El-Mürşidü’l-Vecîz ve En-Neşr Bağlamında Ebû Şâme İle İbnü’l-Cezerî’nin Kur’ân Tilâvetine Bakışı

Ahmet Gökdemir

Araştırma Makalesi

El-Mürşidü’l-Vecîz ve En-Neşr Bağlamında Ebû Şâme İle İbnü’l-Cezerî’nin Kur’ân Tilâvetine Bakışı

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 1, 103 - 122, 15.06.2019

Öz

Makalede Ebû Şâme’nin el-Mürşidü’l-vecîz ilâ ʻulûm teteʻalleku bi’l-Kitâbi’l-
ʻAzîz ve İbnü’l-Cezerî’nin en-Neşr fi’l-kırââti’l-‘aşr isimli eserleri bağlamında kendilerinin
Kur’ân tilâveti hususundaki görüşleri ele alınmıştır. Kur’ân tilâvetiyle alakalı zikri geçen
müelliflerin ve eserlerinin seçilmelerinin nedeni her iki müellifin ve adı geçen eserlerinin
kırâat ilminde önemli şöhrete sahip olmalarıdır.

Konuyla ilgili öncelikli olarak bahsi geçen müellifler ile telifleri hakkında kısaca
bilgi verildikten sonra; müelliflerin konuyla alakalı görüşlerine geçilmiştir. Bu görüşlere
değinilirken her bir müellifin görüşleri ayrı ayrı ele alınmış; ayrıca mümkün olduğunca
adı geçen eserlerin dışına çıkılmamaya çalışılmıştır. Bunun yanı sıra bu eserlerde konuyla
ilgili dağınık bir biçimde verilen bilgiler, başlıklandırılmak suretiyle sistematize edilerek
aktarılmıştır.

Makalenin amacı, Kur’ân kırâatinin önde gelen isimlerinden Ebû Şâme ile İbnü’l-
Cezerî’nin Kur’ân tilâvetine dair farklı bakış açılarını ortaya çıkarmaktır. İncelemeler sonucunda Ebû Şâme’nin Kur’ân tilâveti hususunda lafızlara takılıp Kur’ân’ın manasını
gözetmeyen kimselere karşı tepkisel bir bakış açısına sahip olduğu kanaatine varılmıştır.
Ayrıca Ebû Şâme’nin lafız-mana dengesi; kârîlerin Kur’ân’ın saygınlığına halel
getirmemesi ile Kur’ân’ın şarkıcılar ve ruhbanların okuduğu gibi değil de Allah korkusunu
hissedecek şekilde okunması hususlarına da vurgu yaptığı sonucuna ulaşılmıştır. İbnü’l-
Cezerî’nin ise Kur’ân’ın manasının gözetilmesi gerekliliği düşüncesinde olmakla beraber;
lafızlarının üzerinde de ziyadesiyle durduğu neticesine varılmıştır. İbnü’l-Cezerî’nin tilâvet
esnasında Kur’ân lafızlarıyla ilgili değindiği en önemli konular, Kur’ân okuma usûlleri ile
Kur’ân’ın okunmasında tecvîdin gerekliliğidir.

Anahtar Kelimeler

Kırâat, Kur’ân, tilâvet, tecvîd, İbnü’l-Cezerî, Ebû Şâme, Mürşidü’l- vecîz, Neşr

Kaynakça

Akakuş, Recep. “İlm-i Kırâat Otoritelerinden İmam Cezerî ve Torunu Kâsım Paşa”. Diyanet Dergisi 4 (1990): 3-12. Akaslan, Yaşar. “Kırâat İlmi Sistematiğinde Usûl Kavramları”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 43 (2017): 217-251. Akaslan, Yaşar. “Kırâat-i ‘Aşere’de Ferş Yönünden Farklılıklar”. İslam Bilimleri Araştırmaları Dergisi 4 (2017): 6-31. Akdemir, Atilla. Kırâat İlmi Eğitim ve Öğretim Metodları. İstanbul: İFAV Yayınları, 2013. Altıkulaç, Tayyar. “Cemâlü’l-Kurrâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36: 311-313. İstanbul: TDV Yayınları, 2009. Altıkulaç, Tayyar. “Ebû Şâme”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 10: 232-234. İstanbul: TDV Yayınları, 1994. Altıkulaç, Tayyar. “İbnü’l-Cezerî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 20: 551-557. İstanbul: TDV Yayınları, 1999. Aslan, Ömer. “Kur’ân Tilâvetinde Tecvîd’in Gerekliliği ve Lahn (Okuyuş Hataları)”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7 (2003): 357-372. Aydınlı, Abdullah. “Ebü’d-Derdâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 10: 310-311. İstanbul: TDV Yayınları, 1994. Aydınlı, Abdullah. “Merfû”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29: 180-181. İstanbul: TDV Yayınları, 2004. Aydınlı, Abdullah. “Mevkûf”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29: 437-438. İstanbul: TDV Yayınları, 2004. Bağdâdî, İsmâîl b. Muhammed. Hediyyetü’l-Ârifîn. 1. Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâs, ts. Birışık, Abdülhamit. “en-Neşr”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 33: 19-20. İstanbul: TDV Yayınları, 2007. Birışık, Abdulhamit. “Sûre”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 37: 538-539. İstanbul: TDV Yayınları, 2009. Çakıcı, İrfan. “Kur’ân Tilâvetinde Nitelik Sorunu”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 18 (2018): 147-175. Çetin, Abdurrahman. “Lahn”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 27: 55-56. Ankara: TDV Yayınları, 2003. Çetin, Abdurrahman. “Tilâvet”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 41: 155-157. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.

Toplam 1 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Bölüm	Makaleler
Yazarlar	Ahmet Gökdemir 0000-0002-5436-0541
Yayımlanma Tarihi	15 Haziran 2019
Gönderilme Tarihi	23 Nisan 2019
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2019 Cilt: 6 Sayı: 1

Kaynak Göster

ISNAD	Gökdemir, Ahmet. “El-Mürşidü’l-Vecîz Ve En-Neşr Bağlamında Ebû Şâme İle İbnü’l-Cezerî’nin Kur’ân Tilâvetine Bakışı”. BEÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/1 (Haziran 2019), 103-122.