MODERNİTEDE ŞİDDETİN BİYO-POLİTİK BAĞLAMINA GİORGİO AGAMBEN’İN GÖRÜŞLERİ ÇERÇEVESİNDE TEORİK-FELSEFİ BİR YAKLAŞIM

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 1 - 18, 13.08.2025

Rabia Betül Ünsal

https://doi.org/10.20493/birtop.1554016

Öz

Bu çalışma, modernitede şiddetin biyo-politik boyutunu, Giorgio Agamben’in biyo-politika, istisna hali ve çıplak hayat kavramları temelinde teorik-felsefi bir yaklaşımla incelemektedir. Batı demokrasilerinde insan hayatına kutsallık atfedilmekte ve sıradan yaşam hukuksal-siyasal düzene dahil edilmektedir. Ancak Agamben’in belirttiği gibi, modern egemenlik, yalnızca kendine benzeyeni özne kabul ederken, nesneleştirdiğini bir öteki olarak konumlandırarak hukuk düzeninden dışlar. Doğal yaşam, modern biyo-siyasal düzen içinde yer aldığında, egemenlik hukukun yaşama referans verdiği, ancak onu askıya aldığı bir yapı haline dönüşmektedir. Söz konusu yapının temel özelliği; dost-düşmanların belirlenmesi veya ayrıştırılmasından öte, birbirlerinden belki de sonsuza dek ayıran hayat eşiğine karar verilmesidir. Bu çalışma, hukukun içeriksiz kaldığı ve egemenliğin saf biçime büründüğü istisna hâllerinde yaşamın taşıdığı değeri sorgulamaktadır. Bu bağlamda, siyaset sorgulanamaz güce dönüştüğünde, egemenin yaşamı değersizleştirme veya koruma yetkisinin dayandığı moral zemin makalenin ana sorunsalını oluşturmaktadır. Agamben’in vurguladığı gibi, modern siyasal düzen, hukuku askıya alarak şiddeti olağanlaştırmakta ve yaşamı biyo-politik sınırlar içinde yeniden tanımlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

İstisnai Durum , egemen şiddet , Biyo-siyaset , Çıplak Hayat , Hukuk

Kaynakça

• Agamben, G. (2020b). İstisna Hâli. 2.b., çev. Kemal Atakay, İstanbul: Ayrıntı.
• Agamben, G. (2020a). Kutsal İnsan: Egemen İktidar ve Çıplak Hayat. 4. b., çev. İsmail Türkmen, İstanbul: Ayrıntı.
• Agamben, G. "Olağanüstü Hal" (2014). Şiddetin Eleştirisi Üzerine içinde. çev. Ferit Burak Aydar, İstanbul: Metis, ss.165-175.
• Arendt, H. (2021). Şiddetin Eleştirisi Üzerine. 10.b., çev. Bülent Peker, İstanbul: İletişim.
• Aristoteles (2020). Politika. 2.b., çev. Özgüç Orhan, İstanbul: Pinhan.
• Asad, T. (2007). Sekülerliğin Biçimleri. 1. çev. F. Aydar. İstanbul: Metis.
• Benjamin, W. (2014). , "Şiddetin Eleştirisi Üzerine". Şiddetin Eleştirisi Üzerine içinde. çev. Ece Göztepe, İstanbul: Metis, ss.19-43.
• Çelenk, H. (1988). 12 Eylül ve Hukuk. İstanbul: Onur.
• Derrrida, J. (2014). "Yasanın Gücü: Otoritenin Mistik Temeli". Şiddetin Eleştirisi Üzerine içinde. çev. Zeynep Direk, İstanbul: Metis, ss.43-134.
• Direk, Z. (2014). "Yasa, Adalet ve Siyaset". Şiddetin Eleştirisi Üzerine içinde. İstanbul: Metis, ss. 214-255.
• Fischer, E. (1967). Leipzig Duruşması. çev. Nedim Sel. İstanbul: Habora Kitabevi. Foucault, M. (2007). Cinselliğin Tarihi. çev. Hülya Uğur Tanrıöver, İstanbul: Ayrıntı.
• Göral, Ö.S. Işık, A. & Kaya, Ö. (2013). Konuşulmayan Gerçek: Zorla Kaybetmeler. İstanbul: Hakikat Adalet Hafıza Çalışma Derneği.
• Hobbes, T. (2007). Leviathan. çev. Semih Lim, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Holokost Ansiklopedisi (2018). Reischstag Yangın Kararnamesi, United States Holocaust Memorial Museum, https://encyclopedia.ushmm.org/content/tr/article/reichstag-fire-decree [Erişim: Mayıs 10, 2023]. İlhan, A. (2020). Kafka ve Hukukun Açık Kapısında Bekleyen Joseph K.'lar. Birikim Dergisi, https://birikimdergisi.com/guncel/10232/kafka-ve-hukukun-acik-kapisinda-bekleyen-josef-k-lar [Erişim: Eylül 28, 2024].
• Machiavelli, N. (2017). Titus Livius'un On Kitabı Üzerine Söylevler., 2.b., çev. Alev Tolga, İstanbul: Say.
• Schmitt, C. (2021). Siyasal Kavramı. çev. Aykut Çelebi, İstanbul: Metis.
• Semelin, J. (2011). Arındırma ve Yok Etme. 1. Çeviren Mehmet Durmaz. İstanbul: İletişim.
• Şakar, M. C. (2022). "Ontolojik Düşman ve Devletin Şiddet Tekeli". Başkası ve Şiddet içinde. İstanbul: Fol, ss.23-55.
• Tuğrul, S. (2014). Canım Sana Feda: Yeni Zamanların Kutsallık Biçimleri. 1.b., İstanbul: İletişim.
• Tuğrul, S. (2010). Ebedi Kutsal Ezeli Kurban: Çok Tanrılılıktan Tek Tanrılığa. 1.b., İstanbul: İletişim.
• Türkçe Etimoloji Sözlüğü, “Nomos Kelime Kökeni”. [Erişim: 10.5.2023] https://www.etimolojiturkce.com/arama/nomos?s=suffixesy&w=ma.
• Uygun, O. (2019). Devlet Teorisi. 5.b., İstanbul: On İki Levha.
• Yılmaz, S. (2018). "Modern Yurttaşlığın İstisnaları: Hannah Arendt ve Giorgio Agamben'in Görüşleri Çerçevesinde İnsan Haklarının Eleştirisinde Mülteciler ve Kamplar". Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C.73, S. 3, ss.763-786.