THE RELATIONSHIP BETWEEN POWER AND URBAN SPACE IN THE CONTEXT OF LEFEBVRE'S SPATIAL TRIAD THEORY

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 30 - 43, 30.06.2024

Ramazan Çınar

https://doi.org/10.20493/birtop.1414752

Öz

The discussions developed by Lefebvre, based on the spatial triad theory in his work "The Production of Space" have made significant contributions to the intellectual and scientific expansions related to urban theory and geography. The ideas developed in the book on the basis of space enabled this area to be discussed in the context of a new perspective and allowed space to be completely reconstructed in the eyes of the individual, society, and power. This study aims to determine which of Lefebvre's triple theory (spatial practice/perceived, space representations/designed, and representational spaces/lived) mediates the power's space production policies by developing a reading of the form of space production on the basis of power. In this study, issues of power and space production were discussed within a theoretical framework and examined in relation to Lefebvre's spatial triad discussion. While discussing the production of space and the relationship between power and space, it is necessary to touch upon the issues of power's intervention in space and the way it produces space. The study emphasized that traces of power can be found in spatial triple elements, depending on the style and form of the intervention in space.

Anahtar Kelimeler

production of space, Lefebvre, power, urban space

LEFEBVRE’NİN MEKÂNSAL ÜÇLÜ KURAMI BAĞLAMINDA İKTİDARIN KENTSEL MEKÂNLA İLİŞKİSİ

Öz

Lefebvre’nin “Mekânın Üretimi” çalışmasında mekânsal üçlü kuram temelinde geliştirdiği tartışmalar, kentsel teori ve coğrafyayla ilişkili düşünsel ve bilimsel açılımlara önemli katkılar sağlamıştır. Kitapta mekân temelinde geliştirilen düşünceler bu alanın yeni bir perspektif bağlamında ele alınmasını sağlamış ve mekânın birey, toplum ve iktidar nezdinde baştan sona yeniden kurgulanmasına imkân tanımıştır. Bu çalışma, mekân üretim biçimine iktidar temelinde bir okuma geliştirerek Lefebvre’nin üçlü kuramından (mekânsal pratik/algılanan, mekân temsilleri/tasarlanan ve temsil mekânları/yaşanan) hangisinin iktidarın mekân üretim politikalarına aracılık ettiğini belirlemeyi amaçlamıştır. Çalışmada iktidar ve mekân üretimi konuları teorik bir çerçevede ele alınmış ve Lefebvre’nin mekânsal üçlü tartışmasıyla ilişkilendirilerek irdelenmiştir. Mekân üretimi ve iktidarın mekânla ilişkisi tartışılırken, iktidarın mekâna müdahale ve mekânı üretme biçimi konularına da değinme gereği duyulmuştur. Çalışma sonucunda iktidarın mekâna müdahale tarzı ve biçimine göre mekânsal üçlü unsurlarda iktidarın izlerine rastlanılabileceği vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

