ÖZEL GÜVENLİK VE KORUMA GÖREVLİLERİNİN MESLEKİ DENEYİMLERİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 61 - 75, 30.06.2024

Şehmus Yardımcı

https://doi.org/10.20493/birtop.1469572

Öz

Bu çalışma, özel güvenlik ve koruma görevlilerinin mesleki algılarını, deneyimlerini ve yaşantılarını konu alan fenomenolojik bir araştırmadır. Literatürde özel güvenlik personelleri ile ilgili birçok çalışmaya rastlamak mümkündür. Bu çalışmalar incelendiğinde, genellikle özel güvenlik personellerinin sayısal ve hukuksal durumlarının araştırıldığı görülmektedir. Bu araştırma, özel güvenlik ve koruma görevlilerinin sayısal, kavramsal ve hukuksal durumlarının yanı sıra mesleki deneyim ve algılarının ortaya çıkarılmasına yönelik olarak hazırlanmıştır. Özel güvenlik ve koruma görevlileri ile ilgili bu araştırma fenomenolojik bir çalışma olarak tasarlanmıştır. Veri elde etmede görüşme tekniği kullanılmıştır. Görüşmeler, yarı-yapılandırılmış sorularla bireysel ve odak grup şeklinde yürütülmüştür. Bireysel görüşmelerde 6 kişi, odak grup görüşmesinde ise 4 kişi olmak üzere toplamda 10 katılımcı ile görüşülmüştür. Fenomenolojik araştırmanın anlamına uygun olarak görüşmelerin uzun süreli ve tekraren yapılmasına dikkat edilmiştir. Veriler betimsel bir şekilde analiz edilip yorumlanmıştır. Araştırma kapsamında yapılan görüşmeler sonucunda, özel güvenlik ve koruma mesleğine yönelik aşağılama, küçümseme ve değersiz görme gibi birçok olumsuz algının olduğu belirlenmiştir. Özel güvenlik personelinin, caydırıcılık ve önleme gibi özel durumlardaki sınırlı yetkisi yasal düzenlemelere ihtiyaç duyulduğunu göstermektedir. Görüşmelerde ifade edilen bir diğer önemli konu da özel güvenlik ve koruma görevlilerinin kendi işlerine ek olarak görev dışı hizmetlerde çalıştırılmaları ve olumsuz söylemlere (tehdit, hakaret, küfür) maruz kalmalarıdır. Bundan dolayı kendi esas işlerine yoğunlaşamayan özel güvenlik personelleri, görev tanımlarının dışında işlerle uğraşmaktadırlar. Özel güvenlik personelleri, çalıştıkları kurumun yöneticisi tarafından ‘‘işten çıkarabilir’’ kaygısı yüzünden görev dışı işleri yapmak zorunda hissetmekte ve olumsuz söylemlerden dolayı da mesleki yıpranmalar yaşamaktadırlar.

