular, Kur’ân okuma usûlleri ile
Kur’ân’ın okunmasında tecvîdin gerekliliğidir.

Keywords

Kırâat, Kur’ân, tilâvet, tecvîd, İbnü’l-Cezerî, Ebû Şâme, Mürşidü’l- vecîz, Neşr

References

Akakuş, Recep. “İlm-i Kırâat Otoritelerinden İmam Cezerî ve Torunu Kâsım Paşa”. Diyanet Dergisi 4 (1990): 3-12. Akaslan, Yaşar. “Kırâat İlmi Sistematiğinde Usûl Kavramları”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 43 (2017): 217-251. Akaslan, Yaşar. “Kırâat-i ‘Aşere’de Ferş Yönünden Farklılıklar”. İslam Bilimleri Araştırmaları Dergisi 4 (2017): 6-31. Akdemir, Atilla. Kırâat İlmi Eğitim ve Öğretim Metodları. İstanbul: İFAV Yayınları, 2013. Altıkulaç, Tayyar. “Cemâlü’l-Kurrâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36: 311-313. İstanbul: TDV Yayınları, 2009. Altıkulaç, Tayyar. “Ebû Şâme”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 10: 232-234. İstanbul: TDV Yayınları, 1994. Altıkulaç, Tayyar. “İbnü’l-Cezerî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 20: 551-557. İstanbul: TDV Yayınları, 1999. Aslan, Ömer. “Kur’ân Tilâvetinde Tecvîd’in Gerekliliği ve Lahn (Okuyuş Hataları)”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7 (2003): 357-372. Aydınlı, Abdullah. “Ebü’d-Derdâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 10: 310-311. İstanbul: TDV Yayınları, 1994. Aydınlı, Abdullah. “Merfû”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29: 180-181. İstanbul: TDV Yayınları, 2004. Aydınlı, Abdullah. “Mevkûf”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29: 437-438. İstanbul: TDV Yayınları, 2004. Bağdâdî, İsmâîl b. Muhammed. Hediyyetü’l-Ârifîn. 1. Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâs, ts. Birışık, Abdülhamit. “en-Neşr”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 33: 19-20. İstanbul: TDV Yayınları, 2007. Birışık, Abdulhamit. “Sûre”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 37: 538-539. İstanbul: TDV Yayınları, 2009. Çakıcı, İrfan. “Kur’ân Tilâvetinde Nitelik Sorunu”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 18 (2018): 147-175. Çetin, Abdurrahman. “Lahn”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 27: 55-56. Ankara: TDV Yayınları, 2003. Çetin, Abdurrahman. “Tilâvet”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 41: 155-157. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.

Year 2019, Volume: 6 Issue: 1, 103 - 122, 15.06.2019

Ahmet Gökdemir

Abstract

References

Akakuş, Recep. “İlm-i Kırâat Otoritelerinden İmam Cezerî ve Torunu Kâsım Paşa”. Diyanet Dergisi 4 (1990): 3-12. Akaslan, Yaşar. “Kırâat İlmi Sistematiğinde Usûl Kavramları”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 43 (2017): 217-251. Akaslan, Yaşar. “Kırâat-i ‘Aşere’de Ferş Yönünden Farklılıklar”. İslam Bilimleri Araştırmaları Dergisi 4 (2017): 6-31. Akdemir, Atilla. Kırâat İlmi Eğitim ve Öğretim Metodları. İstanbul: İFAV Yayınları, 2013. Altıkulaç, Tayyar. “Cemâlü’l-Kurrâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36: 311-313. İstanbul: TDV Yayınları, 2009. Altıkulaç, Tayyar. “Ebû Şâme”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 10: 232-234. İstanbul: TDV Yayınları, 1994. Altıkulaç, Tayyar. “İbnü’l-Cezerî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 20: 551-557. İstanbul: TDV Yayınları, 1999. Aslan, Ömer. “Kur’ân Tilâvetinde Tecvîd’in Gerekliliği ve Lahn (Okuyuş Hataları)”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7 (2003): 357-372. Aydınlı, Abdullah. “Ebü’d-Derdâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 10: 310-311. İstanbul: TDV Yayınları, 1994. Aydınlı, Abdullah. “Merfû”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29: 180-181. İstanbul: TDV Yayınları, 2004. Aydınlı, Abdullah. “Mevkûf”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29: 437-438. İstanbul: TDV Yayınları, 2004. Bağdâdî, İsmâîl b. Muhammed. Hediyyetü’l-Ârifîn. 1. Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâs, ts. Birışık, Abdülhamit. “en-Neşr”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 33: 19-20. İstanbul: TDV Yayınları, 2007. Birışık, Abdulhamit. “Sûre”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 37: 538-539. İstanbul: TDV Yayınları, 2009. Çakıcı, İrfan. “Kur’ân Tilâvetinde Nitelik Sorunu”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 18 (2018): 147-175. Çetin, Abdurrahman. “Lahn”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 27: 55-56. Ankara: TDV Yayınları, 2003. Çetin, Abdurrahman. “Tilâvet”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 41: 155-157. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.

There are 1 citations in total.

Details

Primary Language	Turkish
Journal Section	Makaleler
Authors	Ahmet Gökdemir 0000-0002-5436-0541
Publication Date	June 15, 2019
Submission Date	April 23, 2019
Published in Issue	Year 2019 Volume: 6 Issue: 1

Cite

ISNAD	Gökdemir, Ahmet. “El-Mürşidü’l-Vecîz Ve En-Neşr Bağlamında Ebû Şâme İle İbnü’l-Cezerî’nin Kur’ân Tilâvetine Bakışı”. BEÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/1 (June 2019), 103-122.