BİLİM VE TEKNOLOJİ KARŞITLIĞINDA REAKSİYONER TUTUM

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 1 - 20, 30.12.2024

Oğuzcan Sever

https://doi.org/10.20493/birtop.1575790

Öz

Günümüz dünyası bilim ve teknolojinin tüm yaşamı dönüştüren ilerlemesine şahit olsa da bazı kuramcılar bu gelişimin insani değerlere zarar verdiklerini iddia ederler. Bilim ve teknoloji karşısındaki şüpheciliğin radikal karşıtlığa vardığı noktada söz konusu eleştirilerin kaynağını incelemek gerekir. Zira bu tepki modernitenin birçok uğrağını içine alan bir eleştiriye dönüşüp, bilim yanlısı- karşıtı gibi basit bir ikilik temelinde ele alınamaz. Modernite süreciyle birlikte ortaya çıkan yeni insan, doğa, bilim, politika konseptleri, yaşanan ekonomik, siyasal, sosyal sorunlar ve nihayetinde ortalama insanın gündelik algısında deneyimlenen krizler bu sürecin ciddi şekilde kritik edilmesi şart koşmaktadır. Özellikle çağımızda yaşanan tekno- bilimsel gelişmeler neticesinde yükselen ve birçok insan tarafından paylaşılan eleştirileri, radikal- marjinal bir tepki yahut karikatürize edilmiş bir kitlenin karşı çıkışı olarak okumak meselenin derinliği ve çok yönlülüğüne nüfuz edememeye sebep olmaktadır. Bu çalışma söz konusu reaksiyoner tutumun, salt bilime olan tepkiyle sınırlı kalmadığını, temelde modernlik, rasyonalite ve teknolojiyi de kapsayan geniş bir ölçekte konumlandığını ortaya koymayı amaçlamaktadır