mekan üretimi, Lefebvre, iktidar, kentsel mekan

Kaynakça

• Agnew, J. (2011). “Space and Place”. The SAGE handbook of geographical knowledge, 316 330.
• Akkoç, A. D. (29 Nisan 2010). “Yasaklı Mekân Açılırken”. https://www.birikimdergisi.com/guncel/820/yasakli-mekân-acilirken, [Erişim: 19 Mayıs 2022].
• Akpınar, E. (2013). “Siyasallaşan Mekân, Mekânsallaşan Siyaset”. AKRA Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 1 (1), 107-115.
• Bedash, Y. A. (2012). “Konseptsiya Sotsialnogo Prostranstva Anri Lefevra”. Vestnik Tomskogo Gosudarstvennogo Pedagogicheskogo Universiteta, 11/126.
• Castells, M. (1978). İktidar, Kentsel Sistem ve.Sınıf Mücadelesi, çev. A.Barışık, Mimarlık (76:1).
• Castells, M. (2008). Ağ Toplumunun Yükselişi Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür. CI İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Çekiç, İ. T. vd., (2017). “Mekânsal Müdahale Süreçleri ve Mücadele Pratikleri”. Planlama, vol.27, no.1, 1-6.
• Çetin, İ. (2010). “Gecekondunun Kentle Bütünleşme Sürecinde Alan-Mekân Faktörü: İzmir Örneği”. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Çınar, R. Ü. (2020). Ecdadın İcadı AKP İktidarında Bellek Mücadelesi. İstanbul: İletişim.
• Dikeç, M. (2016). “Siyaset Üzerine Düşünme Tarzı Olarak Mekân”. cogito, sayı: 84.
• Ercan, F. (2001). Toplumlar ve Ekonomiler: Sosyal Bilimleri Açın! İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Foucault, M. (2012). İktidarın Gözü. Çev. Işık Ergüden, 3. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2013). Güvenlik, Toprak, Nüfus: Collège de France dersleri (1977-1978). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Foucault, M. (2014). Özne ve İktidar: Seçme Yazılar 2. Çev. Işık Ergüden ve Osman Akınhay. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Ghulyan, H. (2017). “Lefebvre'nin Mekân Kuramının Yapısal ve Kavramsal Çerçevesine Dair Bir Okuma (A Reading of the Structural and Conceptual Framework of Lefebvre’s Theory of Space)”. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi [Journal of Modern Local Governments], 26(3), 1-29.
• Gottdiener, M. (2000). “Lefebvre and the Bias of Academic Urbanism: What Can We Learn From the “New” Urban Analysis?”. City, 4(1), 93–100.
• Johansson, A. & Vinthagen, S. (2014). “Gündelik Direnişin Boyutları: Analitik Bir Çerçeve”. Critical Sociology, 1-19.
• Lefebvre, H. (2014). Mekânın Üretimi. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Lynch, K. (2014). Kent İmgesi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Madanipour, A., (1999). ‘Why are the Design and Development of Public Spaces Significant for Cities’, Environment and Planning B: Planning and Design, 26(6), 879-891.
• Massey, D. (2016). “Radikal Demokrasiyi Mekân Üzerinden Düşünmek”. cogito, sayı: 84.
• Merrifield, A. (2006). Henri Lefebvre: A Critical Introduction. Oxfordshire: Taylor & Francis. Routledge. Özkan, M. (21 Mayıs 2012). “Kamusal Mekânda İktidar Baskısı ve Direniş Olanakları”. https://mimaritasarimveelestiri.wordpress.com/2012/05/21/kamusal-mekânda-iktidar-baskisi-ve-direnis-olanaklari-melike-ozkan/. [Erişim: 02.03.2022].
• Rabinow, R. (1984). “Michel Foucault ile Söyleşi: Mekân Bilgi Erk”. Çev: Mehmet Adam. Mimarlık Dergisi, 84, 7-8.
• Sartori, G. (2006). Görmenin İktidarı. İstanbul: Karakutu Yayınları.
• Sennett, R. (2011). Otorite. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Shields, R. (1991). Places on the Margin. New York. NY: Routledge.
• Shonfield, K., (1998). At Home with Strangers: Public Space and the New Urbanity, Working Paper 8: The Richness of Cities, London: Comedia and Demos.
• Soja, E. (1996). “Thirdspace: Journeys to Los Angeles and Other Real-and-Imagined Places”. Capital & Class, 22(1), 137-139.
• Sümer, N. (2011). “İktidarın Yeniden Üretim Aracı Olarak Simgelerin Kullanımı”. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Tarhan, Ö. I. (2016). “Kamusalın Politik İçeriğinin Mekâna Yansıması Bağlamında Kentsel Kamusal Mekânda Güç Mücadelesi”. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Teraman, Ö. (2014). “Kent Mekânı Tasarımında İdeolojik Bir Temsil Aracı: Küçük Asya’da Roma İmparatorlar Kültü’nün Mimari Yoluyla Temsili”. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Urry, J. (2004). “The Sociology of Space and Place”. The Blackwell, Companion to Sociology, 3-15.
• Yazıcıoğlu Halu, Z. (2010). “Kentsel Mekân Olarak Caddelerin Mekânsal Karakterinin Yürünebilirlik Bağlamında İrdelenmesi, Bağdat Caddesi Örneği”. Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Yurdadön, A. P. & Yavan, N. (2018). “Mekânın Üretimi ve Lefebvre’in Mekânsal Üçlü Kavramsallaştırmasının Görünürlüğü: Taksim Gezi Parkı Örneği”. Planlama, 28(3), 302-314.