Tıbbi bitkilerin aktarlarda satış profilinin belirlenmesi: Aksaray örneği

Year 2023, Volume: 16 Issue: 2, 120 - 132, 15.08.2023

Selçuk Polatman Aynur Demir

https://doi.org/10.46309/biodicon.2023.1249551

Abstract

Bu araştırmada Aksaray ilinde yetişen tıbbi bitkiler belirlenerek, bu bitkilerin aktarlarda satılan kısımları, satılma amaçları, ortalama satış miktarları araştırılmış ve ekonomik açıdan önemi ortaya konmuştur. Aksaray ili ve ilçelerinde faaliyet gösteren toplam 25 aktar içerisinden gönüllü olan 15 aktarla yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Önceden hazırlanan görüşme formu 07-31.08.2021 tarihleri arasında uygulanmıştır. Görüşme formundan elde edilen veriler SPSS paket programı ile analiz edilmiştir. Çalışmada, tıbbi ve aromatik bitki satışı yapan aktarların demografik ve sosyoekonomik özellikleri ile tıbbi bitki satışına yönelik düşünceleri analiz edilmiştir. Buna göre; Aksaray’da yetişen ve aktarlarda tedavi amaçlı satılan 26 familyaya ait 54 bitki türü olduğunu, en fazla türe sahip familyaların Asteraceae (9 tür), Lamiaceae (6 tür) ve Rosaceae(5 tür) olduğu, en çok satılan tıbbi bitki türlerinin sarı kantaron, altın otu, civanperçemi olduğu tespit edilmiştir. Bu bitkilerin çoğunlukla gastrovasküler ve solunum yolu hastalıklarında kullanıldığı, tüketici taleplerinin belirlenmesinde, ambalaj, fiyat ve son kullanım tarihinin belirleyici olduğu görülmüştür.

Keywords

Aksaray,, geleneksel tıp, tıbbi bitki, aktar

Supporting Institution

YOK

Project Number

YOK

Thanks

GEREKLİ DEĞİL

Determination of the sales profile of medicinal plants in herbalists: The case of Aksaray

Abstract

In this study, medicinal plants growing in Aksaray province were determined, the parts of these plants sold by herbalists, the purposes of sale, and average sales amounts were investigated and also their economic importance was revealed. Face-to-face interviews were conducted with 15 volunteer herbalists out of 25 herbalists working in Aksaray and its counties. An interview form that was prepared before was applied between the dates of 07-31/8/2021. The data obtained from the interview form were analyzed with the SPSS program. In the research, the demographic and socioeconomic characteristics of herbalists selling medicinal and aromatic plants and their thoughts on the sale of medicinal plants were analyzed. Accordingly, it was determined that there are 54 plant species belonging to 26 families grown in Aksaray and sold for therapeutic purposes by herbalists. The families which have the most species are Asteraceae (9 species), Lamiaceae (6 species), and Rosaceae (5 species). Moreover, the most sold medicinal plant species are St. John's wort, golden herb, and yarrow. Furthermore, it was observed that these plants were mostly used for gastrovascular and respiratory diseases and consumer demands were influenced by factors such as packaging, price, and expiration date.

Keywords

aksaray, medical plant, traditonal medicine, herbalist

Project Number

YOK

References

• [1] Demir, A. (2013). Sürdürülebilir gelişmede yükselen değer; biyolojik çeşitlilik açısından Türkiye değerlendirmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 12(24), 67-74.
• [2] Kayıkçı, S. & Oğur, E. (2012). Hatay ilinde yayılış gösteren bazı orkide türleri üzerine bir inceleme. ANADOLU Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 22 (2), 1-12.
• [3] Sargın, S. A., Selvi, S. & Erdoğan, E. (2013). Alaşehir (Manisa) yöresindeki aktarlarda satılan tıbbi bitkiler ve kullanım özellikleri. Biological Diversity and Conservation, 6(3), 40-45.
• [4] Arslan, M., Şahne, S. B., & Şar, S. (2016). Dünya'daki geleneksel tedavi sistemlerinden örnekler: Genel bir bakış. Lokman Hekim Dergisi, 6(3), 100-105.
• [5] Gül, A. & Çelik, A. D. (2016). Tıbbi ve aromatik bitki yetiştiriciliği ve dış ticareti:Hatay ili örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(2), 227-235.
• [6] Kumar, P. (2004). Valuation of medicinal plants for pharmaceutical uses. Current Science, 86(7), 930-937. [7] Aydın, S. (2012). DSÖ ve gelenekten küresele tıbbın alternatif serüveni. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, (22), 8-11.
• [8] Çelik, Y. (2014). Konya ilinde tıbbi ve aromatik bitki satışı yapan aktarların sosyoekonomik yapıları üzerine bir araştırma. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1(3), 369-376.
• [9] Akbulut, S., & Özkan, Z.C. (2016). Herbalist-customer profile in medicinal and aromatic herbs trade: A case study of Kahramanmaraş, Turkey. Kastamonu University Journal of Forestry Faculty, 16(1), 246- 252.
• [10] Koca, C. & Uzun, S.P. (2020). Ethnobotanical survey of medicinal plants traded in herbal markets of Kahramanmaraş. Plant Diversity, 42(6), 443-454.
• [11] Öztürk, M. & Dinç, M. (2005). Nizip (Aksaray) bölgesinin etnobotanik özellikleri. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 12(1), 93-102.