Üniversite Gençliğinin Kurumsal ve Öznel Dindarlığa Bakışı ve Etkileyen Faktörler Üzerine Nitel Bir Araştırma

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 2, 299 - 323, 15.12.2020

Hasan Meydan , Sare Aydın

https://doi.org/10.33460/beuifd.726749

Cited By: 8

Öz

En basit haliyle din insan ile tanrı arasında kurulan bağı, dindarlık ise bu bağın bireysel ve toplumsal hayattaki yansımalarını ifade etmektedir. İlahi kaynağa ait olması yönüyle din değişmez olsa da birey tarafından yaşanan öznel bir tecrübe olarak dindarlık pek çok faktöre bağlı olarak değişik biçimlerde tezahür edebilmektedir. Nitekim modernizm ile birlikte dindarlıkta yaşanan değişimlere ilişkin pek çok kavramsallaştırma yapılmıştır. Bu çalışmada modern dindarlık kavramsallaştırmalarından kurumsal ve öznel dindarlık inceleme konusu yapılmıştır. Araştırmanın amacı üniversite gençlerinin kurumsal ve öznel dindarlığa bakışını ve bu bakışı etkileyen faktörleri belirlemektir. Araştırmanın veri toplama ve analiz süreçleri nitel modelde yapılandırılmıştır. Veri toplamada yarı yapılandırılmış mülakat, veri analizinde ise içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Mülakatlar 17 Ocak-1 Mart 2020 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2019-2020 eğitim-öğretim yılında Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi’nin 21 farklı bölümünde öğrenim gören 19-25 yaş arası 30 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada kullanılan yarı yapılandırılmış mülakat formu literatüre dayalı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilmiştir. Araştırma öncesinde Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi İnsan Araştırmaları Etik Kurulu’ndan izin alınmıştır. Katılımcıların belirlenmesinde maksimum çeşitlilik örneklemesi kullanılmış ve görüşmeler gönüllü katılımcılarla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın sonuçları gençlerde kendilerini öznel dini anlayışla tanımlama eğiliminin güçlü olduğunu, bu eğilimin oluşmasında dini kurum ve din görevlisi imajı ile üniversite çevresinin etkili bir faktör olarak değerlendirilebileceğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Din Bilimleri, Dindarlık, Öznel Dindarlık, Kurumsal Dindarlık, Üniversite Gençliği