Anahtar Kelimeler

bilim, teknoloji, muhafazakarlık, modernite, reaksiyonerlik

Kaynakça

• Aksakal, H. (2015). Politik Romantizm ve Modernite Eleştirileri. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Andres, G. (2018). İnsanın Eskimişliği: Üçüncü Endüstri Devrimi Çağında Yaşamın Tahribatı Üzerine. (H. Belen, & H. Ertürk, Çev.) İstanbul: İthaki Yayınları.
• Aydoğan, A. (2017). Sunuş. A. Aydoğan içinde, Heiddeger: Teknoloji ve İnsanlığın Geleceği (s. 1-33). İstanbul: Say Yayınları.
• Bachelard, G. (2009). Uygulamalı Akılcılık. (E. Sarıkartal, Çev.) İstanbul: İthaki Yayınları.
• Beck, U. (2019). Rik Toplumu: Başka Bir Modernliğe Doğru. (K. Özdoğan, & B. Doğan, Çev.) İstanbul: İthaki Yayınları.
• Bloch, E. (2002). Rönesans Felsefesi. (H. Portakal, Çev.) Bursa: Cem Yayınevi.
• Burke, E. (2015). Reflections on The Revolution in France And Other Writings . London: Everyman’s Library.
• Cassirer, E. (2016). Sembolik Formlar Felsefesi-II: Mitik Düşünme. (M. Köktürk, Çev.) Ankara: Hece Yayınları.
• Cassirer, E. (2021). An Essay on Man: An Introduction to a Philosophy of Human Culture. London: Yale University Press.
• Cornford, F. M. (2015). Sokrates Öncesi ve Sonrası. (A. C. Şengör, & S. Onan, Çev.) İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Descartes, R. (2018). Yöntem Üzerine Konuşma. (Ö. Doğan, Çev.) Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Dubıel, H. (2017). Yeni Muhafazakarlık Nedir? (E. Özbek, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Dürüşken, Ç. (2019). Antikçağ Felsefesi: Homeros’tan Augustinus’a Bir Düşünce Serüveni. İstanbul”: Alfa Yayınları.
• Feenberg, A. (2006). What Is Philosophy of Technology? J. R. Dakers (Dü.) içinde, Defining Technological Literacy: Towards an Epistemological Framework. New York: Palgrave Macmillan.
• Foucault, M. (2017). Kelimeler ve Şeyler: İnsan Bilimlerinin Bir Arkeolojisi. (M. A. Kılıçbay, Çev.) Ankara: İmge Kitabevi.
• Gasset, J. O. (2018). Quijote Üzerine Düşünceler. (M. S. Şener, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Giddens, A. (2020). Modernliğin Sonuçları. (E. Kuşdil, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gülenç, K., & Arıtürk, M. H. (2014). Teknoloji Çağında Rasyonalite, Deneyim ve Bilgi: Sorunlar ve Eleştiriler. Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi(22), s. 114-131.
• Han, B. C. (2017). Şeffaflık Toplumu. (H. Barışçan, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Hanegraaff, W. J. (2022). Batınilik ve Akademi: Batı Kültürünün Reddedilmiş Bilgisi. (E. Saraçoğlu, Çev.) İstanbul: Vakıf Bank Kültür Yayınları.
• Horkheimer, M. (2023). Akıl Tutulması: Araçlar ve Amaçlar. (O. Koçak, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Işık, N. G. (2015). Sunuş. O. y. Gasset içinde, Tarihsel Bunalım ve İnsan (s. 17). İstanbul: Metis Yayınları.
• Latour, B. (2019). Rota: Politikada Yönümüzü Nasıl Bulacağız? (O. Türkay, Çev.) İstanbul: Kolektif Yayıncılık.
• Latour, B. (2020). Biz Hiç Modern Olmadık. (İ. Uysal, Çev.) İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
• Llyod, G. (2015). Erkek Akıl: Batı Felsefesinde Erkek ve Kadın. (M. Özcan, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Löwy, M., & Sayre, R. (2016). İsyan ve Melankoli: Moderniteye Karşı Romantizm. (I. Ergüden, Çev.) İstanbul: Alfa Yayınları.
• Marcuse, H. (2010). Tek Boyutlu İnsan: İleri İşleyim Toplumunun İdeolojisi Üzerine. (A. Yardımlı, Çev.) İstanbul: Idea Yayınevi.
• Philipp-Muller, A., Lee, S. W., & Petty, R. E. (2022, Mayıs 19). Why are people antiscience, and what can we do about it? Psychological and Cognitive Sciences, 119(30), s. 1-10.
• Philipp-Muller, A., Lee, S. W., & Petty, R. E. (2022, Temmuz). Why are people antiscience, and what can we do about it? Pnas, 119(30), s. 1-10.
• Ruin, H. (2017). Heidegger’in Uzun Soluklu Meselesi: Teknoloji. A. Aydoğan içinde, Heidegger: Teknoloji ve İnsanlığın Geleceği (s. 53-73). İstanbul: Say Yayınları.
• Schrödinger, E. (2014). Nature and the Greeks’ and ‘Science and Humanism. Cambridge University Press.
• Simmel, G. (2015). Modern Kültürde Çatışma. (T. Bora, U. Özmakas, N. Kalaycı, & E. Gen, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Simmel, G. (2022). Schopenhauer ve Nietzsche. (E. Gürler, Çev.) İstanbul: Beyoğlu Kitapevi.
• Spengler, O. (2022). İnsan ve Teknik: Yaşam Felsefesine Katkı. (T. Kabadayı, Çev.) Ankara: Bilgesu Yayıncılığı. Şan, E. (2022, Mayıs). Bernard Stiegler’in Teknoloji Felsefesi Problemleri: Algoritmik Yönetimsellik ve Bilişsel Proleterleşme. Vira Verita(15), s. 105-135.
• Theocharis, T., & Psimopoulos, M. (2019, Aralık). Bilim Nerede Ters Gitti: Düşük Seviyeli Bilim Karşıtlığı Nasıl Bu Kadar Güç Kazandı? Nisan 16, 2023 tarihinde Evrim Ağacı: https://evrimagaci.org/bilim-nerede-ters-gitti-dusuk-seviyeli-bilim-karsitligi-nasil-bu-kadar-guc-kazandi-8155 adresinden alındı
• Touraine, A. (2018). Modernliğin Eleştirisi. (H. U. Tanrıöver, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Tönnıes, F. (2018). Cemaat ve Cemiyet. (E. Güler, Çev.) İstanbul: Vakıf Bank Kültür Yayınları.
• Yıldırım, C. (2012). Bilim Felsefesi. İstanbul: Remzi Kitapevi.