Anahtar Kelimeler

özel güvenlik, güvenlik, fenomenolojik bir araştırma

Teşekkür

Doç. Dr. Ozan Ağlargöz ve tüm katılımcılar

Kaynakça

• Acun, S. (2018). Özel Güvenlik Teşkilatı: Türkiye Örneği.[Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Ağırkaya, İ. (2019). Özel Güvenlik Çalışanlarının İş Güvenliği Açısından Maruz Kalabileceği Psikososyal Faktörler ve Stres.[Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Akgöz, E. & Samatova, G. (2020). Turizm sektöründe mesleki algı ile mesleki bağlılık arasındaki ilişkinin demografik özelliklere göre incelenmesi. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi. 9(17). 5-13.
• Alpkutlu, M. (2017). Türkiye’de Özel Güvenlik Politikasının Analizi.[Doktora Tezi. Polis Akademisi]. YÖK Tez Merkezi.
• Aydın, M. A. (2023). Özel Güvenlik Hizmetleri Sektöründe Mobbingin Değerlendirilmesi ve Bir Özel Güvenlik Kurumunda Uygulama.[Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Bektaş, Ö. (2019). Özel Güvenlik Görevlilerinin Çalışma Yaşamı Kalitesi Ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi Üzerine Bir Araştırma.[Yüksek Lisans Tezi, Kırklareli Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Button M. & Stiernstedt P. (2018). Comparing Private Security Regulation In The European Union, Policing And Society, 28(4),398-414, Doı: 10.1080/10439463.2016.116624 https://www.tandfonline.com/doi/full erişim .
• Coess, (2021). https://www.coess.org/about.php?page=history. Creswell, W. J. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma Deseni. (M. Bütün ve S.B. Demir, Çev.). Siyasal Kitabevi.
• Çayırağası, F. (2013). Özel Güvenlik Sektöründe Çalışanların Örgütsel Bağlılık, İş Motivasyonu, İş Performans Düzeyleri Ve Bir Uygulama, Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Dergisi, 1(1), 34-53.
• Demirci, U. (2022). Özel Güvenlik Görevlilerinin Öz Yeterlilik Algıları Ve Örgütsel Bağlılık Düzeylerinin Demografik Özellikler Açıdan İncelenmesi: Elazığ Kaan Proje Çalışanları Örneği, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 36(1), 50-62.
• Doğan, G. M.(2019). Özel Güvenlik Teşkilatında Eğitim Olgusu: Özel Güvenlik Eğitim Kursları Ve Meslek Yüksek Okullarındaki Özel Güvenlik ve Koruma Bölümleri.[Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Efe, N. M. (2018). Türkiye’de Yönetim Fonksiyonları Açısından Özel Güvenlik Hizmetlerinin Örgütlenmesi, Assam Uluslararası Hakemli Dergi, 5(10), 37-45.
• Emniyet Genel Müdürlüğü, (2021). https://www.egm.gov.tr/ozelguvenlik/ozel-guvenlik-gorevlilerinin-asi-randevulari-hk.
• Erdem, Ç.,Yıldız, C. & Bütüner, Ö. S. (2012). Fenomenografik Araştırma Yöntemi. Necati Bey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi. Karadeniz Teknik Üniversitesi. 6 (2),77-102.
• Güvenlik Servisleri Organizasyon Birliği Derneği, (2021). http://gusod.com.tr/gusod-hakkinda Koç, Hakan (2009). Örgütsel Bağlılık ve Sadakat İlişkisi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(28), 200-211.
• Kontos, Alexis P. (2004), Private security quards: Privatized force and state responsibility under international human rights law. Non-state actors&International Law, 4(3),199-238.
• Lincoln, Y. S. & Guba, E. G. (1985), Naturalistic İnquiry. Beverley Hills. CA Sage.
• Mil, İ.H. (2014).Türkiye’de Özel Güvenlik Sistemi ve Yönetimi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, 4(1), 117-134.
• Örki, H. (2019). Özel Güvenlik, Piyasa ve Yönetimsellik: Eskişehir Örneği. Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi. Eskişehir, pp. 1-409.
• Özel Güvenlik Haber, (2021). https://www.ogghaber.net/haber-ozel-guvenlik-sektoru-buyuyorturkiyede-ozel-guvenlik-gorevlisi-sayisi-kac-7203.html.
• Söker, Hasan (2019). Havalimanı Çalışanları Üzerinde Özel Güvenlik Hizmet Kalitesi Algısının Ölçülmesi.[Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi], YÖK Tez Merkezi.
• Strom, K., Berzofsky, M., Shook-Sa, B., Barrick, K., Daye, C., Horstmann, N. & Kinsey, S. (2010). The private security industry: A review of the definitions, available data sources, and paths moving forward literature review and secondary data analysis. Bureau of Justice Statistics.
• 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun (2004). T.C. Resmi Gazete.
• Tangör, B. & Yalçınkaya, H. (2010). Güvenlik Yönetişimi Çerçevesinde Özel Askeri Şirketler, Uluslararası İlişkiler Dergisi, 7(25), 127-154.
• Tekin, H.H. & Tekin H. (2006). Nitel Araştırma Yönteminin Bir Veri Toplama Tekniği Olarak Derinlemesine Görüşme,İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi.3(13),101-116.
• Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (2014). Türkiye Özel Güvenlik Hizmetleri Meclisi Sektör Raporu. Ankara. 1-54.
• Uçkun, G. C., Yüksel, A.& Demir, B.(2012). Özel Güvenlik Sektörünün Türkiye'deki Rolü ve Dünya'daki Konumu, Electronic Journal of VocationalColleges, 2(2),22-30.
• Van Steden, R. & Sarre, R. (2007). The Growth Of Private Security: Trendsİn The European Union, Security Journal, 20(4), 222-235. Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara. Seçkin Yayıncılık.