Kaynakça

• Altunışık, Remzi. vd. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık, 6. Baskı, 2010.
• Arthur, James. “Faith And Secularisation in Religious Colleges And Universities”. Journal of Beliefs and Values 29/2 (2008), 197-202, https://doi.org/10.1080/13617670802289692.
• Bilecik, Sümeyra. “Anne Baba Tutumlarının Bireylerin Din Algısına Etkisi”. Değerler Eğitimi Dergisi 15/33 (2017), 7-38.
• Bilge, Emine Zehra. Liseli Gençlerde İç ve Dış Güdümlü Dindarlık ve İyilik Algıları: Ankara Örneği. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2013.
• Buyrukçu, Ramazan. Din Görevlisinin Mesleğini Temsil Gücü. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1995.
• Çelik, Celaleddin – Günay, Ünver. Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi. Adana: Karahan Kitabevi, 2006.
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı, “Diyanet İşleri Başkanı Erbaş, "6. Din Şûrası" Kararlarını Açıkladı”, Erişim 21 Nisan 2020. https://www.diyanet.gov.tr/tr-TR/Kurumsal/Detay/26146/diyanet-isleri-baskani-erbas-6-din-srasi-kararlarini-acikladi
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. Türkiye’de Dini Hayat Araştırması. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2014.
• Erkol, Mehmet. “Türkiye’de Dini Hayatı Anlamlandırmak: Dindarlık Olgusu ve Dindarlığın Ölçülmesi”. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 17/2 (2015), 131-161.
• Ertit, Volkan. Sekülerleşme Teorisi. Ankara: Liberte Yayınları, 2019.
• Glock, Charles. “On The Study of Religious Commitment”. Religious Education: The Official Journal of The Religious Eduction Association 57/4 (1962), 98-104.
• Günay, Ünver. “Dindarlığın Sosyolojisi”. Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi. ed. Ünver Günay – Celaleddin Çelik. 1-59. Adana: Karahan Kitapevi, 2006.
• Hay, David – Hunt, Kate. Understanding The Spirituality Of People Who Don’t Go To Church, A Report on the Findings of the Adults’ Spirituality Project. The University of Nottingham, 2000. http://www.churchofscotland.org.uk/ data/assets/pdf_file/0006/3678/ understanding_spirituality_report.pdf
• Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisine Giriş. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2010.
• Kayıklık, Hasan. “Değişen Dünyada Birey, Din ve Dindarlık”. Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi. ed. Ünver Günay – Celaleddin Çelik. 157-174. Adana: Karahan Kitabevi, 2006.
• Koç, Mustafa. “Değerler Psikolojisi Perspektifinden Türk Sinemasında Din Görevlileri İmajı: Değer Yoksun Dindarlık Tipolojisi Bağlamında Semantik Analizler”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Din Psikolojisi Özel Sayısı (2016), 191-249.
• KONDA, “Konda İnteraktif”. Erişim 24 Nisan 2020. https://interaktif.konda.com.tr/tr/HayatTarzlari2018/#3rdPage/1
• Kulat, Mehmet Ali. Türkiye’de Toplumun Dine ve Dini Değerlere Bakışı. Ankara: MAK Danışmanlık Yayınları, 2017.
• Kurt, Abdurrrahman. “Dindarlığı Etkileyen Faktörler”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 18/2 (2009), 1-26.
• Lêger, Daniele Hervieu. "Sekülerleşme, Gelenek ve Dindarlığın Yeni Şekilleri: Bazı Teorik Öneriler". çev. Halil Aydınalp. M. Ü İlahiyat Fakültesi Dergisi 26/1 (2004), 45-58.
• Mengüç, Dilek. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Görüşleri Işığında Liselerde Deizm Düşüncesi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Meydan, Hasan. Din Eğitiminde Manevi Boyut. İstanbul: Dem Yayınları, 2015.
• Onay, Ahmet. Dindarlık, Etkileşim ve Değişim Üniversite Öğrencileri Örneklemi. İstanbul: Dem Yayınları, 2004.
• Ozan, Ömer. Din Görevlisinin Toplumsal İmajını Etkileyen Faktörler: Samsun Örneği. Samsun: Ondokuzmayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2013.
• Peker, Hüseyin. “Kur’an’a Göre Dindarlığın Boyutları”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 12/2 (2012), 41-49.
• Schmalzbauer, Jhon. “Campus Religious Life in America: Revitalization and Renewal”. SOC 50 (2013), 115-131. https://doi.org/10.1007/s12115-013-9640-6.
• Şirin, Turgay. “Ergenlerin Problem Çözme Becerileri ile Öznel Dindarlık Algıları Arasındaki İlişkinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Değerler Eğitimi Dergisi 15/33 (Haziran 2017), 177-222.
• Taş, Kemaleddin. “Dindarlığın Kriterleri Üzerine Tipolojik Bir Araştırma”. Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi. ed. Ünver Günay – Celaleddin Çelik. 175-206. Adana: Karahan Kitabevi, 2006.
• Taş, Kemalettin “Dindarlığa Yüklenen Anlamlar: Üniversite Öğrencileri Üzerine Uygulamalı Bir Araştırma”. İlahiyat Fakültesi Dergisi 15/2 (2010), 47-62.
• Tümer Günay – Küçük Abdurrahman. Dinler Tarihi. Ankara, Ocak Yayınları, 2. Baskı, 1993.
• Yapıcı, Asım. “Cinsiyete Göre Farklılaşan Dindarlıklar ve Kadınlarda Dinsel Yaşamın Farklı Görüntüleri”. Dini Araştırmalar Dergisi 19/49 Kadın Özel Sayısı (2016), 131- 161.
• Yapıcı, Asım. “Geleneksellik ve Modernlik Arasında Sıkışan Gençlerde Din ve Dünyevileşme”. Din ve Hayat Dergisi 3 (2015), 46-50.
• Yapıcı, Asım. “Gençlerde Dindarlığın Farklı Görüntüleri ile Yalnızlık Arasındaki İlişkiler: Çukurova Üniversitesi Örneği”. Değerler Eğitimi Dergisi 9/22 (Aralık 2011), 181-208.
• Yapıcı, Asım. “Türk Toplumunda Cinsiyete Göre Dindarlık Farklılaşması: Bir Meta Analiz Denemesi”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/2 (2012), 1-34.
• Yapıcı, Asım. “Yeni Bir Dindarlık Ölçeği ve Üniversiteli Gençlerin Dinin Etkisini Hissetme Düzeyi”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/1 (2006), 65-115.
• Yıldırım, Ali - Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları, 2005.